– Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Donald Trump ile Ukrayna’da ateşkes anlaşması konusunda görüşmeye açık olduğu iddia edildi. Reuters’ın Kremlin’in planlarına aşina olan beş kaynağa dayandırdığı haberine göre, Moskova bu olasılığı değerlendirmeye hazır. Ancak, Rusya tarafı büyük toprak tavizlerini dışlıyor ve Kiev’in NATO üyeliği planlarından vazgeçmesi gerektiği konusunda ısrar ediyor.
Haberde, Kremlin’in cephe hattının mevcut durumu üzerinden bir “krizi dondurma” anlaşmasına genel olarak sıcak bakabileceği ifade ediliyor. Ayrıca, Rusya’nın Donetsk, Lugansk, Zaporojye ve Herson bölgeleri üzerindeki statü konusundaki tavrını koruduğu ve bu bölgelerin statüsünün müzakere edilmesini reddettiği belirtiliyor. Haberde bununla birlikte, Rus güçlerinin kontrol ettiği Harkov ve Mikolayiv bölgelerindeki küçük toprak parçalarının bırakılabileceği ihtimali de gündeme getirildi.
– Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), Almanya vatandaşı Nikolay Gayduk’u Kalinngrad’da yakıt ve enerji tesislerine yönelik bir terör saldırısı planladığı şüphesiyle gözaltına aldı. Gayduk’un Hamburg’da yaşadığı ve Polonya’dan Kaliningrad’a giriş yaparken yakalandığı,arabasında 0,5 litre sıvı patlayıcı ele geçirildiği açıklandı. FSB, Gayduk’un talimatları ve patlayıcı düzeneklerini Ukrayna vatandaşı ve eski bir Odessa polis yarbayı olan Aleksandr Jorov’dan aldığını açıkladı. Gayduk, ifadesinde Zhorov’un kendisine “savaşı sonlandırmak için” yardım teklif ettiğini söyledi. Ayrıca, Mart 2023’te bir gaz boru hattına bomba yerleştirdiğini ve Ekim 2024’te Kaliningrad’daki bir gaz istasyonunda keşif yaptığını itiraf etti. Gayduk hakkında terör eylemi ve patlayıcı kaçakçılığı suçlamalarıyla dava açıldı ve tutuklandı. FSB, Gayduk’un aracındaki patlayıcının oto cam suyu gibi kamufle edildiğini belirtti.
– Joe Biden, Ukrayna’ya antipersonel mayınların tedarikini onayladı. The Washington Post’un iki isimsiz ABD yetkilisine dayandırdığı haberine göre, bu mayınların kullanımının Ukrayna topraklarıyla sınırlı kalması ve özellikle doğu bölgelerinde yoğunlaşması bekleniyor.
Antipersonel mayınların kullanımı, 1999’da imzalanan ve 2005’te Ukrayna tarafından onaylanan BM’nin Ottawa Sözleşmesi ile yasaklanmış durumda. Buna rağmen, insan hakları örgütleri, Ukrayna’nın bu tür silahları, özellikle de “lepetki” olarak bilinen PFM tipi mayınlarla uzaktan mayınlama amacıyla kullandığını ifade ediyor. ABD, 2014’te Başkan Barack Obama döneminde antipersonel mayınların üretimini ve kullanımını büyük ölçüde durdurmuş, ancak bu karar, 2020’de Donald Trump tarafından iptal edilmişti. Biden bu son hamlesiyle, 2022’de Trump’ın kararını tersine çevirip mayınları yeniden yasaklama politikasını iptal etti. ABD ve Rusya, antipersonel mayınları yasaklayan ve 164 ülkenin imzaladığı Ottawa Sözleşmesi’ne taraf değil.
Habere göre, bu karar, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine Rus ordusunun ilerlemesini durdurma konusunda yardımcı olma amacıyla alındı. Beyaz Saray yetkilileri, son haftalarda “derin bir endişe” duyulduğunu ve “Rusya’nın ilerleyişini durdurmanın acil bir gereklilik” olduğunu ifade etti. Pentagon yetkilileri ise, mayın tedarikinin “Rusya’nın ilerlemesini yavaşlatmak için Biden yönetiminin alabileceği en faydalı adımlardan biri” olduğunu dile getirdi. WP’nin belirttiğine göre, Joe Biden 2022 yılında ABD’nin Kore Yarımadası dışındaki bölgelerde antipersonel mayınların kullanımını ve transferini yasaklayan bir karar almıştı.
– The Times’a göre, Ukrayna’nın şu anda yaklaşık 50 ATACMS füzesine sahip olduğu tahmin ediliyor. Ancak bu bilgilerin resmi olmadığını ve Pentagon’un füze sayısı hakkında herhangi bir açıklama yapmadığını belirten gazete, Ukrayna ordusunun elinde bu füzeleri ateşleyebilecek Himars ve MLRS çoklu roketatar sistemlerinin de bulunduğunu ifade etti. Gazete, sınırlı füze stoğu nedeniyle Ukraynalı komutanların hedef seçiminde dikkatli davranması gerektiğini vurguladı.
– Zelenskiy, Fox News’e verdiği röportajda, ABD’nin Ukrayna’ya askeri desteği durdurması durumunda ülkesinin savaşı kaybedebileceğini ifade etti. Zelenskiy, Ukrayna’nın kendi silah üretim kapasitesine sahip olduğunu ancak bu kapasitenin savaşta zafer kazanmak ve hayatta kalmak için yeterli olmadığını belirtti.
Zelenskiy, ABD’deki yaklaşan yönetim değişikliğine işaret ederek, yeni seçilen Başkan Donald Trump’ın Ukrayna’ya yapılan yardımları azaltma ve barış müzakerelerini başlatma konusunda ısrar ettiğini hatırlattı. “Eğer yardım kesilirse, sanırım kaybederiz. Elbette savaşmaya devam edeceğiz, kendi üretimimiz var, ancak bu, zafer ve hayatta kalmak için yeterli değil,” dedi.
– Gallup tarafından Ağustos ve Ekim 2024 arasında yapılan bir ankete göre, Ukraynalıların %52’si hükümetin çatışmaların sona ermesi için müzakerelere bir an önce başlamasını destekliyor. Aynı ankette, Ukraynalıların %38’i savaşın sürdürülmesi gerektiğini düşünüyor. Anket sonuçları, savaşın sürdürülmesini destekleyenlerin oranında belirgin bir düşüş olduğunu gösteriyor. 2022’de %73 olan bu oran, 2023’te %63’e ve 2024’te daha da gerileyerek savaşı sona erdirmek isteyenlerin ilk kez çoğunluğu oluşturmasına yol açtı.
– Rusya Savunma Bakanlığı, hava savunma sistemlerinin üç saat içinde altı farklı bölgede toplam 42 insansız hava aracını (İHA) imha ettiğini duyurdu. Saldırılar, akşam saat 21:00 ile 23:55 arasında gerçekleşti. En fazla İHA, 32 adet olmak üzere Bryansk bölgesinde düşürüldü. Bakanlık, Telegram kanalında yaptığı açıklamada, beş İHA’nın Smolensk, iki İHA’nın Moskova bölgesi ve birer İHA’nın Kursk, Oryol ve Rostov bölgelerinde imha edildiğini belirtti.
– Pentagon Sözcü Yardımcısı Sabrina Singh, Ukrayna’daki çatışmaların yeni bir dünya savaşının habercisi olmadığını belirtti. Singh, “Bunu böyle tanımlamam. Pentagon’da Ukrayna’daki mevcut durumu bu şekilde değerlendirmiyoruz” ifadelerini kullandı. Singh, Rusya Savunma Bakanlığı’nın 19 Kasım’da Bryansk bölgesindeki bir askeri tesisi hedef alan Ukrayna’nın ATACMS füzeleriyle düzenlediği saldırıya dair yorum yapmaktan kaçındı. Bakanlığa göre, saldırıda altı füze fırlatılmış, beşi düşürülmüş ve biri hedefe ulaşarak hasara yol açmıştı.
– Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva, G20 zirvesinde Ukrayna ile ilgili tartışmaların zirvenin sonuçsuz kalmasına yol açabileceği endişesiyle, bazı Avrupa liderlerinin yokluğunda zirve bildirisini bir gün erken onayladı. Reuters’ın diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine göre, bu karar, Fransa, ABD ve Almanya liderlerinin oturum salonunda bulunmadığı bir sırada alındı. Avrupalı delegeler, genelde zirvenin sonunda yayımlanan bildirinin bu şekilde erken onaylanmasından memnun olmadıklarını ifade etti. Rusya ise metindeki ifadeleri kabul ettiğini belirtti.
– ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, PBS’e verdiği röportajda, Ukrayna’nın başarılarının yalnızca Batı’dan gelen silahlara değil, aynı zamanda insan kaynaklarına da bağlı olduğunu söyledi. Sullivan, Ukrayna’nın şu anda daha fazla toprak kaybettiği göz önüne alındığında, ABD’nin geçmişteki yardım politikalarını farklı şekilde uygulayıp uygulayamayacağı sorusunu yanıtladı.
Sullivan, “Ukrayna’nın savaş alanındaki zorluklarının temel nedenlerinden birinin seferberlikte yaşanan sıkıntılar olduğunu” belirtti. Ayrıca, Washington’un Kiev’e tanklar, F-16 savaş uçakları, HIMARS ve Patriot sistemleri sağladığını hatırlattı.
– Dün Ukrayna ordusunun insansız hava araçları (İHA) saldırılarının hedefi, mayonez, yoğurt ve peynir üretimi yapan EFCO ve Viola şirketlerine ait üretim tesisleri oldu. Voronej bölgesindeki EFCO’ya ait iki üretim tesisi saldırıda hasar gördü. Şirketin basın servisi, “Maddi hasarın boyutu netleştiriliyor, ancak şu anda can kaybı olmadığını söyleyebiliriz,” açıklamasını yaptı. Aynı gün, Belgorod bölgesinde Viola şirketine ait süt ürünleri fabrikası da İHA saldırısına uğradı. Şirket, “Saldırı, fabrikaya komşu bölgeyi etkiledi ve bina hafif hasar aldı,” ifadelerini kullandı. Her iki saldırıda da can kaybı olmadığı bildirildi.
19 Kasım Salı
– Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna ordusunun Bryansk bölgesini ATACMS roketleriyle vurmaya çalıştığını açıkladı. Bakanlık fırlatılan 6 roketten 5’inin düşürüldüğünü, birinin ise kısmen tahrip edildiğini bildiriyor. Tahrip edilen roketin parçalarının askeri bir tesise düştüğü ve tesiste yangın çıktığı da gelen bilgiler arasında. Bakanlık olayda can kaybı ve hasar meydana gelmediğini bildirdi. (RBC)
– Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamasını yorumlayan Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, “Ukrayna’nın kendi uzun menzilli silahlarına sahip olduğunu” söyledi. Gazetecilere konuşan Zelenskiy,
“Üzgünüm, gereksiz ayrıntı vermeyeceğim. Ukrayna’nın uzun menzilli silah yetenekleri var, kendi üretimi olan uzun menzilli insansız hava araçları var, artık uzun menzilli bir Neptün’ümüz ve birden fazla silahımız var. Artık ATACMS’imiz var ve bunların hepsini kullanacağız” dedi.
– Rusya Devlet Başkanı’nın Basın Sözcüsü Dmitri Peskov’a, Ukrayna basınında çıkan Ukrayna’nın Rusya topraklarına ATACMS balistik füzelerini kullanma olasılığı hakkındaki haberleri yorumlaması istendi. Kremlin temsilcisi, bu tür bir bilgiye sahip olmadığını belirtti, ancak Rus ordusunun durumu kontrol ettiğinden emin olduğunu söyledi.
– Gürcistan’ın iktidar partisi Gürcü Hayali’nin en etkili temsilcilerinden biri olan Parlamento Çoğunluk Lideri Mamuka Mdinaradze, Gürcistan’ın “çocuklar arasında LGBT propagandası şartına bağlı bir AB üyeliğine” ihtiyacı olmadığını söyledi. (“Uluslararası LGBT Hareketi” Rusya’da aşırılıkçı olarak kabul edilip yasaklanmıştır.) Mdinaradze, bu açıklamayı bugün, 19 Kasım’da, bir basın toplantısında Gürcistan’ın Avrupa Birliği üyelik perspektiflerinden bahsederken yaptı.
Öte yandan günün erken saatlerinde, yaklaşık 3 bin polis ve İçişleri Bakanlığı özel tim mensubu, Tiflis Devlet Üniversitesi yakınındaki kavşakta bulunan protestocuları güç kullanarak dağıttı. Muhalefetteki “Değişim Koalisyonu” aktivistleri, pazar günü 30 küçük ve 2 büyük çadır kurarak İlya Çavçavadze Caddesi’ni kapatmıştı.
– Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rio de Janeiro’daki G20 zirvesinde el sıkıştı. Bu olay, fotoğraf çekimi sırasında gerçekleşti. Alt sırada duran Macron, yukarı çıkarak Rusya Dışişleri Bakanı’na elini uzattı. Lavrov da Macron’un elini sıktı ve taraflar birkaç cümle değiş tokuş etti. Grup fotoğrafında, ABD Başkanı Joe Biden, Kanada Başbakanı Justin Trudeau ve İtalya Başbakanı Giorgia Meloni bulunmuyordu. (Ria)
– Rostelecom Başkanı Mihail Oseyevski, tüm Rus vatandaşlarının kişisel verilerinin internete sızdığını düşünüyor. Oseyevski kendi kişisel verilerini de internette bulduğunu söyledi. Oseyevski, mevcut durumun vatandaşların yaşamlarına “çeşitli şekillerde müdahale edilmesinin” önünü açtığını vurguladı. (Kommersant)
– Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Ukrayna ordusunun Batı yapımı nükleer olmayan füzeleri Rusya’ya karşı kullanmasının, Rusya’nın güncellenmiş nükleer doktrini uyarınca nükleer bir yanıt doğurabileceğini açıkladı. Peskov, ATACMS gibi uzun menzilli füzelerin kullanılacağına dair haberlerin ardından Rus ordusunun durumu dikkatle izlediğini belirtti.
Peskov, gazetecilerin, ABD’nin sağladığı bu füzelerin Ukrayna tarafından kullanımının, nükleer bir devletin desteğiyle nükleer olmayan bir devletin saldırısı olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği sorusuna, Rusya’nın yeni doktrininde bu tür durumların nükleer silah kullanımına gerekçe olarak kabul edildiğini ifade ederek yanıt verdi.
Öte yandan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya’nın güncellenmiş nükleer caydırıcılık politikasını onayladı. Bu doktrinde, nükleer silahın yalnızca ülkenin egemenliğini savunmak için “son çare” olarak kullanılacağı belirtilse de, doktrin yeni tehditler ve riskler nedeniyle genişletildi. Belirtilen koşullar arasında, nükleer olmayan bir devletin, nükleer bir devletin desteğiyle Rusya’ya veya Belarus’a saldırması da bulunuyor. (Kommersant)
– Avrupa Birliği Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, bazı AB ülkelerinin Ukrayna’ya sağladıkları silahların Rusya’ya karşı kullanılmasına izin verdiğini, ancak bu kararın resmen duyurulmadığını ifade etti. Hangi ülkelerden bahsedildiği ise belirtilmedi. (Kommersant)
– Estonya Dışişleri Bakanı Margus Tsahkna, Avrupa’nın çatışmalar bittikten sonra Ukrayna’ya asker göndermeye hazır olması gerektiğini söyledi. Tsahkna, bu adımın, yeni seçilen ABD Başkanı Donald Trump’ın arabuluculuğuyla yapılacak bir barış anlaşması durumunda gerekebileceğini belirtti. Ayrıca, Kiev’in güvenliği için en iyi garantinin NATO üyeliği olduğunu, ancak bunun mümkün olmaması durumunda Avrupa’nın devreye girmesi gerektiğini savundu. (RBC)
– FSB, Kırım’da Deniz Kuvvetleri Kaptanı Valeriy Trankovskiy’nin aracına yerleştirilen patlayıcıyla öldürülmesiyle ilgili iki kişiyi gözaltına aldı. Şüphelilerden biri patlayıcıyı hazırlarken, diğerinin gözlem yaptığı belirtiliyor. Soruşturmada, olayın Ukrayna Güvenlik Servisi Başkan Yardımcısı Aleksandr Poklad tarafından organize edildiği ileri sürüldü. Trankovskiy, Karadeniz Filosu’nun Azak Deniz Askeri Bölgesi’nin kurmay başkanıydı. (BFM)
– Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkenin nükleer doktrinini güncelleyen bir kararı onayladı. Yeni doktrin, 19 Kasım’da yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu adımla, daha önceki nükleer caydırıcılık politikalarını belirleyen kararname geçerliliğini yitirdi. Yeni doktrin, Rusya’nın ve müttefiklerinin güvenliğini tehdit eden potansiyel düşmanlara karşı caydırıcılığı en yüksek devlet önceliği olarak belirliyor.
Kararnamede, nükleer silahların yalnızca “son çare ve zorunlu bir tedbir” olarak kullanılacağı ifade ediliyor. Rusya’nın, nükleer tehdidi azaltmak için gerekli tüm adımları attığı belirtilirken, devletler arasında ilişkilerin kötüleşmesini ve bu durumun askeri çatışmalara, özellikle nükleer çatışmalara yol açmasını engellemeye çalışması gerektiği vurgulanıyor.
Doktrine göre, nükleer caydırıcılık “potansiyel düşmanlara” odaklanıyor. Bu düşmanlar, Rusya’yı potansiyel bir tehdit olarak gören, nükleer silah kapasitesine veya güçlü askeri potansiyele sahip devletler ya da askeri bloklar olarak tanımlanıyor. Doktrin, bu tür bir devletin veya bloğun Rusya ya da müttefiklerine yönelik saldırısını, tüm ittifakın bir saldırısı olarak değerlendireceğini belirtiyor. Ayrıca, olası düşmanlara karşı caydırıcılık, “Rusya’ya yönelik bir saldırının sonuçsuz kalmayacağı” mesajını net bir şekilde vermeyi amaçlıyor.
– ABD Temsilciler Meclisi üyesi ve seçilmiş başkan Donald Trump’ın ulusal güvenlik danışmanı olarak atadığı Cumhuriyetçi Mike Waltz, Ukrayna’ya batı menşeli uzun menzilli silahlarla Rusya’ya saldırı izni verilmesinin, çatışmanın tırmanması anlamına geldiğini söyledi. Fox News’e konuşan Waltz, “Bu, gerilim merdiveninde bir adım daha yukarı çıkmak demek ve bunun nereye varacağını kimse bilmiyor” dedi. Waltz, bu kararın “taktiksel bir” hamle olarak Kuzey Kore’nin Rusya’ya asker göndermesine yanıt niteliğinde olduğunu, ancak daha fazla Kuzey Kore askerinin çatışmaya dahil edilmesine ve Güney Kore’nin de sürece çekilmesine yol açabileceğini belirtti.
– Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, ABD’nin Ukrayna’ya Rus topraklarına yönelik 300 kilometre menzilli ATACMS füzeleriyle saldırı yapma izni verdiğini duyurdu. Borrell’in açıklamaları, Avrupa Komisyonu’nun resmi sitesinde yayımlandı ve ABD’nin Kiev’e belirli bir mesafeyle sınırlı saldırı izni verdiğini belirtti.
– ABD Başkanı Joe Biden, Ukrayna’nın Rusya topraklarına uzun menzilli füzelerle saldırmasına izin verme kararının ardından ilk kez kamuoyuna açıklamalarda bulundu. Biden, Rio de Janeiro’da düzenlenen G20 zirvesinde, açlıkla mücadeleye odaklanılan toplantıda, Ukrayna’nın egemenliği ve toprak bütünlüğüne ABD’nin kararlılıkla destek verdiğini belirtti. “Buradaki herkesin de bu desteği göstermesi gerektiğine inanıyorum” dedi. Biden bu sözlerini, aynı masada karşısında oturan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’a yöneltti. Ayrıca, ABD Başkanı, Rusya’yı küresel gıda fiyatlarının tarihi seviyelere yükselmesine neden olmakla suçladı.
– Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, bakanlığın sitesinde yayınlanan mesajında Ukrayna’nın Rusya topraklarına saldırmak için Batı yapımı uzun menzilli füzeler kullanmasının, ABD ve uydularının Rusya’ya karşı çatışmalara doğrudan dahil olacağı için çatışmanın özünü kökten değiştireceğini ifade etti. Zaharova, “Kiev’in topraklarımıza saldırmak için uzun menzilli füzeleri kullanması, ABD ve uydularının Rusya’ya karşı çatışmalara doğrudan katıldığı ve aynı zamanda çatışmanın özünde ve niteliğinde kökten bir değişiklik anlamına gelecek. Bu durumda Rusya’nın yanıtı doğru orantılı ve hissedilebilir olacak” ifadelerini kullandı. (Sputnik)
– BBC’nin araştırmasına göre Ukrayna’da çatışmaların başlamasından bu yana, birliklerden izinsiz ayrılma ve firar vakalarına ilişkin 95 bin ceza soruşturması açıldı. Bu, tahmini olarak Ukrayna ordusunun yaklaşık onda birine denk geliyor. Zelenskiy’nin yıl başında verdiği bilgilere göre Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nde 880 bin asker bulunuyor, Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Oleksandr Litvinenko ise Ekim sonunda 1 milyon 50 bin kişinin savunma güçlerine katıldığını açıklamıştı.
