Pentagon’un insansız deniz araçları projeleri, yazılım sorunları ve iletişim hataları nedeniyle aksaklıklarla karşılaşıyor. 5 milyar doların ayrıldığı alanda henüz istenilen başarı gelmedi
Kaliforniya kıyılarında geçen ay yapılan bir ABD donanması testi sırasında, Pentagon’un öne çıkan otonom drone teknelerinden biri beklenmedik şekilde durdu. Yazılım hatasını düzeltmeye çalışan yetkililer uğraşırken, bir başka drone teknesi, durmakta olan teknelerin sancak tarafına çarptı, güverteden atladı ve tekrar suya düştü.
Reuters’ın haberine göre daha önce raporlanmamış bu olay, ABD savunma teknolojisi şirketleri Saronic ve BlackSea Technologies tarafından üretilen iki tekneyi kapsıyor. Pentagon’un otonom deniz araçları geliştirme çabalarındaki aksaklıkların son örneklerinden biri olarak değerlendiriliyor.
Yazılım hataları
Birkaç hafta önceki ayrı bir testte ise, bir destek botunun kaptanı, BlackSea tarafından çekilen bir otonom teknenin aniden hızlanması sonucu suya düştü.
Her iki olayda da yazılım hataları ve insan faktörüne bağlı sorunlar, özellikle de tekne içi sistemler ile otonom yazılım arasındaki iletişim kopuklukları etkili oldu. Konuya doğrudan aşina bir kaynak, anonim olarak bilgi paylaşarak bu durumu doğruladı.
Donanma, Saronic ve BlackSea olaylarla ilgili yorum yapmayı reddetti.
Hedef yine aynı: Pekin
Ukrayna’daki çatışmalarda deniz dronlarının etkisinin büyük olduğunu gören ABD askeri liderleri, otonom hava ve deniz drone sürülerine ihtiyaç duyduklarını belirtiyor. Hedef, Çin’in Tayvan Boğazı’ndan olası bir ilerleyişini engellemek. Tayvan da kendi deniz drone alımlarına başladı.
Ukrayna’da kullanılan dronlar genellikle koltuksuz sürat tekneleri gibi görünür ve silah, patlayıcı ve gözetleme ekipmanı taşıyabilir. Maliyeti yaklaşık 250 bin dolar olan bu araçlar, kamikaze görevleri için uygun ve Rusya’nın Karadeniz Filosu’na ciddi kayıplar verdirdi.
ABD ise insan komutuna gerek duymadan sürüler halinde hareket edebilen otonom bir filo kurmayı hedefliyor. Bu görev daha yüksek maliyetli ve teknolojik olarak daha iddialı; bir sürat teknesinin maliyeti birkaç milyon dolara kadar çıkabiliyor.
Otonom deniz drone testlerindeki aksaklıklar, Pentagon’un bu teknolojiyi konuşlandırma çabalarının ne kadar zor olduğunu gösteriyor. Hudson Institute’dan otonom savaş uzmanı Bryan Clark, “Sistemlerin neler yapıp yapamayacağını daha iyi anlayana kadar taktiklerini uyarlamak zorunda kalacaklar” dedi.
Sözleşme askıya alındı
Ancak Donanma’nın sorunları sadece tekneleri çalıştırmakla sınırlı değil. Otonom deniz drone tedarik birimi, üst düzey amiralinin görevden alınmasıyla sarsıldı. Pentagon yetkilileri de geçen ay bir toplantıda program hakkında ciddi endişelerini dile getirdi.
En son kazadan sonra Pentagon’un Defense Innovation Unit (DIU), bazı teknelerin kontrolünde kullanılan otonom yazılımı sağlayan L3Harris ile yaklaşık 20 milyon dolarlık bir sözleşmeyi süresiz olarak askıya aldı. Pentagon ve DIU konuyla ilgili açıklama yapmadı.
L3Harris ise, “Otonom komuta ve kontrol ürünümüzün güvenliği, bütünlüğü ve yeteneğinin arkasındayız” açıklamasını yaptı.
1 milyar dolarlık yeni proje
Pentagon, 2023’te 1 milyar dolarlık Replicator programını başlattı. Program, donanma ve DIU gibi birimlerin binlerce hava ve deniz drone’u ile bunları kontrol edecek yazılımı edinmesini hedefliyor. İlk sistemlerin duyurusu bu ay yapılacak.
Donanma, BlackSea’ye 160 milyon dolar yatırım yaptı. Şirket, her ay Global Autonomous Reconnaissance Craft teknelerinden onlarca üretiyor.
Saronic ise 4 milyar dolar değerlemeye sahip ve Corsair isimli rekabetçi deniz dronunu üretiyor. Şirket henüz büyük bir sözleşme duyurmadı, prototip anlaşmalarıyla en az 20 milyon dolar gelir elde etti.
Donanmanın geçici görevdeki operasyon başkanı Jim Kilby, “Bu sistemler, filo erişimini artıracak, durumsal farkındalığı iyileştirecek ve savaş etkinliğini artıracak” dedi.
Trump özel olarak bütçe ayırdı
Başkan Donald Trump, otonom drone sürülerini askeri öncelik haline getirdi. Geçen ay kabul edilen “Big Beautiful Bill” yasa tasarısında deniz otonom sistemleri için yaklaşık 5 milyar dolar ayrıldı.
Ancak yeni yönetimde donanmanın yaklaşımı şüpheyle karşılanıyor. Nisan ayında, PEO USC bir LinkedIn paylaşımında BlackSea teknelerinin yazılımının başarılı bir testini duyurdu. Pentagon yetkilisi Colin Carrol, programın diğer Pentagon çabalarıyla çakıştığını belirterek değişiklikler olabileceğini söyledi.
PEO USC, art arda aksaklıklar nedeniyle inceleniyor ve yeniden yapılandırılabilir veya kapatılabilir. Birkaç ay önce birim lideri Rear Admiral Kevin Smith, güven kaybı nedeniyle görevden alındı.
