Baykar’ın ortaklık kurduğu İtalyan savunma şirketi Leonardo, İsrail’le silah ticareti yaptığı gerekçesiyle geçen haftaki ulusal grevde protesto edildi.
20 Haziran Cuma günü çok sayıda sendikanın katıldığı ve ağırlıkla ulaşım sektöründe etkisi hissedilen ulusal grev sırasında, işçi sendikaları konfederasyonu USB, Roma, Floransa, Napoli gibi birçok kentte Leonardo binalarının önünde eylem düzenledi.
Sendika Leonardo şirketini, “Gazze’deki soykırıma suç ortaklığıyla” suçladı.
İsrail soykırım iddialarını reddediyor, Gazze’deki operasyonlarının Hamas’ı hedef aldığını savunuyor.
Aylardır işbirliği görüşmelerini sürdüren Baykar ile Leonardo, geçen hafta Paris’teki havacılık fuarında bir ortak girişime imza atmıştı.
İtalya merkezli LBA Systems isimli ortak girişimin özellikle yeni nesil insansız sistemler sektöründe Avrupa ve küresel pazara odaklanması planlanıyor.
16 Haziran’da imzası atılan ortak girişim sonrası Türkiye’de sosyal medyada, basında ve muhalefet kanadında tepkiler görüldü.
Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu, “Her zaman gururla desteklediğimiz Baykar’ın, İsrail’in ölüm makinelerinin tedarikçisi Leonardo ile bu ortamda bir anlaşma imzalaması, hamaset ile işbirlikçi arasında gidip gelen riyakar politikanın bir yansımasıdır” dedi.
Leonardo özellikle İsrail’in 7 Ekim 2023 saldırıları sonrası başlattığı Gazze operasyonları nedeniyle İtalya’da da zaman zaman tepkilerin hedefi oluyor.
20 Haziran’daki eylemde de USB sendikası, “Leonardo’nun, İsrail’in Gazze ve halkına karşı savaşına katkıda bulunduğunu” iddia etti.
X içeriğine izin veriyor musunuz?
Bu makalede X içeriği bulunmaktadır. Çerez ve diğer teknolojileri kullanıyor olabilirler, bilgisayarınıza herhangi bir şey yüklenmeden önce sizin rızanızı alırız. İzin vermeden önce çerez politikasını okumak ve gizlilik politikasına göz atmak isteyebilirsiniz. Bu içeriğe ulaşmak için lütfen “kabul et ve devam et” seçeneğine tıklayın.Kabul et ve devam et
Uyarı: BBC üçüncü taraf sitelerin içeriğinden sorumlu değildir.
X paylaşımının sonu
Sendika, şirketin, M-346 eğitim uçakları, zırhlı savaş araçlarının (AVF) ve bunlara entegre koruma sistemlerinin geliştirilmesine katkı, ABD’deki şirketleri aracılığıyla İsrail ordusunun ağır araçlarına parça tedariki gibi çalışmaları olduğunu öne sürdü.
İtalya’da daha önce de Leonardo tesisleri önünde Filistin’e destek gösterileri düzenlenmiş, eylemciler şirketi, İsrail ordusuna “yedek parça ve sistemler, onarım hizmetleri” vermeye devam etmekle suçlamıştı.
Suçlamalarla ilgili olarak BBC Türkçe’nin sorularına Leonardo’dan gelen yanıtta, “Leonardo, askeri malzemelerin ihracatı konusunda ulusal ve uluslararası düzenlemelere her zaman tam uyum içerisinde hareket etmiştir” denildi.
Şirket, geçmişte ve şu anda İsrail’e sağladıkları ürün ve hizmetlerle ilgili sorumuza ise yanıt vermedi.
BBC Türkçe, konuyla ilgili Baykar şirketine de ulaştı ancak yanıt alamadı.
‘7 Ekim sonrası silah satışı askıda’
İtalya hükümeti, Hamas’ın İsrail’e yönelik 7 Ekim 2023’te düzenlediği saldırının ardından başlayan askeri operasyonlarda İsrail’e yeni silah gönderilmediğini söylüyor.
Dışişleri Bakanı Antonio Tajani bu tarihten sonra birkaç kez, “İsrail’e silah ihracatına yönelik izinlerin askıya alındığını” açıkladı.
Askeri malzemelerin ihracat, ithalat ve transit işlemleriyle ilgili olarak geçen Mart ayında parlamentoya sunulan raporda da 2024 yılında “ihracat” alanında İsrail verileri bulunmuyor.
Raporda, “İsrail, 2024 verilerinde yer almamaktadır; çünkü İsrail’in Gazze’ye yönelik müdahalesinin özellikleri, Ulusal Otorite’nin (UAMA) 185/1990 sayılı yasa uyarınca yeni ihracat izinleri vermemesine neden olmuştur” deniliyor.
