Aliyev: Müttefikimiz Türkiye ile dostumuz İsrail’in anlaşmazlıklarından rahatsızız; arabuluculuk için elimizden geleni yapıyoruz
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Türkiye ve İsrail ilişkileri ile ilgili konuşurken, Türkiye’yi kardeş ve müttefik ülke olarak, İsrail’i de dost ülke olarak nitelendirdi. Aliyev, “Bu iki ülke arasındaki anlaşmazlıklardan rahatsızız. Azerbaycan, Türkiye ile İsrail arasında ilk uzlaşmaya arabuluculuk yaptı. İlk kriz döneminde iki ülkenin tutumlarının birbirine yakınlaştırılmasında aktif rol oynadık. Bunlar kapalı kapılar arkasında yapılıyordu ve bunu duyurmadık” dedi.
Aliyev, Bakü’deki ADA Üniversitesi’nde düzenlenen ve 44 ülkeden 80’den fazla uzmanın katıldığı “Yeni Dünya Düzenine Doğru” başlıklı uluslararası forumda konuşma yaptı ve katılımcıların sorularını yanıtladı.
Aliyev, Türkiye ile İsrail ilişkileri hususundaki soruyu yanıtlayarak, her iki ülkenin Azerbaycan’ın yakın dostu olduğunu söyledi.
Türkiye ile Azerbaycan’ın 2021’de Şuşa Beyannamesi’ni imzalayarak ilişkilerini resmen müttefiklik düzeyine çıkardığını hatırlatan Aliyev, şöyle devam etti:
“İsrail de Azerbaycan için dost ülkedir ve bu dostluk uzun yıllar boyunca çeşitli zor durumlarda kendini göstermiştir. Dolayısıyla bu iki ülke arasındaki anlaşmazlıklardan rahatsızız. Azerbaycan, Türkiye ile İsrail arasında ilk uzlaşmaya arabuluculuk yaptı. İlk kriz döneminde iki ülkenin tutumlarının birbirine yakınlaştırılmasında aktif rol oynadık. Bunlar kapalı kapılar arkasında yapılıyordu ve bunu duyurmadık. O zaman kardeşimiz ve müttefikimiz Türkiye ile dost ülkemiz İsrail arasındaki ilişkiler yeniden kurulmalıydı”
Aliyev, şimdi yeni dejavu ile karşı karşıya olduklarını söyleyerek, sözlerini şöyle tamamladı:
“Yardımcı olmamız için elimizden geleni yapacağız. Şimdiki aşamada bundan fazlasını söylemem doğru olmaz. Türkiye ile İsrail arasındaki ilk arabuluculuğumuzda açıklama yapmadık. Bugün de benzer süreçler devam ediyor. Sürecin normalleşmesini ümit ediyoruz. (Türkiye ile İsrail) İlişkilerinin kötü olması sadece kendileri için değil, bizim için de dünya için de kötüdür. Bu süreç (Türkiye-İsrail ilişkilerinin normalleşmesi) durmamalıdır ve Azerbaycan, burada arabuluculuk yapmak için elinden geleni yapıyor”
Ermenistan’la yürütülen barış sürecine değinen Aliyev, Ermenistan’ın bugüne kadar yürüttüğü politikaların Güney Kafkasya’nın gelişimine engel oluşturduğunu ifade etti.
Aliyev, Gürcistan ile Azerbaycan’ın enerji, ulaşım, yatırım ve diğer alanlarda her iki ülkeye avantajlar sağlayan işbirliği geliştirdiğini, Ermenistan’ın ise işgal ve saldırılar sonucu kendisini tüm bunlardan mahrum bıraktığını ve transit ülkeye dönüşemediğini kaydetti.
Rusya ile Ukrayna arasında devam eden savaşa da işaret eden Aliyev, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini desteklediklerini ve destekleyeceklerini bildirdi.
Aliyev, Azerbaycan’ın da bir zamanlar işgal mağduru olduğunu ve durumu tam anladıklarını söyleyerek, şöyle konuştu:
“Kime sorsanız, ‘savaş bitsin’ der. Fakat asıl soru, ‘bu nasıl olmalıdır’ şeklinde olmalıdır. Ateşkesler hiçbir zaman savaşları bitirmiyor. Bu geçici bir şeydir. Ukrayna, uluslararası tanınmış topraklarını barış anlaşması sayesinde kaybedecekse bu gerçekçi olmaz. ‘Savaşı bitirelim’ demek kulağa hoş geliyor. Fakat sonra ne olacak, bunu iyi düşünmek gerekiyor. Rusya ile Ukrayna arasında yakın gelecekte barış sağlanması gerçekçi gözükmüyor. Rusya işgal ettiği toprakları ilhak etti. Onlar bundan nasıl vazgeçecek? Ukrayna, dünya tarafından tanınmış topraklarından nasıl vazgeçecek? Maalesef, savaşlar taraflardan birinin kapitülasyon imzaladığında bitiyor”
Ülkesinin ABD ile ilişkilerine değinen Aliyev, eski ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin açık şekilde Ermenistan’dan yana tavır aldığını, bu dönemde iki ülke ilişkilerinin kriz ilişkileri olarak nitelendirilebileceğini söyledi.
TDT’nin önemli küresel aktöre dönüşmesi için çalışmalıyız
Azerbaycan’ın Türk devletleriyle ilişkilerinden de bahseden Aliyev, şunları aktardı:
“Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) kapsamındaki işbirliği, ülkemizin dış politikasının başlıca önceliğidir. Bizi tarih, etnik kökler, dillerimizin, kültürlerimizin benzerliği birleştiriyor. TDT’nin daha güçlü olmasını ve sonuç odaklı faaliyet göstermesini arzu ediyoruz. Azerbaycan bunun için her zaman elinden geleni yapmıştır. TDT’nin önemli küresel aktöre dönüşmesi için çalışmalıyız. Bunun için büyük potansiyel mevcuttur. Sesimizin daha güçlü çıkmasını ve (TDT’nin) daha aktif olmasını istiyoruz”
Aliyev, TDT ülkelerinin askeri potansiyeline de dikkati çekerek, “Türk ordusu, Avrupa’nın en güçlü ordusudur. Azerbaycan ordusu da kendi yeteneklerini ortaya koydu. Biz, küresel merkeze dönüşmeliyiz. Bazı örgütlerde iç çekişmeler ve güvensizlik var. Avrupa Birliği (AB) ve NATO’yu buna örnek gösterebiliriz. (TDT) Biz en azından Avrasya’da kabul edilen kararlarda söz sahibi olmalıyız” ifadelerini kullandı.
AB’nin Gürcistan’a baskı yaptığını dile getiren Aliyev, “Gürcistan’ın iç işleri Gürcistanlıların konusudur, Brüksel’de oturan AB diplomatlarının değil” dedi.
Aliyev, Güney Kafkasya’daki sorunların bölge ülkeleri tarafından çözülmesi gerektiğini vurgulayarak, hiçbir arabulucuya gerek duymadıklarını kaydetti.
Azerbaycan’ın İran’la ilişkilerinden bahseden Aliyev, “Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan bu ay Azerbaycan’ı ziyaret edecek. Bu, ikili ilişkiler açısından önemli ziyaret olacak. Tüm komşularımızla, aynı zamanda İran’la iyi ilişkiler içerisinde bulunmak istiyoruz” diye konuştu.
