Adalet Bakanlığı verilerine göre kamuoyunda “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etme suçu” olarak bilinen TCK 216. madde kapsamında Ceza Mahkemeleri’nde açılan dosya sayısı 2 bin 283’e ulaştı.
Son yıllarda hükümete karşı sosyal medyada düşüncelerini söyleyenler, Türk Ceza Kanunu’nun 126. maddesi -kamuoyunda bilinen adıyla “halkı kin ve düşmanlığa tahrik etme suçu”- kapsamında gözaltına alınarak tutuklanıyor. Geçmişte AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hakkında birçok kez “halkı kin ve düşmanlığa tahrik ettiği” gerekçesiyle suç duyurusunda bulunuldu. En bilineni ise Erdoğan’ın Siirt’te 1998’de İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı’yken yaptığı konuşması sonrası Diyarbakır Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından “din ve ırk farklılığı gözeterek halkı kin ve düşmanlığa tahrik suçu işlediği” belirtilerek 10 ay hapis cezası verilmesi oldu.
Bunun en son örneği de “Tüylü Mikrofon” isimli YouTube kanalının yaptığı sokak röportajında Instagram’a erişim engeli getirilmesiyle ilgili konuşan Dilruba Y.’nin kullandığı ifadeler nedeniyle tutuklanması oldu.
Röportajında Instagram’a getirilen erişim engelini eleştiren Dilruba Y., 12 Ağustos saat sabah 10.00’da gözaltına alındı, daha sonra İzmir Adliyesi’ne sevk edildi. Nöbetçi mahkemeye çıkarılan Dilruba Y., tutuklanarak cezaevine sevk edildi.
Sadece 2023’te bin 181 kişi yargılandı
Adalet Bakanlığı’nın Adalet Raporu verilerine göre 2023 itibarıyla Ceza Mahkemeleri’nde TCK 216 kapsamında açılan dosya sayısı 2022 yılından devredilenlere birlikte 2 bin 283’e yükseldi. Dosyalardaki sanık sayısının 2 bin 627, isnat edilen suç sayısının ise 3 bin 219 olduğu kaydedildi.
Adalet Raporu’na göre Ceza Mahkemeleri’nde, “halkı kin ve düşmanlığa tahrik ettiği” gerekçesiyle yalnızca 2023 yılında bin 181 kişinin sanık olduğu belirtilirken, geçen yıldan devredilen dosya sayısının ise bin 132 olduğu bildirildi.
2024 yılında TCK 216 kapsamında kamuoyuna yansıyan olaylar:
- İstanbul’daki Galata Köprüsü’nde, 1 Ocak’ta, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan’ın Yüksek İstişare Kurulu üyesi olduğu Türkiye Gençlik Vakfı (TÜGVA) öncülüğünde Milli İrade Platformu tarafından “Şehitlerimize Rahmet, Filistin’e Destek, İsrail’e Lanet” adlı yürüyüş düzenlendi. Yürüyüşün ardından elinde Kelime-i Tevhid yazılı yeşil bayrak taşıyan İsmail Aydemir’e yumruk atan üniversite öğrencisi Ege Akersoy olayın ardından gözaltına alınarak “halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik etme” ve “kasten yaralama” suçlamasıyla tutuklandı. Akersoy hakkında adli kontrol şartıyla tahliye kararı 17 Ocak’ta verildi. Akersoy, 21 Şubat’ta “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” suçundan beraat etti.
- Sosyal medya hesabından 18 Şubat’ta şeriatla ilgili yaptığı paylaşım nedeniyle avukat Feyza Altun hakkında, “halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik etme” suçundan iddianame düzenlendi ve soruşturma kapsamında gözaltına alındı. Altun daha sonra adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Altun hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası istendi.
- Sokak röportajında Zafer Partisi’nin Kürt nüfusunun yoğun olduğu Esenyurt’ta çadır açmasını eleştiren Y.S., “halkı kin ve düşmanlığa tahrik edici” ifadeler kullandığı iddia edilerek 3 Mart’ta gözaltına alındı.
- Mehmet Şah Karataş isimli yurttaş, “Kendine Muhabir” isimli YouTube kanalının sokak röportajında Erdoğan’ı eleştirerek İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’na oy vereceğini söylemesinin ardından sokak röportajını izleyen kalabalığın içerisinde bulunan sivil polisler tarafından 7 Mart’ta gözaltına alındı.
- Yerel bir Instagram hesabı olan “Röportaj 9”a konuşan R.B. isimli yurttaşın Aydın İl Emniyet Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” suçlamasıyla 25 Mart’ta gözaltına alındığını açıkladı.
- İstanbul Emniyet Müdürlüğü, 27 Mayıs sosyal medyadan yaptığı canlı yayında sinkaflı ifadeler kullanan astrolog Meral Güven’in “halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama” suçundan gözaltına alındığını bildirdi.
- Bir sokak röportajında, Muhammed peygamber hakkında kullandığı ifadeler sebebiyle Z.K. isimli yurttaş, “halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama” suçundan 22 Temmuz’da gözaltına alındı.
Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 216. maddesi nedir?
“Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama suçunu” içeren TCK/2. maddesine göre “halkın bir kesimini, sosyal sınıf, ırk, din, mezhep, cinsiyet veya bölge farklılığına dayanarak alenen aşağılayan kişi, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” TCK 216/3. maddesi ise “halkın bir kesiminin benimsediği dini değerleri alenen aşağılayan kişi, fiilin kamu barışını bozmaya elverişli olması halinde, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırmayı” kapsıyor.
