- Adrienne Murray
- İş Dünyası Muhabiri
- Bildirdiği yer Grönland
Donald Trump, Beyaz Saray’a dönmeden önce ABD’nin “ekonomik güvenliğini” artırmak için Grönland’ı satın alması gerektiğini söyledi. Kuzey Kutup Dairesi’nin üstünde kalan bölge satılık olmadığını ilan etse de, geniş ve çoğunlukla dokunulmamış mineral yataklarına artık büyük bir talep var.
Motorbot, Grönland’ın güney ucundaki dalgalı kıyı sularında ve fiyortlarda yol alırken, önümüzde aniden engebeli gri zirveler beliriyor.
Madencilik şirketi Amaroq Minerals’ın CEO’su Eldur Olafsson, bu çok yüksek ve sivri dağların aslında bir “altın kuşak” olduğunu söylüyor.
Denizde iki saat yol aldıktan sonra, Nalunaq dağının altında şirketin altın aradığı uzak bir vadiye çıktık.
Çevredeki sıradağları ve vadileri tarayarak diğer değerli mineralleri de arayan şirket, 10.000 kilometrekareden fazla alanı kaplayan bir keşif lisansı aldı.
“Bakır, nikel ve nadir toprak elementleri arıyoruz” diyen İzlandalı CEO’ya göre, “Bu henüz keşfedilmemiş bir alan ve büyük bir potansiyele sahip”.
Büyük ölçüde el değmemiş
Ana kampta Grönland, Avustralya ve İngiltere’den eski kömür madencileri de dahil olmak üzere 100’den fazla çalışanı barındıran mobil binalar ve parlak turuncu çadırlar var. Oradan vadiye doğru bir yol tırmanıyor. Arabayla dağın içinde yukarı doğru karanlık bir tüneli takip ederek altın madenine giriyoruz.
“Buraya bakın” diyor Olafsson, bir beyaz kuvars damar ve koyu ince bir çizgiyi işaret ederek:
“Altın, altın, altın. Tüm bu alanda. Olağanüstü değil mi?”
Amaroq’un 2015’te satın aldığı maden, geçtiğimiz on yılda çoğunlukla faaliyet göstermişti ama o zamanlar düşen altın fiyatları ve yüksek işletme maliyetleri nedeniyle kapandı.
Ancak bu madenin şimdi karlı olacağından emin. Bu yıl üretimi artırmayı planlıyor ve metali altın külçeleri haline getirmek için yepyeni bir işleme tesisi inşa etti.
Olafsson, “Her ay bir bavul dolusu altınla da sahadan ayrılabiliriz, 30.000 tonluk bir gemiyle de” diyor.
Grönland’ın eşsiz bir fırsat sunduğunu çünkü büyük mineral rezervlerinin büyük ölçüde el değmemiş olduğunu söylüyor:
“Batı’nın onlarca yıldır ihtiyaç duyacağı tüm minerallerin tedarikçisi olabilir. Bu çok eşsiz bir konum”.
Ancak şu anda tüm adada sadece iki aktif maden var.
Grönland, Danimarka’nın bir parçası olsa da kendi doğal kaynaklarını kontrol eden, kendi kendini yöneten bir bölge.
Cep telefonlarından pillere ve elektrik motorlarına kadar her şeyi yapmak için hayati önem taşıyan nadir toprak elementlerinin en büyük sekizinci rezervine sahip. Ayrıca lityum ve kobalt gibi diğer önemli metaller de büyük miktarda bulunuyor.
Petrol ve gaz da var, ancak yeni sondaj yapmak yasak ve derin deniz madenciliği de yapılmıyor.
Grönland İş Dünyası Birliği direktörü Christian Kjeldsen’e göre, “küresel jeopolitik durum şu anda dünyanın en büyük adasına olan ilgiyi artırdı” ve Çin dünyanın en büyük nadir toprak metalleri rezervlerine sahipken, Batı alternatif kaynakları güvence altına almak istiyor.
İzinler verildi ama atılması gereken adımlar var
Batılı ülkeler, Grönland’ın minerallerine erişim konusuna odaklandılar. Bu konuda Çin de istekliydi, ancak dahli sınırlı.
Reuters haberine göre ABD, Grönland’ın en büyük maden projesini Çinli alıcılara satmaması için Avustralyalı bir madencilik şirketine lobi yapıyor.
Grönland İş, Ticaret ve Hammadde Bakanı Naaja Nathanielsen, bölgedeki minerallere olan ilginin “son beş yılda arttığını” söylüyor ve ekliyor:
“İklim krizi konusunda gündemde olmaya alışkınız. Çözümün bir parçası olmak istiyoruz.”