– Ukrayna İçişleri Bakanlığı Odessa’ya füze düşmesi sonucu 10 kişinin hayatını kaybettiğini, Sumy şehrine düzenlenen füze saldırısında ölenlerin sayısının ise 12’ye yükseldiğini duyurdu.
– Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, Rio de Janeiro’da düzenlenen G20 Liderler Zirvesi çerçevesinde Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile gerçekleştirdiği görüşmede, Rusya ve Çin arasındaki stratejik ilişkilerin daha önce görülmemiş bir gelişme düzeyine ulaştığını dile getirdi.
– ABD’nin, Kiev’e yeni bir askeri yardım paketi sağlamayı planladığı ve bunun önümüzdeki günlerde duyurulacağı açıklandı. Bu açıklama, ABD’nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield tarafından yapıldı. Thomas-Greenfield, BM Güvenlik Konseyi toplantısında, “ABD, Ukrayna’ya güvenlik alanında yardımlarını artırmaya devam edecek; buna topçu sistemleri, hava savunma ekipmanları, zırhlı araçlar ve diğer gerekli teçhizat ve mühimmatlar dahil,” dedi. Ancak diplomat, yeni yardım paketinin detaylarına ilişkin bilgi vermedi.
– Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, özel askeri harekâtın hedeflerine hem diplomatik hem de askeri yollarla ulaşılacağını, ABD’nin Ukrayna’ya Rusya topraklarına yönelik saldırılar için uzun menzilli silahlar kullanma izni verip vermemesinden bağımsız olarak bu hedeflerin gerçekleştirileceğini söyledi. Nebenzya, bu hedeflerin, Zelenskiy ve ekibine yönelik Batı’da geliştirilen barış girişimlerinden ya da ABD’deki demokratik yönetimin askeri politikalarından etkilenmeyeceğini belirtti.
– Donald Trump Ulusal Acil Durum ilan ederek orduya göçmenleri sınır dışı etme talimatı vereceğini sosyal medya hesabından paylaştı. 47. ABD Başkanı Donald Trump, Muhafazakarların oluşturduğu gözlem grubu Judicial Watch Başkanı Tom Fitton’un Kasım ayında paylaştığı ”Trump, ulusal acil durum ilan ederek mültecilerin toplu sınır dışı edilmesinde orduya başvuracak” sözlerini alıntılayarak ”Doğru” dedi.
– Baltık Denizi’nde Litvanya ile İsveç arasında deniz tabanına döşenmiş internet kablosunda hasar tespit edildi. Telia Lietuva telekomünikasyon şirketinin teknoloji direktörü Andrius Šemeškevičius, kablonun 17 Kasım sabahı kesildiğini ve sistemlerin hemen bağlantı kaybını bildirdiğini açıkladı. Daha önce Finlandiya ile Almanya arasındaki denizaltı kablosunda da benzer bir sorun yaşanmıştı. Šemeškevičius, kablonun eski olduğunu ve geçmişte de arızalar yaşandığını, ancak sabotaj vakası kaydedilmediğini belirtti. Olayın, sığ sularda demir atan bir geminin kabloyu kazara kesmesi gibi denizcilik faaliyetlerinden kaynaklanabileceği ifade edildi.
18 Kasım Pazartesi
– Beyaz Saray, Ukrayna’nın Amerikan yapımı uzun menzilli ATACMS füzelerini Rusya’ya karşı kullanma izni alıp almadığına dair açıklama yapmayı reddetti. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Yardımcısı John Finer, ABC’ye yaptığı açıklamada, “Bu tür operasyonel konularda ABD’nin aldığı veya almadığı kararları teyit etmiyorum” ifadelerini kullandı. Finer, ABD’nin kararlarını sahadaki duruma göre şekillendirdiğini belirterek, bu tür operasyonların hassas politik değerlendirmeler gerektirdiğini vurguladı.
– Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Ukrayna’nın Batı tarafından sağlanan silahlarla Rusya’nın iç bölgelerine saldırı düzenleme hakkını desteklediğini açıkladı. Baerbock, böyle bir kararın uluslararası hukuka tamamen uygun olacağını iddia ederek, “Eğer füzeler, insansız hava araçları ve bombalar ülkemize düşseydi, biz de kendimizi savunurduk” dedi. ABD’nin uzun menzilli silahlarının Ukrayna için önemli bir destek olabileceğini ifade eden Baerbock, bu konuda dikkatli ve dengeli bir yaklaşımın gerekliliğine vurgu yaptı. Ayrıca, ortaklar arasında koordinasyonun ve sürekli diyaloğun önemini hatırlattı.
– Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, ABD’nin Ukrayna’ya uzun menzilli silahlarla Rusya’nın derinliklerine saldırılar düzenleme izni verme kararının “tehlikeli ve sorumsuz bir adım” olduğunu söyledi. Peskov’a göre karar, Washington’un çatışmaya katılım seviyesini artırıyor. Peskov ayrıca Moskova’nın bu karara yanıt vereceğini ekledi.
Bugün konuyla ilgili ikinci kez demeç veren sözcü “Daha fazla endişe verici haber geliyor. Gerçekten de bu karar sorumsuzca, tehlikeli ve ABD’nin bu çatışmaya katılım seviyesini niteliksel olarak artırmaya yönelik,” şeklinde konuştu.
Kremlin sözcüsü, Rusya’nın bu konudaki tutumunun daha önce Vladimir Putin tarafından açıklandığını hatırlattı. Batı’nın bu tutumu “iyi bildiğini ve anladığını” söyledi. Peskov “Bu tür sorumsuz ve potansiyel olarak tehlikeli bir adımı atıp atmayacaklarını göreceğiz,” diye ekledi. (Tass)
– ABD, Başkan Joe Biden’ın Ukrayna’nın Rusya topraklarına ATACMS uzun menzilli füzelerle saldırı düzenlemesine izin verme kararını Almanya’ya bildirdi. İlgili açıklama Alman hükümetinden geldi. The New York Times, söz konusu yasağın kaldırıldığını kaynaklarına dayandırarak yazmıştı. Ancal ABD’nin kararı, Alman Şansölyesi Olaf Scholz’un Ukrayna’ya Taurus füzeleri gönderme konusundaki tutumunu değiştirmedi.
Alman hükümet sözcüsü Wolfgang Büchner, Reuters’a yaptığı açıklamada, “Alman hükümeti önceden bilgilendirildi. Ancak bu, şansölyenin kararını etkilemeyecek,” dedi. Scholz, gerilim artışı riskinden dolayı Ukrayna’ya Taurus teslimatlarına karşı olduğunu defalarca dile getirmişti.
– Avrupa Birliği Konseyi, Rusya ve İran’a yönelik yaptırımları genişletti. Yeni yaptırımlar, üç Rus denizcilik şirketi (MG-Flot, VTS-Broker ve Arapax) ile İran İslam Cumhuriyeti Nakliyat Şirketi Grubu (IRISL) ve direktörü Muhammed Rıza Hiabani’yi kapsıyor.
AB Konseyi’nin basın açıklamasında, bu önlemlerin, İran yapımı insansız hava araçlarının Rusya’ya sevk edilmesi için gemilerin ve limanların kullanımına karşı alındığı ifade edildi. Yaptırım listesine alınan şirketlerin, “Rusya’nın askeri stoklarını doldurmak için İran silahlarını taşımada rol oynadığı” ileri sürülüyor. (Kommersant)
– Rusya Savunma Bakanlığı, Donetsk’teki Novolekseyevka adlı yerleşim yerinin kontrol altına alındığını duyurdu.
– Abhazya Cumhurbaşkanı Aslan Bjania, Cumhuriyet Güvenlik Konseyi toplantısı düzenledi ve Tamış köyünde bir grup parlamento üyesiyle bir araya geldi. Taraflar, yerel saatle 18:00’e kadar heyetler oluşturarak hükümet ve muhalefet arasındaki müzakereleri yeniden başlatma konusunda anlaştılar.
Toplantının detayları paylaşılmadı. Apsynpress ajansı, toplantıda “ülkede oluşan durumun görüşüldüğünü” bildirdi.
– Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, ABD Başkanı Joe Biden’ın Ukrayna’nın ATACMS uzun menzilli füzeleri Rusya topraklarına karşı kullanmasına izin verdiği yönündeki The New York Times haberin yorumladı. Peskov, Vladimir Putin’in daha önce bu tür saldırıların NATO’nun çatışmaya doğrudan katılımı olarak değerlendirileceğini belirttiğini hatırlattı.
Peskov günlük basın toplantısında “Bu haberleri gördük, ancak bunlar resmi kaynaklara dayanmıyor. Başkanın pozisyonu St. Petersburg’daki kültürel forumda açık bir şekilde ifade edilmişti. Bu sözleri tekrar incelemenizi tavsiye ederim,” dedi. Kremlin’in, Amerikan başkanının böyle bir karar aldığına dair yalnızca Batı medyasından haber aldığını söyleyen Peskov, böyle bir kararın yeni bir gerilim dalgasına yol açacağını vurguladı. Sözcü,
“Eğer gerçekten böyle bir karar alındı ve bu Kiev rejimine iletildiyse, bu durum ABD’nin bu çatışmaya katılımını tamamen yeni bir seviyeye taşıyacaktır.”
– Avrupa Birliği Dış Politika Şefi Josep Borrell, 18-19 Kasım tarihlerinde yapılacak AB dışişleri bakanları toplantısında, Batı tarafından Ukrayna’ya sağlanan silahların Rusya’nın iç bölgelerine karşı kullanılmasına yönelik kısıtlamaların kaldırılmasının ele alınacağını söyledi. Borrell, Ukrayna’nın yalnızca savunma amaçlı değil, saldırı amaçlı da bu silahları kullanması gerektiğini düşündüğünü ifade etti.
“Ukrayna’nın kendini savunmak için sadece gelen saldırıları durdurmak değil, saldırganı da etkisiz hale getirecek şekilde silah kullanabilmesi gerektiğini daha önce de söylemiştim,” diyen Borrell, üye ülkelerin bu fikri desteklemesini umduğunu belirtti. (aktaran Kommersant)
– ABD’de Başkan Joe Biden’ın Ukrayna’nın ATACMS füzelerini Rusya topraklarına karşı kullanmasına izin verdiği yönündeki iddialar hakkında, eski Başkan Donald Trump’ın ekibi yorum yapmayı reddetti. Trump’ın seçim kampanyası sırasında Ukrayna’daki çatışmayı çözme niyetini sık sık dile getirdiği hatırlatıldı.
Öte yandan Pentagon, bu tür saldırıların Kiev için faydasına dair şüphelerini dile getirdi. The Washington Post’un ABD yönetimindeki yetkililere dayandırdığı habere göre, Rusya, olası saldırılar karşısında askeri hava unsurlarını ve diğer hedeflerini Ukrayna’nın erişim alanının dışına taşımış durumda. Pentagon Sözcüsü Yardımcısı Sabrina Singh ise Eylül ayında yaptığı bir açıklamada, Rusya’daki askeri havaalanlarının büyük çoğunluğunun Ukrayna’nın kontrol ettiği topraklardan 300 kilometre uzaklıkta olduğunu ve bu nedenle ATACMS füzelerinin bu hedeflere ulaşamayacağını belirtmişti.
CNN de Ukrayna’nın alabileceği ATACMS füzelerinin sayısının sınırlı olduğunu ve bu füzelerin maliyetinin oldukça yüksek olduğunu bildiriyor. Habere göre bu durum, füzelerin kullanımının savaş alanında büyük bir değişiklik yaratmayacağı anlamına gelmekte. Ayrıca, Biden yönetiminin bu kararı provokatif olarak değerlendiriliyor. CNN, “Bir noktada Kremlin’in NATO veya ABD’yi caydırmak için yanıt vermeye çalışacağı” uyarısında bulundu. (aktaran RBC)
– Ukrayna İçişleri Bakanlığı, Sumy bölgesinde isabet alan bir apartmanda 11 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Bakanlığın açıklamasına göre olayda 89 kişi de yaralandı.
– Rus telekomünikasyon şirketi MegaFon, Kırım ve Sivastopol’da iletişim hizmetleri için uygulanan ek ücretleri kaldıracağını Federal Anti-Tekel Servisi FAS’a bildirdi. Şirket, roaming ücretlerini 28 Şubat 2025’e kadar kaldırmayı taahhüt ediyor.
– The New York Times’ın haberine göre, ABD Başkanı Joe Biden, Ukrayna’nın uzun menzilli ATACMS füzelerini Rusya topraklarına yönelik saldırılarda kullanmasına ilk kez onay verdi. Gazete “Bu karar ABD’nin dış politikasında önemli bir değişimin sinyali olarak değerlendiriliyor” diye yazdı. Biden’ın, göreve başlayacak olan Donald Trump’ın Kiev’e desteği sınırlama planlarından önce böyle bir adım atması dikkat çekti. The New York Times ve The Washington Post, iki üst düzey ABD’li yetkilinin bu bilgiyi doğruladığını bildirdi.
Yetkililer, Biden’ın bu adımı, Kuzey Kore askerlerinin Rusya’nın Kursk bölgesindeki varlığına dair gelen istihbaratla ilişkilendirdiğini belirtti. ATACMS füzelerinin, hem Rus hem de Kuzey Kore birliklerine karşı kullanılacağı ve Ukrayna’nın savunma kapasitesini güçlendireceği ifade ediliyor.
ATACMS (Army Tactical Missile System) füzelerinin menzili modeline bağlı olarak değişiyor. Standart ATACMS füzeleri yaklaşık 165 km menzile sahip. Gelişmiş modelleri (MGM-140B ve MGM-140E) ise 300 km’ye kadar menzile çıkabiliyor. Uzmanlaea göre bu menzil, Ukrayna’nın bu füzeleri kullanarak Rusya’nın derinliklerindeki hedeflere etkili saldırılar düzenleyebilmesine olanak tanıyabilir.
– Fransız Le Figaro gazetesi dün gece, ABD’nin kararının ardından Fransa ve İngiltere’nin de Ukrayna’ya SCALP ve Storm Shadow füzelerini Rusya topraklarında kullanma izni verdiğini yazdı.
– Ukrayna, önümüzdeki günlerde ATACMS füzeleri ile Rusya’ya saldırı düzenlemeyi planlıyor. Bu iddiayı Reuters, kendi kaynaklarına dayandırarak açıklandı. Hedeflere ilişkin detaylar, operasyonel güvenlik gerekçesiyle paylaşılmadı.
– ABD’nin ardından İngiltere ve Fransa’nın da Ukrayna’ya uzun menzilli silahlarla Rusya’ya saldırı izni verdiği haberleri gündeme taşındı. Bunun ardından, Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Başkan Vladimir Putin’in bu konuda yaptığı uyarıyı hatırlattı. Zaharova, “Başkan Putin bu konuda daha önce net bir şekilde konuşmuştu” dedi. Putin, uzun menzilli silahların Rusya’ya karşı kullanımının, NATO ülkelerinin doğrudan çatışmaya katılması anlamına geleceğini belirtmiş ve Moskova’nın bu durumda gerekli adımları atacağını vurgulamıştı.
– Zelenskiy, Batı ülkelerinin Ukrayna’ya uzun menzilli silahlarla Rusya’ya saldırı izni verdiğine dair haberleri doğrulamadı ancak bu konuda net bir işaret verdi. Zelenskiy, Telegram’dan yaptığı açıklamada, “Bugün medyada bu konuda çok şey konuşuluyor. Ancak saldırılar sözle yapılmaz. Böyle şeyler duyurulmaz. Füzeler zaten kendileri konuşur” ifadelerini kullandı.
– Trump’ın büyük oğlu Donald Trump Jr., X hesabında Biden’ın kararıı sert bir dille eleştirerek “askeri-endüstriyel kompleksin savaşı kışkırttığını” ve insanların hayatlarını umursamadığını söyledi. Trump Jr., “Askeri-Endüstriyel Kompleks, babamın barış sağlayıp hayatları kurtarma şansı bulamadan Üçüncü Dünya Savaşı’nı başlatmak istiyor gibi görünüyor. O trilyon dolarlık kazançları garanti altına almak istiyorlar. Hayat mı? Umurlarında değil!!! Aptallar!” diye yazdı.
– Elon Musk, Ukrayna’nın Rusya’ya karşı uzun menzilli Batı silahlarını kullanmasına izin verilmesinin Batı için riskler doğurabileceği konusunda uyardı. Musk, X platformunda yaptığı paylaşımda, “Sorun şu ki, Rusya da aynı şekilde yanıt verecek” dedi. Musk, Biden’ın kararını dolaylı olarak eleştirerek, “liberal politikaların savaşı teşvik ettiğini” savundu.
– Kuzey Kore lideri Kim Jong Un, ordu subaylarına savaşa hazırlık çağrısında bulundu. Kuzey Kore’nin resmi haber ajansı KCNA’ya göre, Kim Jong Un, subaylar toplantısında uluslararası durumun giderek karmaşıklaştığını belirterek ordunun her an göreve hazır olması gerektiğini vurguladı.
– Öte yandan Bloomberg’in G20 istihbarat raporlarına dayandırdığı habere göre, Kuzey Kore’nin Ukrayna savaşında Rusya’ya 100 bin asker gönderebileceği iddia ediliyor. Ancak bu adım henüz kesinleşmiş değil. Olası desteğin kademeli ve dönüşümlü olarak sağlanacağı belirtilirken, böyle bir hamlenin Ukrayna’daki çatışmaların küresel bir boyuta taşındığını gösterebileceği vurgulanıyor.
Kim Jong Un, konuşmasında ABD ve Batı’nın şu anda Rusya’ya karşı bir savaş yürüttüğünü ve Ukrayna’nın bu savaşta bir “öncü birlik” rolü oynadığını söyledi. Ayrıca, Güney Kore’nin desteğiyle ABD’nin Kuzey Kore’ye saldırıya hazırlandığını ileri sürdü. Lider, Kore Yarımadası’ndaki durumun maksimum gerilim seviyesine ulaştığını ifade ederek, subayların birliklerini tam bir savaşa hazırlık seviyesine getirmeleri için yoğun bir çaba göstermeleri gerektiğini belirtti. (M. Komsomolets)
– Gece boyunca Rusya’nın beş bölgesinde toplam 59 İHA düşürüldü. Rusya Savunma Bakanlığı, Bryansk bölgesinde 45, Kursk bölgesinde 6, Belgorod ve Tula bölgelerinde üçer ve Moskova yakınlarında iki İHA’nın hava savunma sistemleri tarafından etkisiz hale getirildiğini açıkladı. alanma ya da hasar olmadığını doğruladı. Diğer bölgelerdeki yetkililerden henüz açıklama yapılmadı.
– Moskova yakınlarında bu sabaha karşı iki İHA düşürüldü. Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, İHA’lardan birinin Moskova’ya doğru uçarken Pavlovo-Posadskiy bölgesinde etkisiz hale getirildiğini açıkladı. Daha önce Ramenki bölgesinde Moskova’ya doğru yönelen bir başka İHA’nın düşürüldüğü bildirilmişti. İlk olayda da herhangi bir can kaybı ya da maddi zarar meydana gelmediği belirtilmişti.
17 Kasım Pazar
– Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde gerçekleşecek G20 zirvesine katılımı sırasında gazetecilere yaptığı açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yeni bir telefon görüşmesi yapmayı planladığını duyurdu. Scholz, bu görüşmenin uzun zamandır planlandığını ve daha önce birçok kişiyle yaptığı konuşmalarda bu konuyu ele aldığını belirtti.
Scholz, 15 Kasım’da Vladimir Putin ile iki yıl aradan sonra ilk kez telefon görüşmesini yorumlarken, Putin’in Ukrayna konusundaki tutumunda bir değişiklik olmadığını söyledi. Scholz, “Görüşme ayrıntılıydı, ancak Rusya Devlet Başkanı’nın Ukrayna’ya bakış açısında pek bir değişiklik olmadığını gösterdi. Bu iyi bir haber değil” dedi.
Scholz, Putin ile konuşma girişimini, Avrupa’nın önemli ülkelerinden biri olarak Almanya’nın Ukrayna meselesinde diyalogda kalması gerektiği gerekçesiyle savundu. Aman lider, görüşmede Rusya’nın Ukrayna’daki askeri operasyonlarını sonlandırmasını, birliklerini geri çekmesini ve Kiev ile “adil ve kalıcı bir barış” için müzakerelere başlamaya hazır olmasını talep etti. Ayrıca Almanya’nın Ukrayna’ya desteğini “gerektiği sürece” sürdüreceğini vurguladı.
Putin ise Rusya’nın hiçbir zaman müzakerelere kapıyı kapatmadığını, ancak olası anlaşmaların Moskova’nın güvenlik çıkarlarını gözetmesi, “yeni bölgesel gerçekleri” dikkate alması ve çatışmanın kök nedenlerini ortadan kaldırması gerektiğini ifade etti. Zelenskiy ise Scholz’un bu hamlesini eleştirerek, “Bu, Putin’in izolasyonunu azaltabilir ve diğer liderlerin de benzer adımlar atmasına yol açabilir,” dedi.
– Rusya Savunma Bakanlığı, hedefin Ukrayna’nın askeri-endüstriyel kompleksini destekleyen kritik enerji altyapısı olan yoğun bir saldırı gerçekleştirildiğini ve tüm hedeflerin vurulduğunu duyurdu. Ukrayna Enerji Bakanlığı’na göre, ülke genelinde elektrik üretim ve iletim tesisleri etkilenirken, en ağır zarar Odesa’da yaşandı. Şehirde elektrik ve su kesintileri meydana geldi, elektrikli ulaşım durdu. Bazı bölgelerde acil elektrik kesintileri uygulanırken, bu kesintiler daha sonra Kiev, Kiev bölgesi ve Dnipro’da kaldırıldı.
