Suriye’de Beşar Esad yönetiminin devrilmesinin ardından Rusya, Şam’la ilk üst düzey teması kurdu.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, 28 Ocak’ta başlayan ziyarette heyetin Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliğine destek verdiğini açıkladı.
Aynı zamanda Rusya lideri Vladimir Putin’in Orta Doğu ve Afrika Özel Temsilcisi olan Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov’un başkanlığındaki heyette, Putin’in Suriye Özel Temsilcisi Alexander Lavrentyev de bulunuyor.
Suriye’den ziyaretle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı. Ancak Suriye medyası heyetin, ülkenin fiili lideri Ahmed eş Şara’yla bir araya geleceğini yazdı.
Moskova, Esad yönetiminin önemli destekçilerinden biriydi ve iç savaşa 2015’te rejim lehine müdahale etmişti.
Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada ziyaretin Rusya-Suriye ilişkilerindeki bir “dönüm noktasında” yapıldığı belirtildi.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da “önemli bir gezi” dedi.
Peskov gazetecilere yaptığı açıklamada “Suriye makamlarıyla daimi bir diyaloğu inşa etmek ve korumak gerekli ve biz de bunu yapmaya devam edeceğiz” dedi.
Rusya’nın ikisi de Akdeniz kıyısında bulunan Tartus’taki donanma üssü ve Hmeimim’deki hava üssü, Moskova’nın eski Sovyetler Birliği toprakları dışındaki tek askeri tesisleri.
Bu iki üs, Moskova’nın Esad rejimi tarafında iç savaşa müdahale ettiği 2015’ten bu yana yoğun şekilde kullanıldı.
Moskova, şimdi bu üslerin akıbetini Suriye’nin yeni lider kadrosuyla güven altına almaya çalışıyor.
Suriye lideri Ahmed eş Şara Aralık 2024’te El Arabiya kanalına verdiği söyleşide “Rusya ve Suriye arasında derin stratejik ilişkiler bulunduğunu” söylemişti.
Şara ayrıca “Suriye’nin bütün silahları Rus orijinli ve birçok elektrik santralimiz Rus uzmanlarca işletiliyor. Bazılarının dilediği gibi Rusya’nın Suriye’yi terk etmesini istemiyoruz” demişti.
Rus heyetinin ziyareti, Suriye’nin yeni lider kadrosunun yoğun diplomatik trafik içinde olduğu bir dönemde geldi.
AB Dışişleri Bakanları Pazartesi günü, enerji gibi önemli sektörlerde Suriye’ye yönelik ambargoların hafifletilmesi üzerinde uzlaştı.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Farhan da 24 Ocak’ta Şara ile bir araya geldi.
Almanya ve Fransa Aralık’ta ziyaret etti
Almanya ve Fransa Dışişleri Bakanları da Aralık 2024’te, Avrupa Birliği adına Suriye’ye giderek Şam’da ülkenin geçici yeni lideri Ahmed eş-Şera ile bir araya gelmişti.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot ve Alman mevkidaşı Annalena Baerbock’un ziyareti Batı ile yeni yönetimin ilk üst düzey teması oldu.
Daha önceki görüşmeler diplomat düzeyinde yapılmıştı.
Baerbock ve Barrot, eş-Şera ile başkanlık sarayında bir araya geldi. Görüşme sonrası konuşan Alman bakan, “Avrupa Suriye’yi destekleyecek ama İslamcı idare kurulmasının sponsoru olmayacak” demişti.
Almanya Dışişleri Bakanı Baerbock, Şam’a gitmeden önce yaptığı açıklamada, ziyaretin “Avrupa ve Suriye arasında yeni bir siyasi ilişkinin mümkün olduğunun” göstergesi olduğunu söylemişti.
Almanya iç savaş sonrası ülkelerinden kaçan yüz binlerce Suriyeli’ye ev sahipliği yapıyor.
2012’den beri kapalı olan Fransa Büyükelçiliğini ziyaret eden Fransız Bakan Barrot da, “egemen, istikrarlı ve barış içinde bir Suriye” umudunun olduğunu kaydetmişti.
ABD diplomat düzeyinde görüştü
Amerikalı diplomatlar da 20 Aralık’ta Şam’da HTŞ temsilcileriyle bir araya geldi.
Bu 10 yıl sonra Suriye yönetimi ile yapılan ilk temas oldu.
HTŞ bünyesindeki Askeri Operasyonlar Birimi’nin Telegram hesabından yapılan açıklamada, Washington’ın Suriye’yi istikrara kavuşturmada geçiş yönetimine destek sözü verdiği kaydedildi.
Görüşmede, tüm Suriye vatandaşlarının haklarına saygı göstermeyi taahhüt etmelerinin de ABD tarafından takdirle karşılandığı belirtildi.
HTŞ’den yapılan açıklamada ABD’li yetkililerin ülkedeki farklı isyancı grupların dağıtılarak, birleşik bir Suriye ordusu kurulması yönündeki çabaları da övdüğü belirtildi.
Açıklamaya göre Eş-Şera Suriye’nin ekonomik iyileşmesinin önündeki “büyük bir engel” olduğunu söyleyerek, ABD’li yetkililerden yaptırımları kaldırmalarını istedi.
Açıklamada yeni yönetimin barışın tesisi için bölge ülkeleriyle stratejik ortaklıklar kurmayı hedeflediği de kaydedildi.
Görüşmenin ardından ABD HTŞ lideri Eş-Şera’nın başına koyduğu 10 milyon dolarlık ödülü kaldırdı.
HTŞ hâlâ ABD’nin terör örgütleri listesinde bulunuyor.