Şirketlerin işlenebilir maden yatakları aradığı Grönland genelindeki 100 blok için izinler verildi. İngiliz, Kanadalı ve Avustralyalı madencilik şirketleri en büyük yabancı lisans sahipleri iken, Amerikalılar sadece bir tanesine sahip.
Ancak bu alanların potansiyel maden haline gelmesi için atılması gereken daha çok adım var.
Grönland mineral bakımından çok zengin olsa da, “altına hücum” yavaş gerçekleşiyor.
Yıllık GSYİH’si 3 milyar doların biraz üzerinde olan ekonomisini hala kamu sektörü ve balıkçılık yönlendiriyor. Ayrıca Danimarka’dan yıllık 600 milyon dolarlık bir sübvansiyonu var.
Grönlandlı politikacılar, madencilik gelirlerinin Danimarka’nın sübvansiyonuna olan bağımlılığı azaltacağını ve bağımsızlık çabalarını artırmaya yardımcı olacağını umuyor. Ancak şu an için Grönland turizmden daha fazla para kazanıyor.
Grönland Üniversitesi’nden konunun uzmanı Javier Arnaut, madenciliğin resmi olarak bağımsızlık için hala önemli olduğunu söylüyor:
“Ancak pratik açıdan, çok az madencilik lisansı verildiğini görebilirsiniz.”
Bakan Nathanielsen, ABD ve AB ile ortaklıklar geliştirilirken “bu sektöre hala büyük miktarda para akışı olmadığını” kabul ediyor. Önümüzdeki on yıl içinde üç ila beş madenin daha faaliyete geçmesini umuyor.
Google YouTube içeriğine izin veriyor musunuz?
Bu makalede Google YouTube içeriği bulunmaktadır. Çerez ve diğer teknolojileri kullanıyor olabilirler, bilgisayarınıza herhangi bir şey yüklenmeden önce sizin rızanızı alırız. İzin vermeden önce çerez politikasını okumak ve gizlilik politikasına göz atmak isteyebilirsiniz. Bu içeriğe ulaşmak için lütfen “kabul et ve devam et” seçeneğine tıklayın.
Uyarı: BBC üçüncü taraf sitelerin içeriğinden sorumlu değildir. YouTube içerik reklam içerebilir
Maden açmak kolay değil
Ancak Grönland’da madencilik, adanın uzaklığı ve havası nedeniyle kolay değil. Dünyanın en büyük adasının yüzde 80’i buz tabakasıyla kaplı. Dağları engebeli ve yerleşim yerleri arasında yol bulunmuyor.
Bölgenin yataklarını haritalayan Danimarka ve Grönland Jeolojik Araştırma’dan Jakob Kløve Keiding, “Bu bir Arktik arazi” diyor.
“İklim ve sınırlı altyapı koşulları zorlaştırıyor. Bu nedenle bir maden açmak oldukça pahalı.”
Bu yüksek maliyetler, düşük küresel metal fiyatlarıyla birleşince yatırımcıları uzak tutuyor.
Bazıları ise sektörün yavaş büyümesinin sebebini bürokrasiye bağlıyor. Bölgede katı çevre düzenlemeleri ve sosyal etki şartları var. Bu nedenle izinler zaman alabiliyor.
Nathanielsen, çoğu kişinin madenciliği desteklediğini ve bunun yerel ekonomileri canlandırdığını savunuyor.
“Madenciler yerel dükkandan alışveriş yapıyorlar. Yerel nüfusu istihdam ediyorlar. Yerel bir tekne veya helikopter kiralıyorlar”.
Ancak güneydeki en büyük kasaba olan Qaqortoq’ta yaşayan Heidi Mortensen Møller, yeni madenlerin yerel halk için istihdam yaratıp yaratmayacağından şüphe ediyor. “İstihdam yaratacaklarını söylediklerinde, kimden bahsediyorlar?”
Yerel işçi sendikası SIK’in başkanı Jess Berthelsen, birçok insanın madencilik gelirinin “ülkeden gideceğini” ve Grönland’a fayda sağlamayacağını düşündüğünü söylüyor. Ancak sektörün büyümesini destekliyor:
“Grönland’ın daha fazla gelire ve balıkçılıktan başka yollarla para kazanmaya ihtiyacı var.”
Trump’ın Grönland’a yönelik son hamlesinin nasıl sonuçlanacağı belirsiz.
Ancak, bölgenin başbakanı Mute Egede bu ayın başlarında “ABD ile iş yapmamız gerekli” dedi ve “madencilik açısından kapıların açık olduğunu” söyledi.
İş Dünyası Birliği’nden Kjeldsen, bunun sektöre “çok ihtiyaç duyulan yatırımı” getireceğini umuyor:
“Öte yandan Trump’tan gelen sinyallerle ilgili belirsizlik uzun süre devam ederse, bunun yatırım ortamını olumsuz etkileme riski bulunuyor.”
BBCTURKISH.COM