Öte yandan aynı raporda, 2024 yılında İsrail’den yaklaşık 155 milyon euroluk askeri ithalat yapıldığı belirtiliyor.
İtalya Dışişleri Bakanlığı’na bağlı UAMA, NATO ve AB üyesi olmayan ülkelerle askeri malzeme ihracat, ithalat ve transit işlemleri için yetkilendirme kurumu.
Eğitim uçağına yedek parça
İtalya basınında zaman zaman, İsrail ordusuna sağlanan yedek parça, bakım, eğitim gibi hizmetler de eleştirilere konu oluyor.
Örneğin Ekim 2024’te Altreconomia dergisinin kapak haberinde, “İtalyan hükümeti 7 Ekim’den sonra İsrail’e askeri tedariklerin durdurulacağını garanti etmişti. Leonardo’nun M-346’ları vakası bunu yalanlıyor” deniliyordu.
O dönem dergiye konuşan Leonardo yetkilileri, “İsrail pilotlarının eğitim aldığı M-346 uçağı için yedek parça desteği ve ihracatını” teyit etmişti.
Dergi “söz konusu uçakların doğrudan savaş bağlamında kullanılmadığını” da belirtti ancak yine de bu uçakların “İsrail pilotları tarafından diğer savaşçıları savaş bölgelerine götürmek için bir “eğitim sahası” olarak kullanıldığını” vurguladı.
Dışişleri: Yeni izinler askıya alındı
İtalya Dışişleri Bakanlığı, BBC Türkçe’nin İsrail’e silah dışında sağlanmış olabilecek teknoloji ve ekipman, eğitim ve bakım-onarım gibi ürün ve hizmetlerle ilgili sorumuza yanıtında “Hükümetin yaklaşımı en başından beri ulusal, Avrupa ve uluslararası mevzuatla uyumlu olmuştur” dedi.
Bakanlık, “7 Ekim 2023’ten sonra, İsrail’e silah ihracatı için tüm yeni izinler askıya alınmıştır. Ayrıca, henüz tam olarak kullanılmamış kısımları bulunan 7 Ekim’den önceki lisanslarla ilgili olarak, malzemelerin özelliklerine ve ilgili mevzuata uygun olarak vaka bazında değerlendirme yapılmıştır.
“Yapılan analizler ışığında, yalnızca gösteri testleri için deniz mühimmat malzemesinin ihracatıyla ilgili olarak bir lisans önce askıya alınmış ve ardından ihtiyati tedbir olarak iptal edilmiştir” ifadelerini kullandı.
Öte yandan İtalyan Dışişleri’nin açıklamasına göre, “7 Ekim 2023’ten önce yetkilendirilen diğer ihracat lisansları askıya alınmadı çünkü söz konusu malzemeler Gazze, Batı Şeria veya Lübnan’daki sivil nüfusa karşı kullanılabilecek özelliklere sahip değil.”
Muhalefetin ambargo talebine ret
İtalya, sivil hedeflere karşı kullanılma riski bulunan silahların ihracatını yasaklayan Birleşmiş Milletler Silah Ticareti Anlaşması’nın imzacıları arasında.
1990 tarihli bir ulusal yasa da meşru müdafaa dışında silahlı çatışma halindeki ülkelere askeri malzeme ihracatını yasaklıyor. Ancak İsrail ile 2003’te imzalanan askeri iş birliği memorandumu hala geçerliliğini koruyor.
Muhalefet partilerinin İsrail’e tam bir silah ambargosu uygulanması talepleri de hükümet tarafından kabul görmüyor.
Muhalefetteki Demokratik Parti lideri Elly Schlein ve 5 Yıldız Hareketi lideri Giuseppe Conte, İsrail’e “tam silah ambargosu” uygulanması çağrısı yapıyor.
5 Yıldız Hareketi, Demokratik Parti, Yeşiller ve Sol İttifakı partileri geçen ay, İsrail’e karşı yaptırımlar uygulanması, silah ithalatının derhal durdurulması, 1967 sınırları içinde Filistin Devleti’nin tanınması gibi tedbirler talep eden ortak bir önergeyi meclise sundu. Ancak önerge sağ kanattaki hükümetten destek görmedi ve reddedildi.
İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani de Pazartesi günü Avrupa Birliği Dışişleri Bakanları toplantısı öncesi Brüksel’de yaptığı açıklamada, İspanya gibi İsrail’e yaptırım uygulanmasını ve AB ile arasındaki anlaşmaların durdurulmasını isteyen ülkelere katılmadıklarını söyledi. Tajani, “Bizim pozisyonumuz İspanya’nınkinden farklı” dedi ve “gerçekçi olmayan tutumlar” yerine “açık diyalogdan” yana olduklarını söyledi.