Ukraynalı enerji şirketi DTEK, bugün gerçekleşen saldırılar sonucunda termik santrallerindeki (TSS) ekipmanların ciddi şekilde zarar gördüğünü açıkladı.
– Zelenskiy, Trump ile mümkün olan en kısa sürede bir görüşme yapmayı hedefliyor. Welt am Sonntag’ın kaynaklarına göre, İki lider en son Eylül sonunda, Zelenskiy’nin Washington ve New York ziyaretleri sırasında bir araya geldi. Bu görüşmede Zelenskiy, NATO üyeliği ve Ukrayna’nın savunma kapasitesinin artırılmasını içeren “zafer planını” ABD yetkililerine sundu.
Welt’in haberine göre, Trump, plana dair özellikle iki noktaya ilgi gösterdi: Ukrayna’nın doğal kaynaklarına erişim ve çatışma sonrası Avrupa’daki Amerikan askerlerinin bir kısmının Ukraynalı askerlerle değiştirilmesi. Ayrıca, ABD’nin Ukrayna’da iş yapacak şirketleri seçme hakkına sahip olabileceği fikri de tartışıldı. Bu yaklaşım, Çin’in Ukrayna’daki değerli kaynaklara erişiminin engellenmesini öngörüyor ve şu anda ABD Kongresi’nde kapalı kapılar ardında aktif şekilde görüşülüyor.
– Amerikalı yatırımcı ve Baring Vostok fonunun kurucusu Michael Calvey, Donald Trump’ın ABD’de yeniden iktidara gelmesinin Ukrayna’daki çatışmayı hızla sona erdirebileceğini, ancak bunun özellikle Ukrayna için “herkes adına bir felaket” olacağını söyledi. Financial Times’a verdiği röportajda, çatışmanın sona erdirilmesi için sadece ateşkesle yetinilmemesi gerektiğini, iki bağımsız ülke arasında kalıcı bir barış anlaşmasının sağlanmasının önemli olduğunu vurguladı.
Calvey, çatışmanın hem Ukrayna hem de Rusya için yıkıcı olduğunu belirtti ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in böyle bir adım atmasını beklemediğini ifade etti. Barış için gerekli müzakerelerin son derece karmaşık ve zorlu olacağını ekleyerek, durumun ciddiyetine dikkat çekti. (RBC)
– ABD Başkanı Joe Biden, Çin’den Kuzey Kore üzerinde baskı kurarak Rusya’ya yardımını durdurmasını sağlamasını istedi. New York Times’ın haberine göre, Biden’ın Çin lideri Şi Cinping ile Peru’da yaptığı görüşme sonrası, Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, “Biden, Çin’in bu çatışmanın daha fazla tırmanmasını ve genişlemesini önlemek için sahip olduğu etkisini ve imkânlarını kullanması gerektiğini vurguladı,” dedi.
Görüşme, Lima’da düzenlenen Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesi sırasında gerçekleşti. Aynı toplantıda, Şi Cinping, Çin’in Rusya ile Ukrayna arasında barış müzakerelerini destekleme taahhüdünü yineledi ve durumu yatıştırmak için yoğun çalışmalarını sürdüreceğini belirtti. ABD yetkilileri, daha önce Rusya’nın doğusuna 10 binden fazla Kuzey Koreli askerin geldiğini ve bu askerlerin bir kısmının daha sonra Kursk bölgesine sevk edildiğini açıklamıştı. Kasım ortasında ABD Dışişleri Bakanlığı, bu Kuzey Kore birliklerinin Ukrayna kuvvetlerine karşı çatışmalara katılmaya başladığını bildirmişti. Washington, bu gelişmelere “koordineli bir dizi siyasi karar” ile yanıt vereceğini duyurdu.
– The New York Times’a (NYT) göre, Donald Trump, Ukrayna’daki çatışmayı çözmek için özel temsilcisi olarak SSCB yıllarında Moskova’da doğan, Rusya Yahudisi hukukçu Boris Epshteyn’ı atayabilir. Epstein, 11 yaşına kadar Rusya’da yaşamış bir isim. Trump’ın bu konuda herhangi bir karar verip vermediği henüz bilinmiyor, ancak NYT, Epshteyn’ın bu pozisyon için teklifini Trump’a, Başkan Joe Biden ile yapacağı görüşme öncesinde bir uçuş sırasında sunduğunu belirtti. Uçakta bulunan birkaç kişi, Epshteyn’ın hassas bir diplomatik pozisyona atanması fikrinden “şok olduklarını” ifade etti.
Epshteyn’ın atanmasının önünde birkaç engel bulunuyor. Kaynaklara göre, Epshteyn’ın diplomatik bir geçmişi yok ve 2020 seçimlerine müdahale iddialarıyla ilgili Arizona’da devam eden bir dava kapsamında inceleme altında. Boris Epshteyn, kendisini desteklemek için Rusya-Ukrayna çatışmasında her iki tarafla da aile bağları bulunduğunu ve bu durumun ona benzersiz bir avantaj sağladığını öne sürdü. Trump’ın Epshteyn’in önerisini “ilgiyle dinlediği”, ancak herhangi bir söz vermediği belirtiliyor. NYT, Epstein’ın Trump’ın çevresinde giderek daha etkili bir figür haline geldiğini yazdı.
1982 yılında Moskova’da doğan Boris Epshteyn, ailesiyle birlikte 1993 yılında ABD’ye göç etti. 2016’da Trump’ın ilk başkanlık kampanyasında kıdemli danışman olarak görev aldı. Daha sonra Beyaz Saray’da çeşitli pozisyonlarda çalıştı ve Trump’ın hukuk ekibine katıldı.
– Rusya’nın Udmurtya Cumhuriyeti’nde bir fabrika binasında patlama meydana geldi. İlk belirlemelere göre, olayın sebebi bir dronın düşmesi olarak değerlendiriliyor. Udmurtya Cumhuriyeti yönetiminin başı Aleksandr Breçalov, olayın hangi şehirde yaşandığını belirtmezken, “Üretim yerinde camlar kırıldı, ancak ciddi bir hasar yok” açıklamasında bulundu. Patlamada bir kişi yaralandı ve hastaneye kaldırıldı. Fabrika personeli ise güvenlik amacıyla tahliye edildi. Olayın detaylarına ilişkin soruşturma devam ediyor. Udmurtya Ukrayna sınırına 1500 km mesafede bulunuyor. (Kommersant)
– Ukrayna’nın Nikolayev kentindeki Rusya yanlısı yeraltı direniş grubunun koordinatörü Sergey Lebedev, Sputnik’e demecinde Nikolayev’de insansız hava araçlarının (İHA) üretildiği bir fabrikanın vurulduğunu, Ukraynalı 12 askerin imha edildiğini söyledi. Lebedev, “Saldırı eski ‘CSZ’ fabrikasına, ‘Nibulon’ şirketine ait olan kısma yapıldı. Uçak tipi olanlarda dahil olmak üzere İHA’ların üretildiği atölye vuruldu. Ayrıca bu atölyede insansız deniz araçları ve bunlara ait silahların kurulumu çalışmaları da yapılıyordu” dedi. (Sputnik)
– Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya’nın Avusturya’ya gaz tedarikini durdurmasıyla ilgili sosyal medya platformu X’ten yaptığı açıklamada, Avrupa Birliği’nin (AB) Rusya’dan doğalgaz tedarikini kesmeye hazır olduğunu ifade etti. Von der Leyen “Buna hazırız ve kış için hazırlıklarımızı yaptık. Avrupa Birliği’ndeki gaz depolama tesisleri dolu” ifadelerine yer verdi. Leyen ayrıca, önceki gün Avrupa Birliği adına Şansölye Karl Nehammer ve Avusturya’ya desteğini ifade ettiğini vurguladı. Daha önce Avusturya’nın doğalgaz düzenleyici kurumu E-Control, enerji şirketi OMV’nin Cumartesi günü saat 6.00’dan (TSİ 8.00) itibaren Rus Gazprom şirketinden gaz almayı durdurduğunu açıklamıştı. (Sputnik)
– Rusya, ülkelerin ticaret geliştirme arzusu ile mevcut yaptırımlar arasında “doğrudan bir çelişki” gördüğünü belirtti. Dışişleri Bakan Yardımcısı Aleksandr Pankin, Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesinde yaptığı açıklamada, “Yaptırımları aşmak başka bir şey, fakat esas yapılması gereken bu yaptırımların kaldırılmasıdır, çünkü bundan tüm dünya zarar görüyor,” dedi. Pankin, serbest ticaretin teşvik edilmesi gerektiği bir ortamda ticaret kısıtlamalarının varlığını eleştirerek, ülkelerin bu yaklaşımları yeniden gözden geçirmesi gerektiğini ifade etti.
– Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Olaf Scholz’un Vladimir Putin ile telefonla konuşma kararını destekledi. Trudeau, bu açıklamayı Lima’da düzenlenen APEC forumu sırasında yaptı. “Hepimiz, Ukrayna’daki şiddeti sona erdirmenin ve dünyadaki çatışmaları durdurmanın ne kadar önemli olduğunu anlıyoruz. Bu, çoğu zaman anlaşamadığımız meslektaşlarımızla belirli bir düzeyde iletişim kurmayı gerektiriyor” dedi.
Trudeau, Rusya-Ukrayna savaşının bir an önce sona ermesini görmek istediğini ifade ederek, “Bu çatışmanın önümüzdeki birkaç ay içinde sona erebileceği bazı fırsatlar olabilir” dedi, ancak bunun için ABD’nin Ukrayna’ya olan desteğinin, Donald Trump’ın iktidara dönüşünden sonra da korunması gerektiğini vurguladı. Trudeau, “Dürüst olalım: Dünyadaki tüm müttefikler, ABD’nin Ukrayna’ya verdiği desteği tamamen bırakmasının yerini dolduramaz” diyerek sözlerini tamamladı.
– İngiltere Ukrayna’ya Storm Shadow uzun menzilli füzelerinin tedarikini durdurdu. Bunun stok yetersizliğiyle bağlantılı olabileceği bildirildi. The Times’ın Savunma Bakanlığı kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, İngiliz yetkililer, ülkenin savunması için gerekli rezervlerin zarar görmemesi adına bu füzelerin gönderilmesine sıcak bakmıyor. Diğer kaynaklar ise, Londra’nın bu füzelerin Rusya’nın uzak hedeflerine karşı kullanılmasına izin verilmeden önce gönderilmesi durumunda yeterince etkili olmayacağına inandığını öne sürüyor.
Öte yandan İngiltere Savunma Bakanlığı, Başbakan Keir Starmer’ın, Ukrayna’ya gerekli olduğu sürece destek vereceğini defalarca dile getirdiğini belirtti. Bakanlık ayrıca, Starmer’ın Temmuz ayında Ukrayna’ya her yıl 3 milyar sterlin yardım sözü verdiğini, bu tarihten bu yana Zelenskiy ile altı kez telefonda görüştüğünü ve iki kez ofisinde ağırladığını hatırlattı.
– İran’ın Rusya Büyükelçisi Kazım Celali Telegram kanalında yaptığı açıklamada, “Rusya, Reşti-Astar Demiryolu dışında, Parsabad’dan Bender Abbas’a kadar olan demiryolu inşasına da yatırım yapmak istiyor ve bu demiryolu Rus standartlarına uygun olacak” ifadelerini kullandı. İran ve Rusya, Mayıs 2023’te İran’da ‘Kuzey-Güney’ rotasının son gerekli kesimi olan Reşt-Astara Demiryolu’nun tamamlanması için belgeler imzalanmıştı. Projenin toplam maliyetinin 1.6 milyar dolar olduğu bilgisi verilmişti. (Sputnik)
– Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova Telegram kanalında yaptığı açıklamada, “Öncelikle Hitler ve diğer Üçüncü Reich suçlularının fahri vatandaş statüsünü iptal etmenin zamanı gelmedi mi? Birçok Alman şehrinin Hitler ve diğer Nazi liderleri için ‘onurlu vatandaş’ statüsünü hala iptal etmemiş olması gerçekten şaşırtıcı. Bir zamanlar Almanya genelinde Hitler’e onursal vatandaş unvanı veren dört binden fazla kasaba ve şehir vardı” diyerek, Berlin’e Adolf Hitler ve diğer Nazi suçlularının bazı şehirlerdeki fahri vatandaşlık statüsünün iptal edilmesi çağrısında bulundu.
– ABD’deki başkanlık seçim sonuçlarını tahmin etmek, “rasyonel ve pragmatik bir seçmen kitlesinin mevcut yönetimin performansını değerlendirerek tercihini yapacağı” varsayımına dayandırılmıştı. Amerikan tarih profesörü Allan Lichtman, 5 Kasım 2024’te yapılan seçimlerdeki kazananı doğru tahmin edememesini The Guardian’a bu varsayım üzerinden açıkladı.
Lichtman, tahmininin başarısız olmasını toplumun her alanına yayılan yoğun dezenformasyonla ilişkilendirdi. Bu dezenformasyon; enflasyon, işsizlik, borsa, GSYH büyümesi, felaket mağdurlarına yardım, yasa dışı göçmenler ve onların suç oranları ile Rusya-Ukrayna çatışması gibi konuları içeriyordu. Profesör, “Birçok insan alternatif bir evrende yaşıyor ve bu durum, ülkede siyasi karar alma sürecinin temelini sorgulatıyor,” ifadelerini kullandı.
16 Kasım Cumartesi
– Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ülkesinin Rusya ile olan çatışmanın 2025 yılında diplomatik yollarla sona ermesi için her şeyi yapması gerektiğini söyledi. “Suspilne” televizyonuna verdiği röportajda Zelenskiy, “Biz, kendi tarafımızdan, önümüzdeki yıl savaşın sona ermesi için her şeyi yapmalıyız. Diplomasinin yollarını kullanarak. Bu çok önemli” dedi.
Zelenskiy’e göre, müzakereler ancak Kiev’in Moskova ile değil, aynı zamanda diğer önemli taraflarla da görüşmesi şartıyla mümkün olabilir. “Eğer [Rusya Devlet Başkanı Vladimir] Putin ile doğrudan, şu anki zayıf pozisyonumuzda, bazı önemli unsurlardan yoksun şekilde konuşursak, bu müzakerelere baştan kaybetmiş bir statüyle gireriz. Zayıf bir pozisyonda müzakere yapmak anlamsız” dedi. Ayrıca, Ukrayna’nın “otur ve dinle” şeklinde bir yaklaşımı kabul etmeyeceğini, ülkesinin adil bir barış istediğini ve dayatılmış bir adaletsizliği kabul etmeyeceğini vurguladı. Zelenskiy, “Sadece müzakere yapmak için müzakere hiçbir sonuca ulaşmaz,” diyerek Rusya’nın çatışmayı sona erdirmek istemediğini belirtti.
– Elon Musk, kendisinin Rusya ile olan “bağlantılarını” soruşturma çağrısında bulunanları bulup cezalandıracağını söyledi. Musk bu açıklamayı, sosyal medya platformu X üzerinden yaptı. Bir kullanıcı, Musk’a Demokrat senatörler Jeanne Shaheen (New Hampshire) ve Jack Reed (Rhode Island) tarafından imzalanan ve Pentagon Genel Müfettişi Robert Storch ile ABD Başsavcısı Merrick Garland’a gönderilen bir mektubu gösterdi.
Mektupta, The Wall Street Journal’ın 25 Ekim tarihli bir makalesine atıfta bulunuldu. Haberde, Musk’ın 2022 yılında Putin ile birkaç görüşme yaptığı ve Rus hükümetinden üst düzey yetkililerle temas halinde olduğu iddia ediliyordu. WSJ bu bilgileri, eski ve mevcut ABD yetkililerinden gelen anonim kaynaklara dayandırdı. Senatörler, Musk’ın “devletle iş yapan biri olarak güvenilirliği” konusunda şüphelerini dile getirerek, Musk’ın “çok gizli bilgilere erişimi olduğunu” kendisinin de kabul ettiğini belirttiler. Independent’a göre, Musk’ın bu bilgilere erişimi, SpaceX’in devlet uzay ajanslarıyla olan iş birliği nedeniyle mümkün olmuş olabilir. Senatörler, Musk’ın ve şirketlerinin devlet sözleşmelerinde taraf olup olamayacağını netleştirmek için bu bağlantıların araştırılmasını talep etti.
– Ukrayna ordusu, savaş alanında giderek daha fazla “katil robot” olarak adlandırılan vurucu insansız hava araçlarını (İHA) kullanmaya başladı. Bu İHA’lar, çeşitli engelleri ve elektronik harp sistemlerini aşabilme yeteneğine sahip. The Wall Street Journal’ın haberine göre, Kiev’e İHA sağlayan şirketler, üretimi endüstriyel boyutlara çıkarmayı hedefliyor.
Söz konusu İHA’lar, ABD merkezli Auterion şirketinin geliştirdiği Skynode sistemiyle donatılmış durumda. Skynode, yumruk büyüklüğünde bir mini bilgisayar ve uçuş kontrol cihazından oluşuyor. Bu işlemci, Ukrayna’daki şirketler tarafından üretilen insansız hava araçlarının içine yerleştiriliyor. Auterion’un internet sitesinde, sistemin “bilgisayarlı görme” teknolojisi sayesinde GPS sinyal bozucularına karşı koyabildiği belirtiliyor. Sistemin diğer avantajları arasında dron sürülerini yönetme kabiliyeti ve tamamen otonom uçuş yer alıyor. WSJ’nin haberine göre, Kiev’e bu tür on binlerce mini bilgisayar teslim edilecek. (RBC)
– Rusya Savunma Bakanlığı, Donetsk Halk Cumhuriyeti’nin (DHC) Leninskoye ve Makarovka köylerinde kontrolü ele geçirdiğini duyurdu. Açıkamaya göre, son bir gün içinde yaşanan çatışmalar sonucunda yaklaşık bin 755 Ukrayna askeri etkisiz hale getirildi. Ayrıca 2 tank ve 10 zırhlı savaş aracı imha edildi.
– Almanya Başbakanı Olaf Scholz’un, bir ay önce Berlin’de düzenlenen bir toplantıda ABD Başkanı Biden, İngiltere Başbakanı Starmer ve Fransa Cumhurbaşkanı Macron’a, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le telefon görüşmesi yapmayı planladığını söylediği belirtildi. Bild gazetesinin haberinde, “Putin ve Scholz arasındaki görüşme, ABD Başkanı Joe Biden, İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 18 Ekim’de Berlin’de bulunduğu sırada ortaklarla da koordine edildi. Ayrıca… Vladimir Zelenskiy de bilgilendirildi” ifadesine yer verildi.
Telefon görüşmesinin amacının, ABD’deki başkanlık seçimleri ve Rio de Janeiro’da yapılacak G20 Zirvesi bağlamında Putin’in Ukrayna konusunda görüşmelere hazır olup olmadığını öğrenmek olduğu kaydedildi. (Sputnik)
– Başkan Zelenskiy, Trump’ın politikalarının Rusya-Ukrayna savaşını daha hızlı bitirebileceğini belirtti. Zelenskiy, Trump’ın defalarca çatışmayı bir gün içinde sona erdirme sözü verdiğini hatırlatarak, “Savaş sona erecek, ancak kesin bir tarih yok. Elbette Beyaz Saray’ı yönetecek bu ekibin politikalarıyla savaş daha hızlı sona erebilir. Bu onların yaklaşımı ve toplumlarına verdikleri bir söz,” dedi.
Zelenskiy, Trump’ın Ukrayna’nın temel duruşunu anladığını ve buna karşı bir görüş ifade etmediğini söyledi. Ukrayna’nın, dayatılan bir adaletsizlik yerine “adil bir barış” istediğini vurgulayan Zelenskiy, “Sadece müzakere yapmak için müzakere etmek hiçbir sonuca varmaz. Rusya’nın savaşın sonlanmasını istemediği açık. Putin, Ukrayna’yı yok etmek istiyor,” ifadelerini kullandı.
– Bryansk ve Kursk bölgelerinde gece boyunca hava savunma sistemleri, toplamda 22 insansız hava aracını etkisiz hale getirdi. Bryansk Valisi Aleksandr Bogomaz, 12 dronun düşürüldüğünü ve herhangi bir hasar veya yaralanma olmadığını açıkladı. Kursk Valisi Aleksey Smirnov da iki saat içinde 10 dronen imha edildiğini belirtti. Aynı zamanda, Kiev’de Rusya’ya ait insansız hava araçlarının saldırıları nedeniyle patlamalar meydana gelirken, yetkililer halkı sığınaklara yönlendirdi.
– Gazprom, 16 Kasım (bugün) itibarıyla Ukrayna üzerinden Avusturya’ya doğal gaz sevkiyatını durduracağını duyurdu. Avusturya, yaptırımlara rağmen Avrupa Birliği içinde Rus gazını boru hattıyla ithal eden en büyük ülke olmaya devam ederken, Avusturya Başbakanı Karl Nehammer, bu kesintinin beklendiğini ve ülkenin alternatif yakıt kaynakları bulduğunu, depolarının %93 doluluk oranıyla kış boyunca yeterli olduğunu açıkladı. Gazprom’un bu kararı, OMV’nin uluslararası tahkimde Gazprom’a karşı 230 milyon euro’luk bir davayı kazanmasının ardından geldi.
– Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, önümüzdeki hafta Varşova’da “Weimar Üçgeni Plus” formatında önemli görüşmeler yapılacağını duyurdu. Sikorski, bu toplantının Ukrayna krizine odaklanacağını belirtti ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz’un Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yaptığı telefon görüşmesinde dile getirdiği tutumun Polonya’nın pozisyonuyla uyumlu olduğunu vurguladı.
Toplantıya, Fransa ve Almanya dışişleri bakanlarının yanı sıra Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiha ve yeni Avrupa Birliği Dışişleri Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas da katılacak. Sikorski, Ukrayna ile ilgili kararların mutlaka Ukrayna’nın katılımıyla alınması gerektiğini ifade etti.
– Pentagon, ABD’nin nükleer silah kullanım stratejisine ilişkin Kongre’ye sunduğu raporda, Stratejik Silahların Azaltılması Anlaşması’ndaki (START) kısıtlamalara Rusya’nın uyduğu sürece bağlı kalınacağını belirtti. Raporda, gelecekteki anlaşmaların ABD’nin caydırıcılık gereksinimlerini ve küresel çapta stratejik tehditleri göz önüne alması gerektiği vurgulandı. Pentagon, nükleer silaha sahip devletlerle silah kontrolüne bağlı kalınmasının, sınırsız rekabete kıyasla daha tercih edilebilir olduğunu ifade etti. Ancak, 2023’te hem Rusya hem de ABD, START’a katılımlarını askıya almış ve mevcut şartlarda iş birliğini sürdürmekte zorluklar yaşamıştı. Anlaşma, 2026 yılında sona erecek.
– Japonya Dışişleri Bakanı Takeshi Iwaya, Ukrayna’ya önceden duyurulmayan bir ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaret, Tokyo’nun Ukrayna’ya desteğini göstermek amacı taşıyor. Iwaya, Peru’dan dönüş yolunda Polonya’ üzerinden Ukrayna’ya geçti. Ziyaret, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşında Kuzey Kore askerlerinin yer aldığına dair artan iddialar ve Kuzey Kore’nin Japonya’ya yönelik füze denemelerinin yoğunlaşması bağlamında gerçekleşti.
15 Kasım Cuma
– Putin ile Scholz arasında Ukrayna’daki çatışma üzerine yapılan diyalog, olumlu bir gelişme olarak değerlendiriliyor, ancak liderler arasında görüş ayrılıkları bulunuyor. Bu açıklama Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov tarafından Rus devlet TV’sine yapıldı. Peskov, “Burada herhangi bir görüş birliğinden bahsetmek mümkün değil. Bu nedenle oldukça derin görüş ayrılıkları mevcut. Ancak diyalog gerçeği başlı başına oldukça olumlu” ifadelerini kullandı. Ayrıca, Putin’in Ukrayna’daki çatışmaya dair Rusya’nın pozisyonunu ve durumun gelecekteki olası gelişmelerini detaylı bir şekilde Scholz’a aktardığını, Scholz’un ise Almanya’nın pozisyonunu dile getirdiğini ve bu duruşun Avrupa’nın diğer temsilcileri tarafından sürekli tekrarlandığını ifade etti.
– Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Scholz-Putin görüşmesini değerlendirdi. Lavrov, Kremlin’in bu konuda tutumunu net bir şekilde ortaya koyduğunu belirtirken, Almanya’nın tepkisinin soru işaretleri yarattığını ifade etti. Lavrov, Almanya hükümetinin görüşme sonrası yaptığı açıklamada kullanılan “Almanya, Ukrayna’nın savunmasında ihtiyaç duyulduğu sürece yanında olacak” ifadesine atıfta bulunarak, “Burada asıl soru, bu ‘ihtiyacın’ kime ait olduğu. Bu kesinlikle Ukrayna halkının ihtiyacı değil,” dedi.
– Der Spiegel’in haberine göre Şansölye Scholz, Putin’i aramadan önceden Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ile telefonda konuşmuştu . Putin’le yaptığı telefon görüşmesinin ardından Scholz’un yeniden Zelenskiy ile görüşmek istediği kaydedildi. Alman basınına göre Scholz Putin’le telefon görüşmesine haftalardır hazırlanıyordu, Amerikan, İngiliz, Fransız hükümetleri ve diğer G7 ortaklarıyla yakın koordinasyon içindeydi.
– Putin, Scholz ile yaptığı telefon görüşmesinde, Ukrayna’daki krizle ilgili Rusya’nın pozisyonunu dile getirdi. Kremlin’in açıklamasına göre, Putin, Rus tarafının hiçbir zaman müzakerelerden çekilmediğini ve bu müzakerelere yeniden başlamaya açık olduğunu vurguladı. Putin, olası anlaşmaların Rusya’nın güvenlik çıkarlarını dikkate alması gerektiğini belirterek, “yeni toprak gerçeklikleri” ve çatışmanın temel nedenlerinin ortadan kaldırılmasının önemine dikkat çekti. Putin’e göre bu nedenler, NATO’nun Ukrayna topraklarında Rusya karşıtı bir üs oluşturmayı hedefleyen uzun yıllara dayanan saldırgan politikası ve Rusça konuşan nüfusun haklarının ihlal edilmesi.
Kremlin tarafından yayımlanan açıklamada şu cümleler yer aldı:
“Ukrayna’daki duruma ilişkin ayrıntılı ve samimi bir görüş alışverişinde bulunuldu. Vladimir Putin mevcut krizin, ülkemizin güvenlik çıkarlarını göz ardı ederek ve Rusça konuşan bölge sakinlerinin haklarını çiğneyerek Ukrayna topraklarında Rusya karşıtı bir köprübaşı oluşturmayı amaçlayan NATO’nun uzun vadeli saldırgan politikasının doğrudan bir sonucu olduğunu hatırlattı.”
Görüşmede, ikili ilişkilerin mevcut durumu da ele alındı. Putin, Almanya ile ilişkilerin “benzeri görülmemiş bir şekilde kötüleştiğini” ve bunun Alman hükümetinin “düşmanca politikalarından” kaynaklandığını ifade etti. Ancak Moskova’nın enerji sektörü dahil olmak üzere karşılıklı faydaya dayalı iş birliğine açık olduğunu belirtti. Liderler, yardımcılarının iletişim halinde kalması konusunda mutabık kaldı.
– Görüşmeye dair Berin’den de açıklama geldi: Almanya hükümeti, Başbakan Olaf Scholz ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in telefon görüşmesi yaptığını doğruladı. Berlin’den yapılan açıklamada, görüşmenin ana gündeminin Ukrayna’daki durum olduğu belirtildi. Scholz, Putin’e Ukrayna’daki çatışmaların sonlandırılması ve Rus birliklerinin geri çekilmesi çağrısında bulunarak, adil ve kalıcı bir barış için Ukrayna ile müzakerelere başlanmasını istedi. Almanya’nın, Ukrayna’nın Rus saldırılarına karşı savunmasını desteklemeye devam edeceği vurgulandı.
– Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile Vladimir Putin arasında beklenen görüşme gerçekleşti. Haberi Suddeutche Zeitung duyurdu. Gazete iki liderin görüşmesinin uzun bir hazırlık sürecinin ardından gerçekleştiğine dikkat çekiyor. Reuters’in aktardığına göre ise Scholz-Putin görüşmesi bir saate yakın sürdü.
– Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Cuma günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir telefon görüşmesi yapmayı planlıyor. Bloomberg’in bir kaynağa dayandırdığı haberde, görüşmenin ana konularına ilişkin bilgi verilmedi. Görüşme, Donald Trump’ın ABD’nin yeni başkanı seçilmesiyle Batı’nın Ukrayna’ya desteği konusunda belirsizliklerin arttığı bir dönemde gerçekleşecek. Trump, Kiev’e yapılan harcamaları eleştirmiş ve göreve başlamadan önce Ukrayna’daki çatışmayı sonlandırmayı vadetmişti. Trump’ın ekibinden yapılan açıklamaya göre, başkanlık görevine geldikten sonra Rusya ve Ukrayna arasında müzakereler düzenlemeyi planlıyor. İki lider en son 2 yıl önce görüşmüştü.
– Abhazya’nın başkenti Sohum’da protestocular, parlamento binasına girerek kapıları kaynak makinesiyle kesip pencerelerdeki demir parmaklıkları kırdı. Öncesinde, bina çevresindeki bariyerleri aşarak meydana giren protestocular nedeniyle güvenlik güçleri binayı terk etti. Çıkan olaylarda sekiz kişi yaralandı ve bir kişi hastaneye kaldırıldı. (BFM)
– Rusya Federal Havacılık Ajansı (Rosaviatsiya), Kazan Havalimanı’ndaki uçuş kısıtlamalarının kaldırıldığını duyurdu. Güvenlik gerekçesiyle 13:00’te durdurulan havalimanı operasyonları, 15:00 itibarıyla yeniden başladı. (Kommersant)
– Finlandiya’da yetkililer, daha önce el konulan 10’dan fazla daireye ek olarak 30’dan fazla Rus gayrimenkulünü daha haczetti. Yeni haczedilen mülklerin toplam değeri 10 milyon euroyu aşıyor. Mülklere, Lahey Mahkemesi’nin Ukraynalı Naftogaz şirketinin açtığı dava sonucu tedbir kararı uygulandı. (Kommersant)
– Rusya İletişim Denetleme Kurumu’na bağlı genel iletişim ağı kontrol merkezi, YouTube’un hizmet kalitesinde herhangi bir değişiklik olmadığını açıkladı. Kullanıcılar için hizmetin aynı şekilde devam ettiği belirtildi.
– Abhazya Devlet Başkanlığı İdaresi, Rusya ile yapılan anlaşmanın onaylanmasını içeren yasa tasarısını parlamentodan geri çekmeye hazırlanıyor. Devlet Başkanlığı Basın Servisi kararın cumhuriyetteki durumu istikrara kavuşturmak amacıyla alındığını açıkladı.
Bahsi geçen anlaşma, Ekim ayı sonunda Rusya ve Abhazya arasında imzalanmıştı. Anlaşma, Rus şirketlerine Abhazya topraklarında yatırım projeleri gerçekleştirme hakkı tanıyor. Yürürlüğe girmesi için Abhazya Parlamentosu tarafından onaylanması gerekiyordu.
Son günlerde, Abhazya’da bu anlaşmanın onaylanmasına karşı protestolar düzenleniyor. Protestocular, hükümetten anlaşmanın onaylanmasından vazgeçilmesini talep ediyordu.
Bugün parlamentonun etrafında toplanan göstericiler kapıları ve korkulukları kırarak parlamento bahçesine girmişti. (RBC)
– Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya’da YouTube platformunun yavaşlatılması meselesinin halk için öncelikli bir sorun olmadığını söyledi. Peskov, bu sorunun büyük ölçüde Google’ın Rusya yasalarına uymamasından kaynaklandığını belirtti ve konunun muhatabının iletişim düzenleme kurumu Roskomnadzor olduğunu vurguladı. Peskov, “YouTube’un geri dönmesi gerektiği şeklindeki bir yaklaşımı doğru bulmuyorum. Bu şu anda temel bir konu değil,” dedi.
Peskov ayrıca Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu’nun Çin ziyareti hakkında da açıklamalarda bulundu. Sözcü, Şoygu’nun uzun süren ziyaretinin, iki ülke arasındaki çok yönlü ve stratejik ortaklık bağlamında gerçekleştirilen yüksek düzeyli temasların bir parçası olduğunu ifade etti. Peskov, bu temasların hassas alanlar dahil olmak üzere düzenli ve kapsamlı bir diyalogun sürdüğünü gösterdiğini vurguladı.
– Rusya Savunma Bakanlığı, Donetsk’teki Stepanovka yerleşim biriminin kontrol altına alındığını duyurdu. Bu gelişme, bölgedeki askeri operasyonların ilerleyişi bağlamında önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Detaylı bilgi verilmemekle birlikte, operasyonun başarıyla tamamlandığı bildirildi. (Kommersant)
– Abhazya’da protestocular parlamento binasının önündeki bariyerleri yıkarak içeri girdi. Yerel Telegram kanalı Respublica’nın bildirdiğine göre, protestocular ve güvenlik güçleri arasında arbede yaşandı. Protestocular, parlamentonun toplanarak Rusya ile yatırım anlaşmasının onaylanmasını reddetmesini talep etti. Parlamento toplandı ancak gündem maddesini reddederek oturumu erteleme kararı aldı. (RBC)
– Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, Filistinl İslami Cihad örgütü tarafından Gazze’de rehin tutulan Aleksander Trufanov’un video mesajını yorumladı. Zaharova, Trufanov ve Maksim Harkin dahil olmak üzere tüm rehinelerin derhal serbest bırakılması çağrısında bulundu.
– Rusya Merkez Bankası, Moskova merkezli BKF Bank’ın bankacılık işlemleri yapma lisansını bugünden itibaren iptal ettiğini duyurdu.
– ABD’nin seçilmiş Başkanı Donald Trump, Ukrayna ve Orta Doğu’daki çatışmaları sona erdirmek için “sıkı çalışacağına” söz verdi. Trump, bu açıklamayı Florida eyaletindeki Mar-a-Lago malikanesinde düzenlenen “Önce Amerika Enstitüsü” adlı organizasyonun gala gecesinde yaptı.
Tass’ın aktardığına göre Trump şöyle konuştu:
“Orta Doğu’daki durumu ele alacağız ve Rusya ile Ukrayna konusunda sıkı çalışacağız. Bu sona ermeli. Üç gün içinde binlerce insanın öldüğü yönünde haberler gördüm; onlar askerdi. Ama asker ya da sivil olsun, bu konuda (çatışmaların sona erdirilmesi) çalışacağız.”
– Öte yandan Donald Trump, Adalet Bakanlığı’nın görevlerini de yürüten ABD Baş Savcılığı’nda üst düzey pozisyonlara kendi avukatlarını atayacağını söyledi ve gelecekteki yönetiminde JPMorgan CEO’su Jamie Dimon’u görmek istemediğini belirtti. Dimon daha önce Ukrayna’yı destekleyen açıklamalar yapmıştı.
– Ukraynalı yayın organı Strana, Donald Trump’ın uzlaşma tekliflerini Rusya kabul etmesi halinde Vladimir Zelenskiy’nin yalnızca iki seçeneği olacağını yazıyor. Yayın organının diplomatik kaynaklarına göre, ilk seçenek, Zelenskiy’nin “şu anda yaptığı gibi devam etmesi” ve çatışmayı sonlandırma girişimlerini engellemeye çalışması. Ancak, kaynak bu durumda Washington’un sert bir tepki verme riski olduğunu ve bu durumun Ukrayna’da ciddi iç siyasi sonuçlar doğurabileceğini belirtti.
İkinci seçenek ise, “savaşın sona erdirilme sürecine engel olmamak, süreci başlatmak ve bu süreci en kısa sürede gerçekleşmesi için çaba göstermek” olarak ifade edildi.
Kaynağa göre, böyle bir durumda Zelenski, “Ukrayna’nın bağımsızlığını koruyan ve çatışmayı Kiev için elverişli koşullarda sona erdiren barışın başkanı” olarak yeniden devlet başkanlığına aday olabilecek. (aktaran RBC)
– Polonya Savunma Bakanı, Ukrayna’nın 2025 yılında NATO’ya katılabileceğinden şüphe ediyor. Bakanı Wladyslaw Kosiniak-Kamysz’a göre Ukrayna’nın Haziran 2025’te Lahey’de yapılacak NATO zirvesinde ittifaka davet alması pek olası değil. (Kommersant)
– Rusya Savunma Bakanlığı, gece boyunca 51 Ukrayna insansız hava aracının imha edildiğini, bunlardan 36’sının Krasnodar Krayı semalarında vurulduğunu bildirdi. Bakanlığa göre, ayrıca üç FPV dronu Kırım üzerinde, iki İHA Belgorod bölgesinde ve 10 insansız hava aracı Azak Denizi üzerinde düşürüldü.
Krasnodar Valisi Kondratyev’in açıklamalarına göre, iki belediye saldırıya uğradı ve birkaç özel mülk zarar gördü. (RBC)
– Fransa, 2 bin 300 Ukraynalı askerden oluşan bir tugayın eğitimini tamamladı. Fransız Savunma Bakanlığı’na göre, Ukraynalıların eğitim gördüğü ülkenin doğusundaki Marne ilindeki askeri üssü, Fransa Savunma Bakanı Sébastien Lecornu ve Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot ziyaret etti. (Kommersant)
– Avrupa Birliği ülkeleri, Rusya’nın “gölge filosu” petrol tankerlerini hedef alan yeni bir yaptırım paketi hazırlıyor. Bloomberg’in bildirdiğine göre, paketin yıl sonuna kadar onaylanması planlanıyor. Söz konusu yaptırım paketinin, bu tür petrol ticaretine dahil olanlara yönelik önlemler içermesi bekleniyor.
14 Kasım Perşembe
– Investing.com verilerine göre uluslararası döviz piyasasında dolar kuru 100,2 rubleye kadar ulaştı. Kommersant gazetesi ABD dolarının bu seviyeye 15:15’te ulaştığını, ardından kurun biraz gerilediğini yazıyor. Dolar en son 100 ruble seviyesine geçen yıl ekim ayında ulaşmıştı.
Rusya Merkez Bankası’nın 14 Kasım için belirlediği resmi kura göre dolar 98,3 ruble. Rusya Ekonomi Bakanlığı, 2024 yılı sonunda dolar kurunun 93,8 ruble olacağını öngörüyor. Bakanlığa göre 2025 yılı sonunda dolar 98,7 rubleye, 2026 sonunda 101 rubleye ve bir yıl sonra 105 rubleye ulaşacak.
– Trump’ın müstakbel dışişleri bakanı Marco Rubio “barışı güç kullanarak tesis etme” sözü verdi. The New York Times, Marco Rubio’nun, daha önce Rusya hakkında sert açıklamalarda bulunsa da Trump’ın Ukrayna’ya baskı yaparak çatışmayı çözme çabalarını destekleyeceğini yazmıştı. X platformundaki paylaşımında Rubio, “barışı güç kullanarak tesis etme” niyetinde olduğunu belirtti. Rubio “Dışişleri bakanı olarak, her gün Trump’ın dış politika programını uygulamak için çalışacağım. Başkan Trump liderliğinde, Amerika’nın ve Amerikalıların çıkarlarını her şeyin üstünde tutarak barışı güç yoluyla tesis edeceğiz,” diye yazdı.
Öte yandan Trump’ın ulusal güvenlik danışmanı olması beklenen Mike Waltz, Ukrayna’daki çatışmayla ilgili hedeflerini açıkladı. Waltz Trump’ın çatışmayı sürdürmek yerine sona erdirmek istediğini; bu yüzden Kiev ve Moskova’yı müzakere masasına getirmeyi hedeflediğini söyledi. Waltz, Cumhuriyetçilerin 13 Kasımda Trump’la yaptığı toplantının sonuçlarını aktardı: Waltz “Başkan, her iki tarafı da müzakere masasına getirmek istediğini açıkça ifade etti. Savaşı sürdürmek yerine sona erdirmeye odaklanmış durumda,” ifadelerini kullandı. (aktaran RBC)
– Kiev, “Trump’a göre ayarlanmış” barış planının bir bölümünü açıkladı. Ukrayna, ABD’nin Rusya’ya yönelik baskıyı artırması karşılığında ülkenin doğal kaynaklarının birlikte geliştirilmesi ve Avrupa’daki Amerikan askerlerinin yerini Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin alması teklifini sunmaya hazır. Ukrayna başkanlık ofisi danışmanı Mikhail Podolyak, La Repubblica gazetesine verdiği röportajda Ukrayna’nın seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump’a Avrupa’daki Amerikan askeri varlığının bir kısmının yerini Ukrayna askerlerinin almasını ve ülkedeki doğal kaynakların birlikte geliştirilmesini teklif edebileceğini söyledi.
– Kremlin, Donald Trump’ın yeni yönetimiyle ABD ile olan sorunların çözülmesi konusunda herhangi bir beklenti içinde değil. Bu açıklamayı Kremlin Basın Sözcüsü Dmitri Peskov yaptı. Peskov’a, Kremlin’in, New York’taki BM merkezinde çalışan Rus delegasyonuna yönelik vize kısıtlamalarının çözümü konusunda bir beklentisi olup olmadığı soruldu.
Peskov “Birincisi: Umutlardan bahsetmek için henüz erken. İkincisi: Şu anda hiçbir temas yok. Ayrıca bu, Amerikan tarafına iletilebilecek tek konu değil. Sorunlar listesi oldukça geniş, şu anda tek bir konuyu öncelik olarak öne çıkarmak doğru olmaz,” şeklinde konuştu.
Peskov, Vladimir Putin’in yurtdışında uçak yakıt ikmali konusunda herhangi bir sorun yaşayıp yaşamadığı sorusuna ise Moskova’nın gerekli güvenceleri aldığını belirtti.
– Ukraynalı yetkililer, Ukrayna ordusunun kontrolündeki Volnovaha bölgesindeki 16 yerleşim yerinde çocuklu ailelerin zorunlu tahliyesini açıkladı. Bölge Donetsk sınırları içinde bulunuyor. (aktarab RBC)
– Financial Times’a göre Almanya Ekonomi Bakanlığı, Rusya’dan sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) taşıyan gemilerin Alman limanlarına girişini yasakladı. FT’nin elinde bulunan, 6 Kasım tarihli ve Almanya’nın Deutsche Energy Terminal (DET) liman operatörüne gönderilen bir yazıda, bakanlık, Rusya’dan gelen LNG gemilerinin kabul edilmemesi talimatını veriyor.
