Polonya ve Baltık ülkeleri Salı günü yaptıkları açıklamada, Rusya’nın artan askeri tehdidini gerekçe göstererek anti-personel mayınları yasaklayan uluslararası bir anlaşma olan Ottawa Sözleşmesi’nden çekilmek istediklerini belirttiler.
Estonya, Letonya, Litvanya ve Polonya savunma bakanları yaptıkları ortak açıklamada, “Ottawa Sözleşmesi’nden çekilmeyi oy birliğiyle tavsiye ettiklerini” belirttiler.
Anti-personel mayınların kullanımını, üretimini ve transferini yasaklayan 1997 tarihli anlaşma, 160’tan fazla ülke tarafından onaylandı ya da kabul edildi.
Raporlara göre, Rusya anlaşmaya katılmadı ve Ukrayna’yı geniş çaplı işgali, savaşın parçaladığı ülkeyi dünyanın en mayınlı ülkesi haline getirdi.
Açıklamada,“Rusya ve Belarus sınırındaki NATO üyesi ülkelere yönelik askeri tehditler önemli ölçüde artmıştır. Mevcut güvenlik ortamında savunma güçlerimize, ittifakın savunmasız doğu kanadının savunmasını güçlendirmek için potansiyel olarak yeni silah sistemleri ve çözümleri kullanma esnekliği ve seçim özgürlüğü sağlamanın çok önemli olduğuna inanıyoruz,” denildi.
Açıklamada, anlaşmadan ayrılma niyetine rağmen ülkelerin silahlı çatışma sırasında sivillerin korunması da dahil olmak üzere insancıl hukuka bağlılıklarını sürdürecekleri belirtildi.
Dört ülke de Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı tümüyle işgal etmesinin ardından savunma harcamalarını arttırdı ya da arttırma sözü verdi.
Estonya, Litvanya ve Polonya, ABD Başkanı Donald Trump tarafından ortaya konan bir hedef olan gayrisafi yurt içi hasılalarının (GSYH) yüzde 5’ini savunmaya harcama sözü verdiler. NATO üyeleri için mevcut harcama hedefi mevcut durumda yüzde 2.
Estonya Savunma Bakanı Hanno Pevkur salı günü yaptığı ayrı bir açıklamada, ülke ordusunun daha önce yasaklanmış kara mayınlarını benimsemeye gerek görmediğini söyledi.
Pevkur, “Ottawa Sözleşmesi’ne ilişkin kararlar bölge içinde dayanışma ve koordinasyon içinde alınmalıdır. Aynı zamanda, şu anda daha önce yasaklanmış anti-personel kara mayınlarını geliştirme, stoklama ya da kullanma planımız yok,” açıklamasını yaptı.
Bu arada Litvanya Savunma Bakanı Dovile Sakaliene, tavsiye edilen geri çekilmenin bölge sınırlarının korunması konusunda “net bir mesaj” gönderdiğini söyledi.
Sakaliene Facebook üzerinden yaptığı açıklamada, “Rusya ile sınırı olan devletler vatandaşlarının güvenliğini sağlamak için mümkün olan tüm tedbirleri almaya hazırdır,” dedi.
Polonya Başbakanı Donald Tusk da bu ayın başlarında parlamentoya yaptığı açıklamada, ülkenin Ottawa Sözleşmesi’nden ve muhtemelen misket bombalarının kullanımını yasaklayan 2008 Dublin Sözleşmesi’nden çekilmesini desteklediğini söyledi.
Ortak bildiriyi imzalamayan Finlandiya da Aralık ayında yaptığı açıklamada, Rusya’nın Ukrayna’da anti-personel mayın kullanması nedeniyle anlaşmadan ayrılmayı düşündüğünü belirtmişti.
ABD ise anlaşmaya taraf olmayan tek NATO üyesi devlet. Pakta katılmayan diğer büyük ülkeler arasında Çin, Hindistan, Pakistan ve Güney Kore yer alıyor.
NATO’ya göre, yaklaşık 70 ülke ve bölge, tetiklenmeden önce yıllarca toprağın altında gizlenerek uykuda kalabilen yaklaşık 110 milyon kara mayınının varlığından hâlâ etkileniyor.
Landmine Monitor adlı sivil toplum kuruluşunun yıllık raporuna göre, 2023 yılında çoğu sivil olmak üzere en az 5.757 kişi kara mayınları ve patlamamış mühimmat nedeniyle öldü ya da yaralandı.