– ABD başkanlık seçimlerini Donald Trump’ın kazanmasının ardından Güney Kore hükümeti, Ukrayna’ya doğrudan silah sevkiyatı yapma olasılığını yeniden gözden geçirmeye hazırlanıyor. Bloomberg’in haberine göre, Yoon Suk Yeol hükümeti artık Cumhuriyetçi Trump’ın görüşlerini dikkate almak zorunda.
Güney Kore, Kuzey Kore’nin Rusya’ya asker göndereceğine dair haberlerin çıkmasından bir ay önce Ukrayna’ya silah sevkiyatı olasılığını gündeme getirmişti. Daha önce ülke, doğrudan ölümcül silah tedarik etmeyi reddediyor ancak Kiev’in müttefiklerine silah sağlıyordu. Yoon Suk Yeol, Ukrayna’ya gönderilmesi düşünülen silah türleri arasında 155 mm top mermileri ve hava savunma sistemlerinin yer aldığını söylemişti.
Ancak Trump’ın zaferinden sonra Güney Kore Ukrayna’ya doğrudan silah sevkiyatı yapmaktan yine vazgeçti.
– ABD’nin eski Ukrayna özel temsilcisi Kurt Volker, ABD’nin seçilmiş Başkanı Donald Trump’ın, “anlaşma yapmak istediği için” Rus lider Vladimir Putin’i “şeytanlaştırmaktan” kaçındığını söyledi. The Wall Street Journal’a konuşan Volker şu ifadeleri kullandı:
“Trump’ın ilk başkanlık dönemine bakarsanız, Putin hakkında çok sıcak ifadeler kullandığını görürsünüz. Ama aynı zamanda Ukrayna’ya silah sevkiyatına yönelik ambargoyu kaldırdı, Rus diplomatları San Francisco’dan sınır dışı etti ve bunu bir casusluk operasyonu olarak niteledi. New York ve Washington’dan yaklaşık 80 istihbarat görevlisini sınır dışı etti.”
Volker’e göre, Trump’ın Putin’e yönelik “sıcak sözleri” dünya liderleriyle müzakere ederken kullandığı “pragmatik bir taktikten” ibaret. Gazetenin bildirdiğine göre, ABD başkanlık seçimlerini kazandıktan sonra Trump, olumlu kamuoyu söylemine geri döndü, ancak bu dostane tutumun ardında derin bir gerginlik saklı.
– Rus ordusu, Donetsk’teki Voznesenka yerleşim yerini ele geçirdiğini duyurdu. Köy, şu anda çatışmaların sürdüğü Kurakhovo kentinin kuzeyinde yer alıyor. (Kommersant)
– Rusya Başkanı Vladimir Putin, özel harekât katılımcılarına sakatlığa neden olan yaralanma durumunda yapılacak tek seferlik ödemenin miktarını 4 milyon rubleye çıkaran bir kararname imzaladı.
– ABD Kongresi’nin Temsilciler Meclisi üyesi ve ABD’nin BM Daimi Temsilcisi adaylarından Elise Stefanik, Ukrayna ile ilgili pozisyonunu değiştirdi. CNN’in aktardığına göre Stefanik, askeri operasyonun başlamasından sonra NATO’ya Ukrayna’yı kabul etmesi için çağrıda bulunmuş ve sağlanan yardımı desteklemişti. Stefanik “Ukrayna’nın bölge için ne kadar önemli olduğunu gördüm. Onları NATO’ya kabul etmeliyiz ve onlara mühimmat ve Javelin sağlayarak elimizden gelen her şeyi yapmalıyız; unutmayın ki Javelin, Trump yönetimi sırasında tedarik edildi.” ifadelerini kullandı.
– Federal Güvenlik Servisi FSB, 2003 doğumlu bir Rus vatandaşını vatana ihanet şüphesiyle gözaltına aldı. Güvenlik servisi, şüphelinin Ukrayna Savunma Bakanlığı Ana İstihbarat Müdürlüğü temsilcileriyle mesajlaşma yoluyla iletişim kurduğunu ve savunma sanayi ile ilgili bazı bilgiler aktardığını tespit etti. (Kommersant)
– Rusya Acil Durumlar Bakanlığı, Kırım’da bir köprüyü çökerten kamyonun yaklaşık 13 ton aşırı yüklü olduğunu tespit etti. Bölge itfaiye kurtarma birimi başkanı Sergey Sorokin, REN TV’ye yaptığı açıklamada, olayın meydana geldiği yerin yakınında köprüye maksimum 18 ton yük taşıma sınırını belirten özel bir işaretin bulunduğunu söyledi.
Cankoy bölgesinde çöken otomobil köprüsünün gelecek yıl onarılacağını bildiren Sergey Aksyonov, çalışmanın maliyetinin şu anda 180 milyon ruble olarak değerlendirildiğini belirtti.
– “Ukrayna kaybediyor, daha fazla silah tedarik edilmeli” diyen NATO Genel Sekreteri Rutte, Kiev’in kontrolündeki bölgelerden çekilmeyi durdurması için Ukrayna’ya silah tedarikinin artırılması gerektiğini belirtti. Polonya ziyareti sırasında gazetecilere konuşan Mark Rutte, “Ukrayna’nın toprak kaybetmekten cepheyi istikrara kavuşturma ve ardından kaybettiği bölgeleri Ruslardan geri alabilme pozisyonuna geçebilmesi için Ukrayna’ya savunma yardımı akışının devam etmesini sağlamamız gerekiyor” dedi.,
– Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile yaptığı görüşme sonrasında yaptığı açıklamada, NATO ülkelerinin uçaklarını Polonya’ya taşımaları durumunda Varşova’nın, Ukrayna’ya kalan MiG-29 savaş uçaklarını verebileceğini belirtti.Duda, “Bu uçaklar şu anda Polonya tarafından kullanılıyor ve Hava Polisliği misyonu kapsamında Polonya hava sahasında düzenli devriyeler gerçekleştiriyorlar” dedi. (Sputnik)
– Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Batı’nın Ukrayna’ya sağladığı askeri yardımlar için teşekkür ederek, bu yardımların “güç kullanarak elde edilecek bir barışın temelini oluşturduğunu” söyledi. Zelenskiy, yoğunlaşan Rusya’nın saldırılarından sonra böyle bir açıklama yaptığını ekledi, “Tam zamanında sağlanan füze önleyiciler, savunma sistemleri anlaşmalarının yerine getirilmesi ve elektronik harp araçlarının üretimi ve tedariki önemli” dedi. Rusya Savunma Bakanlığı dün Kiev ve çevresi dahil olmak üzere Ukrayna’daki askeri altyapıya, enerji tesislerine ve askeri sanayi kompleksi ile bağlantılı hedeflere yönelik saldırılar düzenlendiğini açıklamıştı.
– The New York Times’a göre, Ukrayna için olası müzakerelerde en önemli konu güvenlik garantileri olacak. Üst düzey bir Ukraynalı yetkili gazeteye, “Elbette, topraklar konusu son derece önemli, ancak en önemli öncelik güvenlik garantileridir” dedi. Ayrıca, olası bir demilitarize bölgenin genişliği ve ekonomik toparlanma imkânlarının da Ukrayna için diğer önemli faktörler arasında olduğu belirtildi. Ukrayna Savunma ve İstihbarat Komitesi Başkanı Roman Kostenko da güvenlik garantilerinin Ukrayna için en öncelikli mesele olduğunu vurguladı.
– Donald Trump, yeni yönetiminde Dışişleri Bakanlığı için Senatör Marco Rubio’yu, Ulusal İstihbarat Direktörlüğü için ise eski Demokrat Kongre üyesi Tulsi Gabbard’ı aday gösterdi. Trump, Rubio’nun ülkeyi güçlü bir şekilde savunacak ve müttefiklerin yanında duracak bir lider olacağını belirtti. Associated Press’e göre, Rubio’nun bu göreve aday gösterilmesi, Trump’a senatoda iki partinin de desteğini kazandırma potansiyeline sahip. Trump’ın deışişleri bakanı yapmak istediği Florida Senatörü Marco Rubio, 2014 ve 2022 yıllarında Rusya’nın SWIFT sisteminden çıkarılmasını savunan senatörler arasında yer almış ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i “gangster” olarak nitelendirmişti. Ancak Rubio daha sonra, Nisan ayında 61 milyar dolarlık Ukrayna askeri yardım paketine karşı oy kullanan 15 Cumhuriyetçi senatörden biriydi. Eylül ayında, Ukrayna savaşının sonunda müzakerelerle sona ereceğini düşündüğünü belirterek, Rusya’yı desteklemediğini ama çatışmanın diplomatik yolla çözülmesini desteklediğini söyledi.
– RBC’nın haberine göre bu sonbaharda Kazakistan bankaları, Rusya’dan gelen ödemelerdeki işlem sürelerini önemli ölçüde uzattı. Özellikle büyük ödemelerde sürenin iki aya kadar çıkabildiği belirtiliyor. Finans ve hukuk uzmanları, Kazakistan bankalarının Rusya’dan yapılan para transferlerinde daha sıkı denetim uygulayarak ek belgeler talep ettiğini ve bu durumun işlemleri yavaşlattığını ifade etti. Bu belgeler, işlemin yasal ve uygun olduğuna dair detayları içeriyor ve bankalar, yaptırım altındaki ürünlerin Kazakistan üzerinden geçişini engellemeyi amaçlıyor.
– Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, ülkenin Nükleer Silahsızlanma Antlaşması (NPT) hükümlerine bağlı kaldığını ve nükleer silah geliştirme niyetinde olmadığını açıkladı. Bakanlık Sözcüsü Georgiy Tikhiy, “Nükleer silaha sahip değiliz, geliştirmiyoruz ve yaratmayı düşünmüyoruz” dedi. Bu açıklama, The Times’ın Ukrayna’nın kısa sürede nükleer bomba yapabileceğine dair iddialarına yanıt olarak yapıldı.
– Ukrayna’nın eski devlet başkanı Petro Poroşenko,Zelenskiy’in her vatandaşa 1000 grivna (yaklaşık 23 euro) dağıtmayı öngören sosyal destek programını eleştirerek, bu yaklaşımın Ukrayna’ya uluslararası mali desteğin sona ermesine yol açabileceğini söyledi. Poroşenko, hükümeti seçim hesapları yapmakla suçlayarak bu paraların ihtiyaç sahiplerine değil, tüm vatandaşlara dağıtılmasının bir “seçim rüşveti” olduğunu savundu ve G7 ülkelerinin sağladığı yardımların sosyal destek yerine hükümete yakın şirketlere aktarılacağını öne sürdü.
– AB’nin dış politika şefi Josep Borrell, Donald Trump’ın yeniden ABD başkanı seçilmesinin, AB’yi güvenlik konularında kendi kaderini eline almaya ve askeri bir rol üstlenmeye teşvik etmesi gerektiğini belirtti. Avrupa Parlamentosu’nda konuşan Borrell, AB’nin yalnızca bir ekonomik birlik olmadığını vurgulayarak, tüm ülkelerce onaylanmış bir stratejik plan doğrultusunda güvenliğin güçlendirilmesi gerektiğini ifade etti. Borrell, AB’nin Ukrayna’ya desteğini sürdürmesi gerektiğini savundu ve Trump’ın göreve gelmesiyle Washington’un Ukrayna’ya askeri desteğini çekmesi durumunda, AB’nin bu açığı kapatmak için önemli mali ve endüstriyel çabalar harcaması gerekeceğini ekledi.
– Avusturyalı enerji şirketi OMV, Gazprom Export ile yaşadığı gaz tedarik anlaşmazlığında uluslararası tahkimde lehine karar aldığını açıkladı. OMV’ye göre, Almanya’ya yapılan gaz tedarikindeki eksiklik nedeniyle Rus şirketinden 230 milyon euro tazminat talep edecek. Şirket, bu tazminatı Avusturya’ya yapılan gaz tedarik sözleşmesindeki ödemelerden mahsup ederek tahsil etmeyi planlıyor.
13 Kasım Çarşamba
– Donald Trump, Ukrayna’da barışçıl bir çözüm sağlanması amacıyla “çok özel bir elçi” atamayı planlıyor. Fox News’in birden fazla kaynağa dayandırdığı habere göre, bu özel elçi “çok üst düzey bir kişi” ve “büyük bir güvene sahip” olacak. Bu elçinin görevi, Ukrayna krizine yönelik barışçıl bir çözüm bulmak olacak. Trump’a yakın bir kaynak, “Yakında bunu göreceksiniz,” ifadelerini kullandı.
Bazı Trump danışmanları, müzakerelerde belirli şartların konuşulmasını önerdi. Bu şartlar şöyle sıralanıyor:
1. Demilitarize bölge oluşturulması: Çatışma hattı boyunca yaklaşık 1.3 bin kilometrelik (800 mil) bir demilitarize bölge kurulması.
2. Rusya’nın kontrol ettiği Ukrayna topraklarının bu statüsünün korunması.
3. Ukrayna’nın NATO’ya katılımı konusunun en az 20 yıl süreyle askıya alınması.
4. Ekonomik baskının arttırılması: Trump’ın ulusal güvenlik danışmanı olarak seçtiği Mike Waltz, barış süreci için Rusya’ya karşı daha sert ekonomik yaptırımların uygulanmasını öneriyor.
Donald Trump, daha önce defalarca Putin ve Zelenskiy ile yapacağı bir telefon görüşmesiyle Ukrayna’daki çatışmayı 24 saat içinde durdurabileceğini ifade etmişti.
Öte yandan ABD basınına göre, Trump yönetiminde üst düzey görevlere Ukrayna’daki çatışmadan bıkkınlık belirten politikacıların atandığı görülüyor. Örneğin, Trump, Dışişleri Bakanı olarak Marco Rubio’yu, ulusal güvenlik danışmanı olarak ise Mike Waltz’ı seçti.
– The Times’ın haberine göre, Donald Trump’ın Kiev’e askeri yardım sağlamayı reddetmesi durumunda, Ukrayna “Rusya’yı durdurmak amacıyla” birkaç ay içinde basit bir nükleer bomba yapabilir. Ukrayna Savunma Bakanlığı için hazırlanan belgeye dayandırılan haberde, ülkenin bu kapasiteye sahip olduğu belirtiliyor. Ancak, Zelenskiy daha önce yaptığı açıklamalarda, nükleer silah geliştirme niyetinde olmadıklarını ve Ukrayna’nın NATO’ya katılma yolunu izlediğini vurgulamıştı.
– Almanya Başbakanı Scholz, Alman Parlamentosunda yaptığı konuşmada, Ukrayna’ya sağlanan ve sağlanacak yardımların Almanya’nın ve geleceğinin yok edilmesi pahasına olmaması gerektiğini dile getirdi. Scholz konuşmasında şu cümleleri kaydetti: “Bir sorunun yanıtlanması gerekiyor: Ukrayna’ya destek, ülkemizin geleceği için gerekli kararların aleyhine olacak şekilde Almanya’nın federal bütçesinden 12 milyar eurodan fazla bir kaynakla finanse edilmeli mi? Benim cevabım hayır.”
Scholz Kiev’e yardım etmek ile Almanya’nın refahı arasında ikili bir pozisyon ve seçim yapılamayacağını ve Ukrayna’yı desteklemek için devlet bütçesi fonlarının tahsisinin emekli maaşlarının endekslenmesine ilişkin tasarruflarla sona ermemesi gerektiğini söyledi. Scholz, Kiev’e Batılı silahlarla Rus topraklarının derinliklerine saldırma hakkı verilmesine karşı olduğunu da vurguladı ve “Ukrayna’nın yalnız bırakılmaması ve desteklenmesi için en çok çaba sarf eden ülke, aynı zamanda gerilimin tırmanmamasını sağlamaktan endişe duyması gereken ülkedir. Bu nedenle, bu konudaki tutumumu tekrarlıyorum: Tedarik ettiğimiz silahların Rus topraklarının derinliklerine saldırmak için kullanılmasına karşıyım. Seyir füzelerinin tedariki konusunda da pozisyonumu değiştirmeyeceğim” dedi. Daha önce Scholz, yaklaşık 500 kilometre menzile sahip Taurus füzelerinin Kiev’e gönderilmesi olasılığını defalarca reddetmiş ve açıklamasında bu tür silah sistemlerinin teslim edilmesinin ‘ciddi bir tırmanma riski’ doğuracağının altını çizmişti. (Sputnik)
– “Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin Ukrayna ordusunun kontrolündeki Donetsk Kuragovo’dan çekilmesinin kaçınılmaz olduğu görülüyor, çünkü bu bölgedeki Rus birlikleri Ukrayna birliklerinden altı kat fazla.” Bu tespit, İngiliz dergisi Economist’in haberinde yer aldı.
Üst düzey bir askeri yetkili dergiye, Zelenskiy’e çatışma bölgesindeki durumla ilgili tüm bilgilerin verilmediğini söyledi. Yerel bir deyişe atıfta bulunan kaynak “Mesele, onu sıcak su banyosunda tutmaları değil, onu saunada tutuyorlar,” şeklinde konuştu. Cephedeki kötüye giden durumun ordunun moraline yansıdığını belirten askeri papaz Dmitriy Povorotniy da “en olumsuz haberlerin” sansürlendiğini söyledi. (aktaran RBC)
– Bu sabah Sivastopol’da gerçekleştirilen bombalı saldırısının kurbanı, Rusya’nın Karadeniz Filosu’na bağlı 41. Füze Gemileri ve Botları Tugayı’nın komutanı Birinci Derece Kaptan Valeriy Trankovskiy olarak açıklandı. Kommersant haberi kolluk kuvvetlerinden iki kaynağa dayandırdı. Ukrayna medyası ise saldırıyı “Ukrayna Güvenlik Servisi’nin özel operasyonu” olarak niteledi.
Habere göre Valeriy Trankovskiy, 1977 yılında Leningrad’da doğdu ve St. Petersburg Deniz Harp Akademisi’nden mezun oldu. 2018’den beri Rusya Karadeniz Filosu’nda görev yapan Trankovskiy özel askeri operasyona da katılmıştı.
– Rosoboronexport, Rus beşinci nesil savaş uçağı Su-57’nin tedariki için ilk sözleşmeleri imzaladı. Şirketin başkanı Aleksandr Miheyev, Rossiya televizyon kanalına verdiği röportajda bunu doğruladı.
– Ticaret Bakanı Ömer Bolat BRICS üyeliği konusunda açıklamada bulundu. Polat, “Türkiye’nin Kazan’daki son zirve toplantısında, diğer bazı ülkeler gibi müracaatı incelendi. Ortak üyelik statüsüyle bize cevap verecekleri anlaşılıyor. Üyeliğimizi Hindistan’ın veto etmesi gibi bir durum söz konusu değil.” ifadelerini kullandı.
– ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, NATO’daki müttefikler ve diğer ülkelerdeki ortaklarının, Donald Trump’ın Beyaz Saray’a gelmesinden sonra bile Ukrayna’ya desteğini sürdürme ve hatta artırma planları olduğunu açıkladı. Blinken’ın basın toplantısı Reuters’ın YouTube kanalında yayınlandı.
– ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi (OFAC), Credit Suisse’in satın alınmasının ardından, İsviçre bankası UBS’den Rus müşterilerin hesaplarına dair bilgi talep etti. Reuters’in kaynaklarına göre, UBS geçen yılın Mart ayında iflasın eşiğine gelen Credit Suisse’i acil bir şekilde satın almıştı.
– Rus basını Sivastopol’un merkezinde bir aracın patladığını bildiriyor. Kommersant’ın haberine göre araçta bulunan askeri personel hayatını kaybetti. Rus yetkili Mihail Razvojaev, patlamanın bir sabotaj neticesinde gerçekleşmiş olabileceğini göz ardı etmediklerini söyledi.
Mihail Razvojaev’e göre, olay sabah saat on civarında Taras Şevçenko Caddesi’nde gerçekleşti. Araç içinde bulunan şahıs hızlı bir şekilde tahliye edilerek sağlık ekiplerine teslim edildi, ancak kurtarılamadı.
Razvojyaev “Hayatını kaybeden kişi bir askeri personel. Patlamanın nedenlerini araştırma yetkilileri belirleyecek, ancak sabotaj ihtimalini göz ardı edemeyiz.” ifadelerini kullandı.
Telegram kanalı Baza, ölen kişinin Karadeniz Filosu’nda görev yapan bir subay olduğu bilgisini paylaştı. (Kommersant, RBC)
– Financial Times, Rus ordusunun son aylarda saldırılarını artırdığını ve Ukrayna kuvvetlerinin doğuda cephe hattını koruyamadığını yazdı. İngiliz gazetesinin Ukraynalı yetkililerden edindiği bilgilere göre, savunma eksik insan gücü nedeniyle çöküyor.
Kuragovo yakınlarındaki bir topçu birliği komutanı, askerlerinin geri çekilmeye hazır olduğunu, ancak henüz “yukarıdan emir gelmediğini” ifade etti. Önümüzdeki günlerde ya da haftalarda şiddetli çatışmalar beklenirken doğu cephesine daha fazla sağlık personeli gönderiliyor.
Askeri uzmanlar ve üst düzey bir Ukraynalı yetkili, Ukrayna’nın 160 bin kişiyi seferber etme planlarına şüpheyle yaklaşıyor. Financial Times’a göre, daha gerçekçi bir beklenti 100 bin kişinin çağrılması ve bunun mevcut personel açığının yarısını karşılayabileceği yönünde.
– Rus ordusu, Donetsk’teki Rovnopol köyünü ele geçirdi. Bu cephe hattı, Zaporijya bölgesi ile Donetsk sınırındaki Tımov yönünde yer alıyor. Rovnopol köyü, Donetsk’in 60 km güneybatısında. 2001 nüfus sayımına göre Rovnopol’un nüfusu 1,4 bin kişiydi.
– Vladimir Putin’in katılacağı direkt hat ve büyük basın toplantısı, geçen yıl olduğu gibi karma formatta yapılacak. Açıklama Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov’dan geldi. Etkinlik, aralık ayının ikinci yarısında gerçekleşecek.
– Araştırma şirketi Oil Price Information Service’in analistleri, OPEC+ ülkelerinin petrol üretim kısıtlamalarından vazgeçmesi durumunda 2025 yılında petrol fiyatlarının varil başına 30-40 dolar seviyesine düşebileceğini öngörüyor. (Kommersant)
– Korea Times’ın haberine göre, ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Vedant Patel, Kuzey Kore ordusunun Kursk bölgesindeki Ukrayna birliklerine karşı çatışmalara katılmaya başladığını söyledi. Patel, 10 binden fazla Kuzey Koreli askerin Rusya’nın doğusuna geldiğini, çoğunun Kursk yakınlarında konuşlandırıldığını kaydetti. Patel’e göre Rus tarafı Kuzey Kore askerlerine topçu, İHA’ların kullanımı ve siperlerin temizlenmesi de dahil olmak üzere temel piyade becerileri konusunda eğitim verdi.
– Poitico’nun haberine göre Trump, seçimlerde açıkça kendisini destekleyen Fox News’in sunucusu Pete Heggset’i Savunma Bakanı pozisyonuna aday gösterecek. 44 yaşındaki Heggest Afganistan, Irak ve Küba’daki Guantanamo’da görev yaptı ve “ABD Ulusal Muhafızları gazisi”.
– İşadamı Elon Musk, Vivek Ramaswamy ile birlikte Kamu İdaresinin Verimliliğini Artırma Bakanlığına başkanlık edecek. Donald Trump’a yakın bir kaynağa göre iki isim hükümet bürokrasisine karşı mücadeleye devam edecekler, federal kurumların yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunacaklar ve savurgan harcamaları azaltacaklar.
-The Economist, Ukrayna’da bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 25 Mayıs 2025’te yapılabileceğini yazdı. Yayının muhataplarına göre, belirtilen tarih Ukraynalı politikacılar tarafından mümkün olan en erken seçenek olarak tartışılıyor, ancak Zelenskiy yönetimi, sıkıyönetim sırasında seçim yapma anayasal yasağını gerekçe göstererek seçim olasılığını resmen reddediyor.
– Kommersant’ın haberine göre, Moskova’daki bir askeri mahkeme, kendi isteğiyle esir düşmekle suçlanan bir askerle ilgili ilk ceza davasını ele alacak. Soruşturmaya göre, eski madenci Roman Ivanişin iki kez Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne teslim olmaya çalıştı ve ikincisinde başarılı oldu. Savcı toplamda 35 yıla kadar hapis cezası talep etti.
– Polonya Dışişleri Bakanı Radoslav Sikorsky, TVN24 yayınında, Rusya ve Ukrayna ihtilafına, Potsdam anlaşmalarıyla karşılaştırılabilir ölçekte diplomatik bir çözümün «havada asılı kaldığını», önümüzdeki on yıllar boyunca yeni bir dünya düzeni kurabileceğini söyledi. Sikorsky “Trump yönetimi Ukrayna’nın geci bir şekilde yenimesine izin veremez” dedi.
– OPEC, petrol talebindeki büyüme tahminini art arda dördüncü kez düşürdü. Petrol ihraç eden Ülkeler Örgütü’nün Kasım raporundaki tahminler hem 2024 hem de 2025 için revize edildi. Bunun ana nedenlerinden biri, beklenenden daha zayıf talep olarak gösteriliyor.
– Kommersant, 23 milyar ruble yolsuzluk suçlamasıyla 9 yılhapis cezası alan Yugra Bank’ın eski sahibi Aleksey Hotin’in, cezasının affedilmesi için askeri operasyona katılma başvurusu yaptığını yazdı. Hotin’in Moskova Şehir Mahkemesinden bu konuda hızlı karar almasını talep ettiğini duyurdu.
– Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, İngiltere’nin Ukrayna’daki çatışmalara yönelik diplomatik çözüm girişimlerini engellediğini belirtti. Eski İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın İngiliz askerlerinin Ukrayna’ya gönderilmesine yönelik açıklamasını değerlendiren Zaharova, Londra’nın Kiev rejimini Rusya’ya karşı kışkırttığını ifade etti.
12 Kasım Salı
– İngiliz gazetesi The Telegraph’a göre, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna birliklerinin kontrolünde olan Kursk bölgesindeki toprakları, Donald Trump’ın 20 Ocak’taki yemin törenine kadar geri almak istiyor. Habere göre, Putin’in bu hedefe ulaşmak için bölgede 50 bine kadar Rus ve Kuzey Koreli askerden oluşan bir grup oluşturduğu belirtiliyor.
Ayrıca, İngiliz askeri istihbaratının değerlendirmelerine göre, Rusya’nın önümüzdeki günlerde Ukrayna mevzilerine yönelik kamikaze drone saldırılarını artırması bekleniyor. The Telegraph, bu stratejinin, bölgedeki çatışmalarda üstünlük sağlamak ve hedeflenen toprakların geri alınmasını hızlandırmak amacı taşıdığını yazdı.
– Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb, ABD’nin seçilmiş Başkanı Donald Trump ile yaptığı telefon görüşmesinden sonra, Trump’ın Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmayı barışçıl bir şekilde çözmeye kararlı olduğunu belirtti. Stubb’a göre, Cumhuriyetçi liderin Ocak 2025’te yapılacak göreve başlama törenine kadar bir “fırsat penceresi” mevcut ve bu süre içinde barış anlaşmasının ayrıntıları tartışılabilir.
Stubb, Bakü’deki COP29 İklim Zirvesi’nde Ukrayna için barışın sağlanması adına dört önemli şart sıraladı: toprak anlaşmazlıklarının çözülmesi, güvenlik garantileri, “adalet” ve çatışmaların sona ermesinin ardından ülkenin yeniden inşası.
Bloomberg’e konuşan Stubb, “Bence Avrupa’da ve dünyada anlamalıyız ki Donald Trump, bir barış anlaşması imzalamak konusunda çok ciddi. Seçim ve yemin günü arasında bu müzakereler için bir fırsat penceresi var” ifadelerini kullandı.
– Rusya Savunma Bakanlığı’nın günlük raporuna göre, Rusya’nın operasyonel-taktik hava kuvvetleri, füze birlikleri ve topçuları, son 24 saat içinde Ukrayna’nın askeri sanayisini destekleyen askeri havaalanlarının altyapısı ve enerji tesislerine saldırılar düzenledi.
– Polonya Genelkurmay Başkanı Wiesław Kukuła, Polonya ile Rusya arasında askeri bir çatışma olasılığının gerçek olduğunu, bu tehdidi önlemek için hazırlık yapılması ve savunma kabiliyetinin artırılması gerektiğini söyledi. Rzeczpospolita gazetesine verdiği röportajda Kukuła, “Bu gerçek bir tehdit. Savaşın başlayıp başlamayacağı ve ne zaman başlayacağı bir anlamda bize bağlı. Savunmaya iyi hazırlanan ve halkının direnç göstereceği bir ülkeye saldırmak büyük bir risk oluşturur.” dedi. (aktaran RBC)
– Rusya Devlet Duması, “childfree” ideolojisinin kamuya açık propagandasını yasaklayan yasayı ikinci ve üçüncü okumada kabul etti. Yapılan değişikliklerle internet, medya, sinema ve reklamlarda doğum yapmaktan vazgeçmeyi teşvik eden bilgilerin yayılması yasaklanacak. Ayrıca, manastır hayatı ve buna bağlı bekâret yemini ile çocuk sahibi olmaktan vazgeçmenin bilgilerini yaymanın cezalandırılmayacağına dair bir madde de onaylandı. İlgili madde kilisenin talebi üzerine tasarıya eklenmişti. (Kommersant)
– Moskova Tuşinski Bölge Mahkemesi, 68 yaşındaki çocuk doktoru Nadejda Buyanova’yı ordu hakkında sahte bilgiler yayma suçundan beş buçuk yıl hapis cezasına çarptırdı. (RBC)
– Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy, Eylül ayında ABD başkan adayı Donald Trump’a “zafer planını” sundu, ancak Trump sadece Ukrayna kaynaklarına erişim ve ABD’nin Avrupa’daki güçlerinin bir kısmının değiştirilmesiyle ilgili maddelerle ilgilendi. Financial Times’ın kaynaklarına dayandırdığı habere göre Ukrayna, Trump yönetimi için zafer planını yeniden şekillendirmeye mecbur kaldı. Ukrayna bu süreçte potansiyel iş anlaşmalarını, ham madde erişimini ve Avrupa’da asker konuşlandırmayı ön plana çıkarıyor. Ukrayna’nın ABD ve AB’deki müttefikleri, Cumhuriyetçi Parti’den önde gelen isimler de dahil, Kiev ile iş birliğini teşvik eden teklifler hazırlama konusunda tavsiyelerde bulundu.
Öte yandan Ukrayna’daki işletme yöneticileri ve hükümet yetkilileri, Trump’a “yatırımları denetleme” yetkisi vermeyi müzakere ediyor. Bu, Trump’ın Ukrayna’daki işletmelerin kiminle iş yapabileceğini belirlemesine olanak tanıyacak. Bir kaynak, bu fikri “Çin hariç herkes olabilir” sözleriyle niteledi. Özellikle telekomünikasyon sektörleri gibi geleneksel olarak Çin’e bağımlı olan Ukrayna sektörlerinin ABD tedarikçilerine yönelme ihtimalinin Trump’a cazip gelebileceği ifade ediliyor.
– Donald Trump’ın göreve başlamasından önce Ukrayna, Rusya ile müzakerelerde en iyi konumu elde etmek istiyor. Reuters’e konuşan üst düzey bir Ukraynalı yetkiliye göre, Ukrayna, önümüzdeki dört-beş ayı çatışmanın seyri açısından belirleyici olarak görüyor. Yetkili, Trump’ın zaferinin ardından Ukrayna’nın NATO üyeliğinin “daha az olası” hale geldiğini, askeri yardımın azalması riskinin ise arttığını belirtti. Ukraynalı yetkililer, 20 Ocak 2025’te Trump’ın göreve başlamasından önce Joe Biden yönetiminden yardım bekliyor.
– ABD başkanı seçilen Donald Trump’ın, senatör Marco Rubio’yu dışişleri bakanı olarak atamayı planladığı bildirildi. New York Times’a göre, Rubio Rusya’ya yönelik sert açıklamalarda bulunmuş olsa da, Trump’ın Ukrayna’ya yönelik baskı politikalarını destekleyecek.
– Abhazya Cumhurbaşkanı Aslan Bzhania, Sohum’daki muhalefet protestoları nedeniyle halka seslenerek provokasyonlara kapılmamalarını istedi. Cumhurbaşkanı, ülke genelindeki durumun kontrol altında olduğunu ve protestocular tarafından kapatılan kara yollarının yeniden açılması için çalışıldığını belirtti. Protestolar, Rusya ile yatırım anlaşmasına karşı çıkan eylemcilerin gözaltına alınmasının ardından dün başlamıştı. Sohum’a girişteki üç köprü protestocular tarafından kapatıldı, ancak yetkililerle yapılan müzakerelerin ardından köprülerden biri açıldı. Muhalefet, diğer iki köprünün açılmasını, gözaltındaki eylemciler serbest bırakılana kadar reddediyor. (Kommersant)
– Rusya Başbakan Yardımcısı Denis Manturov, Rusya ile Hindistan arasındaki ticarette milli ve alternatif para birimlerinin payının %90’a yaklaştığını açıkladı.
– Wall Street Journal’ın Rusya’da büyük petrol üreticilerinin birleştirilmesinin planlandığı yönündeki haberiyle ilgili Rosneft’ten açıklama geldi. Şirket yetkilileri haberi “dikkat dağıtıcı” olarak nitelendirdi. Yetkililer öngörülen planın “iş mantığa” aykırı olduğunu da söyledi.
– Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, Ukrayna’nın kaybettiği toprakları geri alamaması ve NATO üyeliğinden mahrum kalması durumunda Avrupa’da kalıcı bir çatışma kaynağı olabileceği uyarısında bulundu. Süddeutsche Zeitung konferansında konuşan Pistorius, ABD’de göreve gelecek yeni yönetimin bu senaryoya hazırlıklı olması gerektiğini ifade etti. Bakan ayrıca, Donald Trump’ın çatışmayı 24 saat içinde sonlandırma vaadine şüpheyle yaklaştığını ve Trump’ın Ukrayna ve Avrupa’nın çıkarlarına aykırı bir anlaşmaya varma riski bulunduğunu belirtti. Pistorius, Rusya’nın yakın zamanda NATO’ya saldırma ihtimalini düşük görürken, Putin’in küresel bir savaşın akıl dışı olduğunu düşündüğünü söyledi. Putin ise NATO’yu Ukrayna’daki savaşı kışkırtmakla suçlayarak, Ukrayna’nın NATO’ya katılmasının reddedilmesinin barışın sağlanması için bir şart olduğunu ifade etti.
– Rusya’nın eski Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri, şimdiki başkan lık yardımcısı ve Denizcilik Koleji Başkanı Nikolay Patruşev, Batı medyasının Karadeniz Filosu’nun Ukrayna’nın saldırıları sonucu ciddi kayıplar verdiğine dair iddialarını “yanıltıcı” olarak nitelendirdi. Patruşev, Rusya’nın Karadeniz’deki askeri varlığının sağlam olduğunu vurgularken, Moskova’nın bölgedeki pozisyonlarının zayıflamasına ya da Montrö Sözleşmesi’nin ihlal edilmesine izin vermeyeceğini belirtti. Patruşev’in açıklamaları, NATO desteğiyle Ukrayna’nın Rusya’nın Karadeniz’deki varlığını hedef aldığı iddialarına bir yanıt olarak değerlendiriliyor. Rus yetkililer, bazı askeri gemilerin güvenlik amacıyla Sivastopol’den Novorossiysk gibi daha güvenli limanlara kaydırıldığını doğrularken, bu tür saldırı tehditlerine karşı gerekli önlemlerin alındığını ifade etti.
– Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Paris’te gerçekleştirdikleri görüşmede, Ukrayna’ya ihtiyaç duyduğu sürece “sarsılmaz” destek vereceklerini açıkladılar. Starmer, I. Dünya Savaşı’nın sona ermesinin yıl dönümü etkinliklerine katılmak üzere Fransa’ya geldi ve iki lider, Törenin ardından Ukrayna savaşındaki stratejileri ve La-Manş üzerinden yasadışı göçle mücadele yöntemlerini ele aldı. Elysee Sarayı’ndan yapılan açıklamada, liderlerin Ukrayna’ya verdikleri desteği teyit ettikleri belirtildi.
– Avrupa Parlamentosu, Rusya’nın gölge filosuyla mücadele için yeni bir karar tasarısı hazırlıyor ve Rus petrolü taşıyan tankerlerin Manş Kanalı’na girmesini yasaklama önerisini değerlendiriyor. TASS’ın bildirdiğine göre, taslak karar, Rus petrol tankerlerinin AB sularına girişinin sistematik olarak denetlenmesini, uydu izlemelerinin artırılmasını ve sigorta doğrulama gerekliliklerinin sıkılaştırılmasını içeriyor. Politico’nun aktardığına göre, Avrupa Parlamentosu bu öneriyi Kasım ayı sonunda oylamaya sunacak, ancak karar bağlayıcı nitelikte değil.
– Kursk Bölge Valisi Aleksey Smirnov, Ukrayna işgalinin ardından bölgenin yeniden inşası için 700 milyar ruble (yaklaşık 7 milyar ABD Doları) maliyet öngörüldüğünü belirtti. Özellikle tarımsal sanayi kompleksinde büyük zararlar meydana gelirken, bölgede toplam kayıpların 100 milyar rubleyi aştığı, 26 bin büyükbaş hayvanın telef olduğu ve işletmelerin 17 milyar ruble zarar ettiği açıklandı. Kursk yetkilileri, bütçedeki açığı kapatmak için federal hükümetten 25 milyar ruble ek destek talebinde bulundu.
– Ukrayna yetkilileri, Kuraşovskoye barajının bomnardımanlar sonucu zarar gördüğünü doğruladı. Donetsk Devlet İdaresi Başkanı Vadim Filashkin, hasarın Volçya Nehri çevresindeki yerleşim yerleri için tehlike oluşturduğunu belirtti ve su seviyesinin 1,2 metre yükseldiğini açıkladı. Kuraşovskoye askeri idaresi başkanı Roman Padun, sürekli bombardıman nedeniyle barajın durumunu incelemenin mümkün olmadığını ifade etti. Ukrayna kaynakları, barajın Rusya tarafından yollara zarar vermek amacıyla vurulduğunu iddia ederken, Rus kaynakları ise barajın Ukrayna tarafından Rus ilerleyişini yavaşlatmak için havaya uçurulduğunu öne sürdü.
– Finlandiya ve Rusya arasında sınırların yeniden açılmasına yönelik görüşmeler devam ediyor. 47news haber sitesinden Rus basınının aktardığına göre, görüşmelerde, sınırın 2025 Şubat’ına kadar kapalı kalma ihtimali üzerinde durulurken, olumlu sonuçlanması durumunda sınırların önümüzdeki Şubat’ta açılması planlanıyor. Finlandiya, sınır kapanışını göçmen akışını kontrol etme gereğiyle açıklarken, AB ve Rusya yasaları nedeniyle yasal zorluklarla karşılaşıyor. Aynı zamanda, sınır güvenliğini artırmak için 200 kilometrelik bir çit inşa etmeyi hedefliyor. Ekonomik ve turizm sektöründeki kayıplar da Finlandiya için önemli bir endişe kaynağı.
– Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun Üçüncü Komitesi, Rusya tarafından sunulan ve neo-Nazizmle mücadeleyi hedefleyen bir karar tasarısını kabul etti. “Nazizmin, neo-Nazizmin ve ırkçılık, ayrımcılık ve yabancı düşmanlığını körükleyen uygulamaların kahramanlaştırılmasıyla mücadele” başlıklı tasarı, 116 ülkenin desteğini alırken 54 ülke karşı oy kullandı ve 11 ülke çekimser kaldı. Tasarıda, İkinci Dünya Savaşı’nın sonuçlarının çarpıtılmasını önlemeye yönelik eğitim ve yasal önlemler alınması önerildi. Kararda ayrıca, Nazizmle bağlantılı her türlü kutlamanın yasaklanması tavsiye edildi.
11 Kasım Pazartesi
– İspanyol gazetesi El Pais’in Ukraynalı kaynaklara dayandırdığı haberine göre, Ukrayna ordusunun Kursk bölgesindeki operasyonlara katılan asker sayısı, Donbas’taki askeri varlıktan daha fazla. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri (VSU) mensuplarıyla yapılan röportajlara göre, operasyon bölgesinde yeterli miktarda silah ve teknik ekipman her zaman bulunmasa da, personel sayısında sıkıntı yaşanmıyor. Kursk bölgesinde 10 günde bir rotasyon yapılırken, Donetsk Halk Cumhuriyeti’ne bağlı Kurakhovo’da bu süre ortalama 25 gün.
El Pais’in bildirdiğine göre, Kursk’ta Ukrayna ordusunun en iyi iki birliği, 95. ve 80. hava indirme tugayları, aktif olarak görev yapıyor. Bu birlikler, Alman yapımı Leopard ve Amerikan yapımı Abrams tankları gibi daha iyi teknik ekipmanlarla donatılmış durumda. Ancak askerler, yeterli silah ve ulaşım aracı eksikliği konusunda şikayetçi. Saldırı birliği komutanı Yevgeniy, 340 kişilik bir taburda sadece on adet Polonya-Ukrayna yapımı Oncilla zırhlı araç bulunduğunu belirtti ve bu araçların her birinin ancak on asker taşıyabildiğini ekledi. (RBC)
– “Bu kış Ukrayna’daki çatışma için kritik an olacak.” Bu açıklamayı Reuters’a üst düzey bir Ukraynalı yetkili yaptı. Yetkiliye göre, çatışmanın gidişatı açısından önümüzdeki 4-5 ay belirleyici olacak. Yetkili bu yorumu yaparken, Donald Trump’ın ABD başkanı seçilmesi ve çatışmayı sona erdirme vaatlerini göz önünde bulundurduğunu belirtti ve “Şu anda, müzakerelerdeki her iki tarafın başlangıç pozisyonları belirleniyor,” ifadelerini kullandı.
Ajansa konuşan yetkili, ayrıca Trump’ın seçim zaferinin ardından Ukrayna’nın NATO’ya davet edilme olasılığının azaldığını ve askeri yardım miktarının azaltılması riskinin arttığını ifade etti. Başka bir üst düzey diplomatik ajans yetkilisi de Kiev’de “oldukça karamsar” bir atmosfer olduğunu bildirdi.
– Rusya İnsan Hakları Yetkilisi Tatyana Moskalkova, Rus tarafının, 13 Rus vatandaşının Ukrayna’nın Sumi bölgesine gönderildiği konusunda bilgiye sahip olduğunu açıkladı. Moskalkova, Moskova’nın şu anda bu kişilerin Rusya’ya iade edilmesi için Kiev ile müzakereler yürüttüğünü belirtti.
– Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı ve Rusya Deniz Konseyi Başkanı Nikolay Patruşev, Kommersant ile yaptığı röportajda, “mevcut bilgilere göre” Kuzey Akım-1 ve Kuzey Akım-2 doğalgaz boru hatlarındaki sabotajların ancak NATO bünyesindeki özel kuvvetler birimleri tarafından gerçekleştirilebileceğini öne sürdü.
– Eski Çeçenistan Yüksek Mahkemesi yargıcının eşi Zarema Musayeva’ya, bir polis memuruna karşı şiddet kullanmak suçundan hüküm giymesinin ardından, Rusya Ceza Kanunu’nun 321. maddesinin 2. fıkrası (cezaevi düzenini bozma) kapsamında yeni bir dava açıldı. (RBC)
– Moskova merkezindeki Raiffeisenbank İş Merkezi satışa çıkarıldı. Rusya Müzayede Evi, Suharevskaya metro istasyonu yakınlarında, 2669 metrekare alana sahip B sınıfı iş merkezinin satış ihalesine katılım başvurularının başladığını duyurdu. Binanın mülkiyet hakkı Raiffeisenbank’a ait.
– Kremlin Sözcüsü, ABD seçimleri sonrasında Putin ve Trump Arasında telefon görüşmesi yapılmadığını açıkladı. Rusya Devlet Başkanı’nın sözcüsü Dmitri Peskov, The Washington Post’un 7 Kasım’da Vladimir Putin ve Donald Trump’ın telefonda görüştüğü yönündeki haberini “tamamen uydurma” olarak nitelendirdi. Peskov, “Bu, saygın sayılabilecek bazı yayınlarda dahi artık yayımlanan bilgilerin kalitesinin en belirgin örneği. Haber gerçeği kesinlikle yansıtmıyor, safi uydurma, yanlış bilgi,” dedi. Peskov ayrıca Rusya Devlet Başkanı’nın yeni seçilen ABD Başkanı ile bir temas planlayıp planlamadığı sorusuna “henüz somut bir plan yok” yanıtını verdi.
İki liderin görüştüğü haberini The Washington Post yapmıştı.
– ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump, göreve geldiği ilk gün Rusya ve Ukrayna’yı müzakere masasına oturtmayı planlıyor. Donald Trump’ın kampanya sözcüsü Caroline Leavitt, Trump’ın 2025 yılı Ocak ayında göreve başladığında ilk iş olarak Rusya ve Ukrayna temsilcilerini müzakere masasına oturtmayı planladığını açıkladı. Cumhuriyetçi Trump, seçimlerden önce Rusya-Ukrayna çatışmasını “24 saat” ya da “çok hızlı” bir şekilde çözme sözü vermişti.
– Almanya Başbakanı Scholz, “Putin ile görüşmek için yakında uygun zaman gelecek” dedi. Scholz, ARD ile yaptığı röportajda, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile telefon görüşmesi için “uygun zamanın” yakında geleceğini belirtti. Putin ve Scholz en son Aralık 2022’de konuşmuşlardı. Scholz, o zamandan beri Rus liderle ancak “uygun bir zaman geldiğinde” görüşeceğini sık sık dile getiriyordu.
– Voronej Bölgesi üzerinde beş i̇nsansız hava aracı düşürüldü. Bölge Valisi Aleksandr Gusev, Telegram kanalında yaptığı açıklamada, bir İHA’nın enkazının düşmesi sonucu bölgedeki bir sanayi tesisinde “hafif hasar” meydana geldiğini, ancak yaralanan olmadığını bildirdi. Ayrıca Saratov’daki Gagarin Havalimanı, insansız hava aracı saldırısı tehdidi nedeniyle uçakların iniş ve kalkışlarına geçici kısıtlama getirdi.
– Ukrayna askeri i̇stihbaratı, bir Rus pilota helikopter kaçırması i̇çin 600-750 bin dolar teklif etti. Olayı FSB duyurdu. Rossiya 24 kanalındaki habere göre, Ukrayna istihbaratı, Rus pilota ve ailesine Çekya’ya transfer ve kalıcı oturum vaat etti. Kanalın muhabiri, ilk olarak Türkiye üzerinden Polonya veya Letonya’ya, oradan Ukrayna’ya ve son olarak Çekya’ya geçiş yapılmasının planlandığını açıkladı.
– Trump’ın Yükselişi: “The Apprentice” filmi Rusya’da gösterime girmeyecek. RBC Life’a konuşan dağıtımcı şirket Atmosfera Kino’nun basın servisi, filmin gösterim izni almadığını açıkladı. İznin verilmeme sebebi bilinmiyor.
– ABD’de başkanlık seçimini kazanan Trump’ın geçen Perşembe günü Rus lider Putin’i telefonda arayarak Ukrayna konusunu görüştüğü ileri sürüldü. Washington Post (WP) gazetesinin durumdan haberdar olan birkaç kaynağına dayandırdığı haberine göre liderler Ukrayna konusunu ele aldı. Haberde, “Trump Perşembe günü Putin ile konuştu, bu Trump’ın seçimi kazanmasından bu yana iki adam arasındaki ilk telefon görüşmesi oldu” ifadelerine yer verildi.
Rus lidere Ukrayna’daki çatışmayı tırmandırmama çağrısında bulunan Trump’ın ayrıca krizin hızlı bir şekilde çözülmesini görüşmek üzere Putin’le temasları devam ettirmek istediğini söylediği ifade edildi.
Makalede, “O (Trump) özellikle Rusya’nın bir dizi bölgeyi elinde tutacağı bir anlaşmayı (barış anlaşmasını) destekleyeceğinin sinyalini verdi” vurgusu yapıldı. Gazetenin ortaya attığı iddia henüz ne Washington ne de Moskova tarafından doğrulandı.
Vladimir Putin, Valday Uluslararası Tartışma Kulübü’nün oturumunda ABD Başkanı seçilmesinden dolayı Donald Trump’ı kutladığını belirterek, Trump’ın Ukrayna kriziyle ilgili açıklamalarının dikkate değer olduğunu ifade etmişti. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ise teorik olarak Rus liderin yeni seçilen ABD Başkanı ile iletişime geçebileceğini, ancak gelişmelerin izlenmesi gerektiğini ifade etmişti. (Sputnik)
– Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, Donald Trump’ın Vladimir Putin ile yaptığı telefon görüşmesinden haberdar edilmediklerini açıkladı.
– Fransa ve İngiltere, Donald Trump’ın başkanlığa geri dönmesiyle birlikte, ABD’nin Ukrayna’ya askeri yardımını azaltmasını engellemeye yönelik “son bir çaba” harcayacaklarını açıkladı. The Telegraph’a göre, 11 Kasım’da İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ABD Başkanı Joe Biden’ı, Ukrayna’ya Rusya’nın derinliklerine Storm Shadow füzeleriyle saldırma izni verme konusunda ikna etmenin yollarını tartışacak. Politikacılar, Biden’ın politik mirasını korumak isteyerek bu adımı atmasını umuyorlar.
– Donald Trump’ın danışmanı, emekli korgeneral Kit Kellog, The Wall Street Journal’a yaptığı açıklamada, Rusya ile yaşanan sorunların çözülmesinde daha etkili bir yolun yaptırımlar veya kaba kuvvetten ziyade kişisel anlaşmalar olduğunu belirtti. Kellog, “Her şey kişisel ilişkilerle başlar” diyerek, Trump’ın “anahtar liderlerle bir araya gelip problemi çözmenin yollarını arayacağını” söyledi. Kellog, yaptırımlar ve kaba kuvvetin her zaman daha güçlü seçenekler olduğunu, ancak bunların öncelikli olarak tercih edilmemesi gerektiğini vurguladı.
– ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, CBS News’e verdiği röportajda, Rusya’ya uygulanan yaptırımların etkisiz kaldığını ve Moskova’nın Ukrayna’daki askeri operasyonlarına devam ettiğini kabul etti. Sullivan’a göre yaptırımların sıkılaştırılmasına rağmen, Rusya’nın operasyonlarını sürdürebilmesi, Batı’nın ekonomik ve finansal baskılarının Moskova’nın savaş kabiliyetini durdurmada yetersiz kaldığını gösteriyor. Sullivan, ayrıca Ukrayna’ya gönderilecek tüm kaynak ve yardımların 20 Ocak 2025’e kadar kesintisiz devam edeceğini belirtti, bu da ABD’nin Kiev’e desteğinin Trump’ın göreve başlamasına kadar süreceği anlamına geliyor. Rusya’ya yönelik yaptırımlar, bankacılık, ticaret ve enerji sektörlerini kapsayacak şekilde genişletildi ve Rusya Merkez Bankası’nın 300 milyar dolarlık rezervi dondurulmuştu.
– ABD Başkanı Donald Trump’ın oğlu Donald Trump Jr., sosyal medyada Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’nin ABD yardımlarını yakında kaybedebileceğini belirtti. Trump Jr., 17 Aralık’ta ABD seçim sonuçlarının resmileşeceğini ve bu tarihten sonra Ukrayna’ya yapılan mali desteğin sonlanabileceği mesajını verdi. Donald Trump, seçim kampanyasında Ukrayna’ya yapılan yardımları eleştirerek, bu fonların koşullara bağlı olarak verilmesi gerektiğini vurgulamıştı. Trump, Ukrayna ve İsrail’e yardımların “borç verme” şeklinde yapılması gerektiğini savunmuş ve Ukrayna’nın barış müzakerelerine başlaması gerektiğini belirtmişti. Ayrıca, bazı danışmanlar, Ukrayna’ya sadece çatışmanın dondurulması koşuluyla silah yardımı yapılabileceğini ifade etti.
10 Kasım Pazar
– Rusya Savunma Bakanlığı, bugün Ukrayna’nın Rusya’ya yönelik düzenlediği saldırıda yaklaşık 84 uzun menzilli insansız hava aracı (İHA) kullandığını açıkladı. Bakanlık, tüm hava hedeflerinin ya imha edildiğini ya da elektronik savaş araçlarıyla etkisiz hale getirildiğini belirtti. Savunma Bakanlığı, Kiev’in ana amacının Moskova yönünde sivil altyapıya zarar vermek olduğunu açıkladı. 08:17 ile 09:47 arasındaki saldırılarda, Moskova bölgesinin Ramenskoye ilçesinde 34 İHA imha edildi veya etkisiz hale getirildi. Patlayan İHA parçalarının düşmesi sonucu üç yerleşim yerinde dört evde yangın çıktı ve beş kişi yaralandı.
– Moskova bölgesi, şimdiye kadar gerçekleşen en büyük insansız hava aracı (İHA) saldırısına maruz kaldı. Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, başkente yaklaşan 32 İHA’nın imha edildiğini açıkladı. Ayrıca, Domodedovo, Ramenskoe ve Kolomna gibi şehir bölgelerinde yedi İHA daha düşürüldü. Sobyanin, saldırının püskürtülmeye başlandığını sabah 8:37’de duyurdu. Bu saldırı sırasında Moskova’nın havalimanları, uçuşlara kısıtlamalar getirdi.
Rusya Sivil Havacılık Otoritesi, Domodedovo ve Jukovsky havaalanlarının 8:03’ten itibaren güvenlik nedeniyle uçuşları durdurduğunu, ardından Şeremetyevo Havalimanı’nın da 9:45 itibarıyla uçuşları kısıtladığını bildirdi. Bu olay, Moskova bölgesine yönelik bir önceki büyük İHA saldırısından sadece birkaç ay sonra gerçekleşti. Eylül ayında, Moskova çevresindeki Podolsk, Ramenskoe, Lyubertsy, Domodedovo ve Kolomna bölgelerine yapılan bir başka saldırıda 20 İHA imha edilmişti.
– Ukrayna Genelkurmay Başkanı Aleksandr Sırskiy, telefon görüşmesi yaptığı Avrupa’daki Amerikan Silahlı Kuvvetleri Komutanı General Christopher Cavoli’ye cephedeki durumu bildirdi. Sırskiy, cephede durumun karmaşık olduğunu ve gerilimin arttığını belirtti, Rus ordusunun şu anda odaklandığı ana yönlerin Pokrovske ve Kurahove olduğunu ifade etti. Pokrovske ve Kurahove, Donbas bölgesinde, Donetsk’in batısında, yaklaşık 30 kilometre mesafede bulunan iki şehir. Pokrovske, kuzeyde ve Dnipropetrovsk bölgesine daha yakın konumda yer alıyor.
The New York Times, Ekim ayı sonlarında, Rus ordusunun sadece son bir ayda, Ukrayna’nın kontrolündeki Donbas bölgesinde 410 km²’lik bir alanı ele geçirdiğini ve bunun Moskova için 2022 yazından bu yana bölgedeki en büyük toprak kazanımı olduğunu yazdı. Ayrıca, Ukraynaı birçok asker, uzun cephe hattı boyunca bazı mevzileri savunmakta zorlandıklarını ifade etti. Rusya’nın Harkov bölgesinde de ilerlediği bildirildi.
– ABD Başkanı Donald Trump’ın seçim danışmanı Brian Lanza’nın, “Ukrayna’nın Kırım’ı unutması gerektiğini” söylediği açıklamanın, Trump ve yönetimi adına yapılmadığı belirtildi. Reuters’e konuşan ancak ismi açıklanmayan bir Cumhuriyetçi Parti temsilci, “Brian Lanza, seçim kampanyasında belirli bir görev yaptı. Ancak Başkan Trump için çalışmıyor ve onun adına konuşmuyor” dedi. Lanza, dün BBC’ye verdiği bir röportajda, Zelenskiy’nin Kırım’ın geri verilmesi koşulunun “ciddiyetsizlik” göstergesi olacağını belirtmiş, “Kırım artık yok” şeklinde bir açıklama yapmıştı.
– Başkan Putin, Rusya ile Kuzey Kore arasında kapsamlı stratejik ortaklık anlaşmasını onaylayan yasayı imzaladı. Bu anlaşma, her iki ülkenin de birbirlerine askeri yardım sağlayacaklarını, birine silahlı saldırı yapılması durumunda derhal yardımda bulunacaklarını öngörüyor. Anlaşma, Haziran ayında Pyongyang’da yapılan zirvede Putin ve Kuzey Kore lideri Kim Jong-un tarafından imzalanmıştı. Rusya Federal Meclisi Duma, 24 Ekim’de, ardından Konsey de 6 Kasım’da belgeyi onayladı. Anlaşma, onay belgelerinin değiş tokuşu ile geçerliliğe girecek ve süresiz olarak geçerli olacak. Ayrıca, anlaşma, ortak askeri tatbikatlar düzenlemeyi, ayrıca tarım, turizm, eğitim ve sağlık gibi diğer alanlarda işbirliğini geliştirmeyi öngörüyor.
– Rusya Dışişleri Bakanı Yardımcısı Sergey Ryabkov, Ukrayna’daki askeri çatışmanın basit bir çözümü olmadığını belirtti. Ryabkov, Rusya’nın, ABD Başkanlığına seçilen Donald Trump’ın çözüm önerilerini dinlemeye hazır olduğunu vurguladı. Moskova’nın her türlü öneriye “titizlikle, sorumlu bir şekilde ve dikkatle” yaklaşacağını ifade eden Ryabkov, Çin ve Brezilya’nın planlarını örnek gösterdi. Trump’ın “çok hızlı bir çözüm” önerilerini ise, sadece seçim dönemi için dikkat çekmeye yönelik bir retorik olarak değerlendirdi. Ryabkov, ABD’nin çözüm yerine Kiev yönetimine sürekli yardım göndererek Moskova’nın stratejik yenilgisine yol açma çabalarına devam etmesi durumunda, Rusya’nın bu durumu analiz edip yanıt geliştireceğini söyledi.
– Slovakya Başbakanı Robert Fico, Zelenskiy’nin Donald Trump’ın ABD başkanlık seçimlerinde kazandığını duyduğunda şok olduğunu belirtti. Fico, “Savaşın sona ermesinden korkan birini hiç gördünüz mü? İşte ben onu gördüm, adı Vladimir Zelenskiy” dedi. Fico, bu görüşmeyi, Budapeşte’deki Avrupa Konseyi toplantısında yaşanan bir konuşma sırasında duyduğunu söyledi.
– Avrupa Birliği, Rusya’ya karşı 15. yaptırım paketini hazırlıyor. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Kiev’e yaptığı ziyarette, “Rusya’nın üretimi, yabancı bileşenler, yongalar ve diğer parçalar olmadan mümkün değil, bu yüzden yaptırımların aşılmasını engellemek için önlemleri sıkılaştırmamız gerekiyor” dedi. Politico, yaptırım paketinin Ocak ayında geliştirilmesinin planlandığını ve ana kısıtlamaların sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ihracatına odaklanacağını bildirdi. Ancak, AB’nin yeni yaptırım kararlarını tartışma süreci, Macaristan’ın AB Konseyi’nde başkanlık yapması nedeniyle bir süre duraklama aşamasına gelmişti. AB, 14. yaptırım paketini Haziran ayında kabul etmişti, bu paket, Rus LNG’sinin Avrupa limanları üzerinden geçişini yasaklamıştı.
– Moskova’nın kuzeyinde dün bir apartmanda meydana gelen patlama ve sonrasında çıkan yangında beş katlı bir binanın son katındaki dairede duvarlar yıkıldı. Olayda dördü çocuk yedi kişi yarakandı. Olayın, gaz sızıntısıyla ilgili olduğu haberleri doğrulanmadı. TASS ajansına göre, kolluk kuvvetleri patlamanın nedenini araştırıyor.
Başka bir patlama ise dün sabah Rusya’nın Pyatigorsk şehrinde, dokuz katlı bir binanın dördüncü katında meydana geldi. Gaz patlaması sonucu bir kadın hayatını kaybetti, üç kişi ise yaralandı.
9 Kasım Cumartesi
– Donald Trump’ın baş danışmanı Brian Lanza, Kiev’e, Ukrayna’daki çatışmanın sonlandırılması için “dürüst bir diyalog” başlatma çağrısında bulundu. Lanza, yeni Amerikan yönetiminin artık Kırım’ı Ukrayna’ya geri verme amacını taşımadığını belirtti. Kiev’in, topraklarını geri almayı hedeflemek yerine barışa odaklanması gerektiğini vurgulayan Lanza, Zelenskiy’nin Kırım’ın geri alınmasını ön koşul olarak sunması durumunda, bu yaklaşımın ciddiyet eksikliği sayılacağını ifade etti. Lanza, “Kırım artık yok” dedi.
Brian Lanza, Joe Biden yönetimi ve Avrupa ülkelerinin Ukrayna’nın askeri başarısızlıklarından sorumlu olduğunu belirtti. Lanza, Batılı ülkelerin ve Biden’ın, Ukrayna’ya bu savaşı kazanması için gerekli imkanları ve silahları sağlamadığını ve Ukrayna’nın zafer kazanabilmesi için gerekli kısıtlamaların kaldırılmadığını vurguladı. Ayrıca, Trump yönetiminin, toprak geri alımına odaklanmak yerine, çatışmanın barışçıl bir şekilde çözülmesine odaklanacağını ifade etti.
Ukrayna hükümeti, Rusya’nın kontrolüne geçen tüm toprakları geri almak istediğini defalarca dile getirmişti. Ancak Rusya referandumla topraklarına kattığı, Kırım’ın, Donetsk ve Lugansk bölgelerinin yanı sıra Zaporejya ve Herson bölgelerinin statüsünün tartışmaya kapalı olduğunu savunuyor. Lanza, Ukrayna’nın gerçekçi bir barış planı sunması gerektiğini ve Kırım için savaşmaya Amerikan askerlerini zorlamanın Kiev için yalnızca yalnızlık getireceğini belirtti.
Trump ve Zelenskiy arasındaki son görüşme, Ukrayna’nın gelecekteki barış müzakereleri üzerine çok derinlemesine bir konuşma olmadı. Ancak, Donald Trump’ın ekibi, Rusya-Ukrayna çatışmasını sona erdirmek için iki senaryo üzerinde duruyor. Bunlardan birinde, savaş hattının dondurulması ve Ukrayna’nın NATO’ya katılmaktan 20 yıl süreyle vazgeçmesi öneriliyor. Bu plan, Kiev’de “manipülasyon” olarak nitelendirildi, Kremlin ise bu öneriyi “soyut” bir fikir olarak değerlendirdi. Putin, savaşın sona erdirilmesi için her türlü barış planını kabul etmeye hazır olduklarını ve bunun, mevcut askeri durumları dikkate alacak şekilde yapılması gerektiğini ifade etti.
– Trump’ın eski Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, Ukrayna’daki çatışmaya bir son vermeye çalışmanın Trump’ın en önemli önceliklerinden biri olacağını belirterek, “Ukrayna için çok ciddi sonuçları olacak” dedi. Bolton çözüm konusunda ise toprak tavizlerinin ve Kiev’in NATO’ya katılma niyetinden vazgeçmesinin göz ardı edilemeyeceğini vurguladı. (Sputnik)
– Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrey Sibiga, Zelenskiy ve Trump arasında bir diyalog başlatıldığını ve bu diyalogun “zirveye ulaşması için” hazırlıklara başlandığını duyurdu. Bakan, liderler düzeyinde gelecekteki olası temasların tartışıldığını ve bu görüşmelere yönelik pratik hazırlıkların yapılacağı bilgisini verdi.
Zelenskiy, Trump ile son olarak 27 Eylül’de ABD’de, seçim öncesi bir ziyaret sırasında görüşmüştü. Yaklaşık 40 dakika süren bu görüşme sonrasında Trump, birçok şey öğrendiğini ancak görüşlerini değiştirmediğini söyledi. Zelenskiy, Trump’ı Ukrayna’yı ziyaret etmeye davet etti, Trump ise yanıtında “Güzel bir ülke, harika bir havası var, her şey çok güzel,” dedi.
– Eski Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko, Batılı ülkelerin çatışmanın başında Ukrayna’ya savunma hatları hazırlama ihtiyacını bildirdiğini ancak bunun yapılmadığını belirtti. Poroşenko, Rusya’nın ordusunun savunma hatlarını inşa ettiğini, Ukrayna’nın ise sadece saldırıya geçtiğini vurguladı. Ayrıca, devletin 2,5 yıl boyunca bile siper kazıcılar isthdam etmediğini ve 2023 yılında yönetime savunma hatlarını inşa etmeyi önerdiklerinde, bu teklifin reddedildiğini ifade etti.
Poroşenko, Kiev ve çevresinde özel projelerde çalışan birçok kazıcının bulunduğunu ancak bu makinelerin şu anda cephede kullanılmaması durumunda, savunma hatları için gereken altyapının oluşturulamayacağını savundu.
– Geçen yıl Başkan Putin “Ukrayna’nın Rusya kontrolü altındaki bölgelerinden çocukların yasa dışı deportasyonundan sorulu olmak” suçlamasıyla tutuklama emri çıkartan Uluslararası Ceza Mahkemesi, başsavcısı Karim Khan hakkında cinsel taciz suçlamasıyla dışarıdan soruşturma başlatıldı. Reuters’ın haberine göre, Roma Statüsü’ne taraf devletlerin katılım meclisi, Khan’a soruşturma sürecinde görevlerini devretmesi çağrısında bulundu. İç yazışmalarına göre, Khan’ın ofisindeki bir çalışanına tacizde bulunduğu belirtiliyor, ancak Khan suçlamaları reddederek bunların asılsız olduğunu savundu.
Reuters’ın kaynaklarına göre, Khan daha önce cinsel taciz suçlamalarıyla karşı karşıya kalmıştı, ancak bu suçlamaları reddetmişti. Mahkeme, soruşturma süresi boyunca Khan’ın görevini askıya alması gerektiğini belirten bir iç yazıyı, UCM üyeleriyle paylaştı. Soruşturmanın başlatılması, Roma Statüsü’ne taraf devletlerin katıldığı bir toplantıda onaylandı.
Uluslararası Ceza Mahkemesi, yaklaşık 120 ülke tarafından imzalanan Roma Statüsü’ne dayanmakta. Ancak Rusya, ABD, Çin, İsrail ve birçok ülke, mahkemenin yargı yetkisini tanımıyor. Mart 2023’te UCM, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve çocuk hakları ombudsmanı Maria Lvova-Belova için tutuklama emri çıkarmış, Haziran 2024’te ise Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov için de tutuklama kararı almıştı. Karim Khan ayrıca, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu için tutuklama emri verilmesini talep etmişti. Rusya İçişleri Bakanlığı, Mayıs 2023’te Khan’ı arananlar listesine dahil etmişti.
– “Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ABD seçimlerini kazanan Donald Trump ile Ukrayna’da barış sağlanmasını görüşmeye hazır olduğunu belirtmesi, Rusya’nın hedeflerinin değiştiği anlamına gelmiyor.” Bu açıklama Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov’dan geldi. Peskov, Putin’in askeri operasyonun hedeflerinin değiştiğini hiç söylemediğini hatırlatarak, “Hiçbir değişiklikten söz edilmedi,” ifadelerini kullandı. Sözcü, Putin’in daha önce de tüm ilgili taraflarla diyaloğa açık olduğunu belirttiğini hatırlatarak, bu durumun Rusya’nın çatışmayı sonlandırma taleplerinde değişiklik anlamına gelmediğini belirtti.
Peskov’a göre, “Putin’in diyaloga açık ve hazır olma hali” sürüyor. Sözcü “Bu dün de Rus devlet başkanı tarafından vurgulandı, ancak şu anda bu konuda bir ayrıntı yok,” diye ekledi.
– Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, yeni seçilen Trump ile yaptığı telefon görüşmesinde, Rusya ile yapılacak herhangi bir müzakerede Kremlin’den gerçekçi tavizler alınmasını istedi. The Wall Street Journal’a göre, Macron, Trump’a müzakerelerde Ukrayna’ya yönelik daha fazla taviz verilmesi gerektiğini belirtti. Trump ise, Rusya ile müzakerelerde herhangi bir taahhüt vermedi ve görüşmelerin daha çok dinleme ve soru sorma üzerine geçti. Trump, kampanyasında Ukrayna krizini hızla çözebileceğini iddia etmişti.
– Pentagon, Ukrayna’daki silah onarımları için Amerikan askeri yüklenicilerinin faaliyet yasağının kaldırıldığını doğruladı. ABD Savunma Bakanlığı, yüklenicilerin “cephe hattından uzak olacağını ve Rus askerleriyle çatışmaya girmeyeceklerini” belirtti. Bakanlık, Ukrayna’ya sağlanan askeri ekipmanların onarımı ve bakımında yardımcı olmak amacıyla, belirli sayıda yüklenicinin ihaleye katılabileceğini açıkladı.
Savunma Bakanlığı, özellikle F-16 jetleri ve Patriot hava savunma sistemlerinin bakımının “özel teknik bilgi” gerektirdiğini vurguladı. CNN’in yaz aylarında duyurduğu bilgilere göre, ABD, Ukrayna’da askeri yüklenicilerin çalışmasına dair yasağı gizlice kaldırmayı planlıyordu. Televizyon kanalı, ülkede birkaç düzineden iki yüze kadar yüklenicinin bulunabileceğini öngörmüştü.
– The Washington Post’a göre, Ukraynalı askerler Kursk bölgesindeki savaşın “cehennem gibi” olduğunu belirterek, bölgedeki ağır kayıplardan bahsetti. 2023 yazında cepheye gönderilen 225. saldırı taburu, ilk kez savaşa katıldıklarını, komutanlarının öldüğünü ve sonrasında kendi başlarına tahliye olmak zorunda kaldıklarını söyledi. Bu deneyim, onların ilk askeri çatışmasıydı ve büyük zorluklarla başa çıkmak zorunda kaldılar.
– Ukrayna, İngiltere’ye yönelik eleştirilerini artırdı. Ukrayna hükümeti, Başbakan Keir Starmer’ın Kiev’i ziyaret etmesi durumunda, Ukrayna’ya ek Storm Shadow füzeleri tedarik etme taahhüdü olmadan gelmemesini istedi. The Guardian’a göre, Ukrayna yetkilileri, Londra’nın füze yardımlarını arttırmaması nedeniyle, Starmer’ın ziyaretinin anlamlı olmayacağını belirtiyorlar.
– İlon Musk, Trump’ın Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde yer aldı. Axios’un haberine göre, görüşme yaklaşık 25 dakika sürdü ve taraflar, Ukrayna’ya yönelik ABD yardımının devam edeceğini belirtti. Ancak görüşmede savaşın sona erdirilmesi ve müzakerelere dair herhangi bir detaylı tartışma yapılmadı. Zelenskiy, görüşmeden sonra “çaresizlik hissetmediğini” belirterek, Ukrayna’nın Trump ile yapılacak müzakerelere açık olduğunu ancak Rusya’nın engellemeleriyle karşılaşabileceğini ifade etti.
– Tesla ve SpaceX’in kurucusu İlon Musk, sosyal medyada yaptığı bir paylaşımda, “Savaşlar bensiz sona erecek” dedi. Musk, ABD Başkanı adayı Donald Trump’ın Ukrayna ve Orta Doğu’daki çatışmaları sona erdirme planlarına olan desteğini ifade etti. Ayrıca, Musk, Trump’a yönetiminde hükümetin verimliliğini artıracak bir komisyon başkanlığı teklif edilmişti. Musk, Starlink sistemiyle Ukrayna’ya olan desteğini sürdüreceğini belirtti.
– Siyaset bilimci, filozof ve “tarihin sonu” kavramının yaratıcısı Francis Fukuyama, The Financial Times için yazdığı köşe yazısında, ABD başkanlığına Donald Trump’ın geri dönmesinin ardından Ukrayna’nın “en büyük kaybeden” olduğunu söyledi. Fukuyama’ya göre, Trump’ın dönüşüyle ABD dış politikasında ve uluslararası düzen kurallarında önemli değişiklikler olacak. Siyaset bilimci “Ukrayna, şüphesiz en çok kaybeden ülke. Rusya ile askeri mücadelesi ABD seçimlerinden önce bile zayıflamıştı. Şimdi ise Trump, Ukrayna’yı Rusya’nın şartlarını kabul etmeye zorlayabilir ve silah tedarikini kesebilir,” diye yazdı.
– Rusya’da Ukraynalı savaş esirlerinden sorumlu koordinasyon merkezi 563 askerin naaşının Ukrayna’ya teslim edildiğin açıkladı.
– Rostov-na-Donu’da mahkeme, Donetsk, Volnovakha’da toplu cinayet işledikleri gerekçesiyle sözleşmeli askerler Stanislav Rau ve Anton Sopov’u ömür boyu hapis cezasına çarptırdı. Soruşturmaya göre, Askerler ekim 2023 sonunda Kapkanets ailesinden dört ve dokuz yaşlarındaki çocuklar da dahil olmak üzere dokuz kişiyi katletti. Suçlamaları reddeden mahkumlar karara itiraz edeceklerini açıkladı.
– Hindistan Petrol ve Doğalgaz Bakanı Shri Hardeep Singh Puri, Hindistan’ın Rusya’dan petrol alımını yapmamış olması durumunda petrol fiyatlarının varil başına 200 dolara yükseleceğini iddia etti. Bakan, Hindistan’ın Rusya’dan petrol satın alarak dünyaya hizmette bulunduğunu söyledi.
– İspanyol gazetesi El Pais, Ukrayna Devlet Başkanı Vladmir Zelenskiy’nin, ABD seçimlerini kazanan Donald Trump’ı Kiev’e askeri desteği sürdürmeye ikna etmek amacıyla “diplomatik bir taarruz” başlattığını bildiriyor. Ukraynalı liderin ofisinden kaynaklara göre, Zelenskiy’nin öncelikli hedefi, Trump Ocak 2025’te başkanlık görevine başlamadan önce karşılıklı pozisyonları yakınlaştırmak olacak.
Seçim kampanyası süresince Trump, Ukrayna’ya yapılan maliyetli silah sevkiyatlarını birçok kez eleştirmiş, örneğin, Nisan ayında Kiev’e milyar dolarlık “hediyeler” yerine kredi verilmesi seçeneğinin değerlendirilmesini önermişti. Gazete Zelenskiy’nin, Trump’ın aday olarak kullandığı söylemin, devlet başkanı olarak atacağı adımlardan farklı olacağına inandığını yazıyor.
Kiev Amerikan Üniversitesi Başkanı ve eski Ukrayna Silahlı Kuvvetleri başkomutanı Valeriy Zalujniy’nin eski danışmanı Dan Rice, Zelenskiy’nin Trump’ı ikna etmek için ABD’nin 40. Başkanı Ronald Reagan’a atıfta bulunacağını düşünüyor. Rice, “Trump, Reagan gibi [Sovyetler Birliği’ne karşı duran] özgür dünyanın lideri olabilir. Seçim kampanyasında ulusal kitleye hitaben söylenenler bir şeydir; Amerikan başkanının tarihsel rolünü belirleyen uluslararası miras ise başka bir şey. Ve Trump bir istisna değil,” diye konuştu. (aktaran RBC)
– Ukrayna, NATO’ya üyelik desteği maddesinin eksik olması nedeniyle Macaristan ile ikili güvenlik anlaşması imzalamadı. İlgili açıklama Budapeşte’de düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu zirvesi sonrası Vladimir Zelenskiy’den geldi. Devlet başkanı şunları söyledi:
“Bizim için AB’de Ukrayna’ya destek ve Macaristan’ın Ukrayna’ya NATO desteği önemli. Bugünkü belgede, Macaristan tarafından NATO’da Ukrayna’ya yönelik bir destek yer almıyor. Bu yüzden belge imzalanmadı”.
– Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Finlandiya’nın insansız hava aracı istihbarat üssü kurma ihtimalini görüştüğü yönündeki haberlerle ilgili açıklamada bulundu. Peskov bu bilgilerin doğrulanması gerektiğini belirtti. Sözcü şöyle konuştu:
“Bunu doğrulamak gerek. NATO’ya katıldıkları sırada yaptıkları açıklamaları hatırlıyorsanız, Finlandiya’nın sınırlarımıza yakın hiçbir askeri altyapı unsuru konuşlandırmayacağını söylemişlerdi.” (Kommersant)
– Leningrad Vilayeti’nde AB’ye 3,5 milyar ruble değerinde bir ton Latin Amerika kokaini göndermeye çalışan bir suç grubu FSB tarafından yakalandı. Suç örgütü üyeleri arasında Ruslar, Balkan ülkelerinden ve Estonya’dan vatandaşlar bulunuyor. (İnterfaks)
– Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Rusya’nın 2022’den önce yürüdüğü yola geri dönmesini istemediğini söyledi. Putin “Bu, Rusya’yı bazı ülkelerin çıkarlarına boyun eğdirmeye yönelik, gizlenmiş bir müdahaleyle iç içe bir yoldu.” şeklinde konuştu. Devlet başkanı Rusya’nın kendi yolu olduğunu ve bu yoldan dönmeyeceğini vurguladı.
– Vladimir Putin, Kupyansk istikametinde 10 ve 5 bin kişilik iki Ukrayna ordu grubunun kuşatıldığını açıkladı. Putin ayrıca Ukrayna ordusunun son 3 ayda Kursk’ta 30 binin üstünde kayıp verdiğini söyledi. Putin “Neden oturup bu kayıplara katlanıyorlar? Çünkü öyle emredildi. Okyanus ötesinden her ne pahasına olursa olsun seçimlere kadar dayanmaları emredildi. Demokrat Parti’nin Ukrayna’daki çabalarının boşuna olmadığını göstermek için. İşte bedeli.” ifadelerini kullandı.
– Vladimir Putin Ukrayna’nın yeni sınırlarının Rusya’nın yeni bölgelerinde yaşayan sakinlerin iradesine bağlı olacağını söyledi. Putin Rusya’nın Ukrayna’nın eski sınırlarını tanımasının nedeni olarak “bağımsız statüsüne” işaret etti. Ancak devlet başkanı bu karşılıklı anlayışın bozulduğunu belirtiyor. Putin ayrıca “bağımsız statü” benimsemediği takdirde Ukrayna ile dostça ilişkiler kurabileceklerini hayal edemediğini söyledi.
– ABD Dışişleri Bakanlığı, Zelenskiy’nin Rusya ile barış görüşmelerine başlaması halinde buna destek vereceklerini açıkladı. Açıklama gazetecilerin Donald Trump’ın “savaşı 24 saatte durdurma” vaadinin hatırlatması üzerine yapıldı. Ancak bakanlık temsilcisi Matthew Miller Rusya’dan henüz müzakere sinyali gelmediği görüşünde.
– Time dergisi, Rusya’nın Trump’ın Ukrayna ile ilgili bir anlaşma önerisiyle, ancak ilk adımın yeni başkandan gelmesi şartıyla ilgileneceğini yazdı. Haber hem Washington, hem de Moskova ile temas halinde olduğu bildirilen eski bir üst düzey Amerikalı yetkiliye dayandırıldı.
– Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Macaristan’ın başkenti Budapeşte’de, Avrupa Siyasi Topluluğu Beşinci Zirvesi Genel Oturumu’nda hitap etti. Misafirperverliği ve nazik daveti için Macaristan Başbakanı Viktor Orban’a teşekkür eden Erdoğan, “Bugün burada Avrupa’nın yüzleştiği çok boyutlu güvenlik sınamalarını ele almak üzere toplanmış bulunuyoruz” ifadesini kullandı.
Erdoğan “AB’nin savunma alanındaki gayretlerine Türkiye’nin tam olarak dahil edilmesi Avrupa’nın barış ve güvenliği için olmazsa olmazdır” dedi. (TRT)
– Rusya Savunma Bakanlığı dün gece 4 farklı bölgede toplam 17 insansız hava aracının düşürüldüğünü açıkladı.
– İKEA’nın sahibi İsveçli Ingka Group Rusya’daki son varlığını de satarak ülkeyi tamamen terk etti. RBC’nın aktardığı habere göre satılan varlık Moskova yakınlarındaki Yesipovo’da bulunan dağıtım merkezi oldu.
7 Kasım Perşembe
– Kremlin, Trump’ın Ukrayna planıyla ilgili WSJ haberini “soyut” olarak nitelendirdi. Sözcü Dmitri Peskov, The Wall Street Journal gazetesinin, Donald Trump’ın ekibinin Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmayı sonlandırma planını tartıştığına dair haberin soyut bir nitelik taşıdığını söyledi. Peskov “Bu [daha ziyade] The Wall Street Journal’ın planına benziyor,” dedi.
Gazete, Trump’ın danışmanlarının silah tedarikinin devamı karşılığında Ukrayna’nın NATO’ya katılımını 20 yıl ertelemeyi ve askerden arındırılmış bölge oluşturmayı önerdiğini yazmıştı.
– Dmitri Peskov ayrıca Vladimir Putin ile Donald Trump arasında bir görüşmenin organize edilmediğini açıkladı. Bununla birlikte Kremlin sözcüsü, devlet başkanının, Trump’ın yemin edeceği 2025 ocak ayından önce kendisiyle konuşabileceğini dışlamadı.
Peskov basınla yaptığı konuşmada “Kendisi yemin töreninden önce Putin’i arayacağını söyledi. Bu onun sözleri; başka bir şey söyleyemiyoruz,” dedi. Sözcü, Trump ve Putin’in, Cumhuriyetçi lider göreve başlamadan önce telefon görüşmesi yapıp yapamayacakları sorusuna ise bunun “göz ardı edilemeyeceği” yanıtını verdi.
Rusya’nın yemin töreninde temsil edilip edilmeyeceği henüz bilinmiyor. Dmitri Peskov, Trump’ın kampanya ekibiyle herhangi bir temas kurulup kurulmadığı sorusuna “Hayır, neden temas kurmamız gerekiyor ki?” şeklinde yanıt verdi.
Peskov ayrıca iki ülkenin liderleri arasındaki her türlü görüşmenin iyi hazırlanması gerektiğini ve bu tür her görüşmenin büyük bir uzman çalışması gerektirdiğini ekledi. Sözcü “Şu an görüşme hazırlığı yok, bunun için erken,” diye belirtti.
– Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Trump’ın göreve geldikten sonra yeni bir büyükelçi atayabileceğini öne sürdü. Bakan seçimleri kazanan ABD Başkanı Donald Trump’ın Ocak ayında göreve başlamasının ardından ABD’nin Rusya büyükelçiliği için yeni bir büyükelçi atayabileceğini belirtti. Şu anda ABD’nin Rusya Büyükelçiliği görevinde Lynn Tracy bulunuyor.
– Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Avrupa ülkelerinin güvenlik konularını mütemadiyen ABD’ye devretmekten vazgeçmesi gerektiğini söyledi. NATO’nun Avrupa ülkeleri için kritik bir rol oynadığını vurgulayan Macron, yine de Avrupa’nın kendi stratejik güvenliğinden kendisinin sorumlu olması gerektiğini belirtti.
“Güvenlik meselemizi ilelebet Amerika’ya devredemeyiz,” diyen Macron, ABD Başkanlığı seçimlerini kazanan Donald Trump’ın “Amerikan halkının çıkarlarını korumayı” planladığını açıklarken, “Peki biz Avrupa halkının çıkarlarını korumaya hazır mıyız?” diye sordu. (AFP)
– Birleşik Krallık, Rusya’ya yönelik Mayıs 2023’ten bu yana en büyük yaptırım paketini açıkladı. 56 gerçek ve tüzel kişi pakete dahil edildi. Kommersant’ın haberine göre Ukrayna’daki askeri operasyona katılan gönüllü Espanyola tugayı ve Afrika Birliği de yaptırım uygulanan tüzel kişiler arasında.
– Google Haritalar, Ukrayna’dan gelen talepler doğrultusunda Ukrayna’daki askeri tesisleri ve sistemleri haritalardan kaldırdı. Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi’ne (SNBO) bağlı Yanlış Bilgiyle Mücadele Merkezi Başkanı Andrey Kovalenko, Google’ın haritalardaki askeri tesisleri ve sistemleri kaldırdığını Telegram kanalında duyurdu.
Kovalenko “Google, haritalardaki durumu düzeltti. Askeri tesisler ve sistemler artık görünmüyor.” diye yazdı. Kovalenko, 3 Kasımda Google Haritalar’ın iki yıl sonra ilk kez Ukrayna’nın uydu görüntülerini güncellediğini ve askeri tesislerin konumlarının göründüğünü bildirmişti. (aktaran RBC)
– Rusya Maliye Bakanlığı’nın ön değerlendirmesine göre, Ocak-Ekim döneminde federal bütçe gelirleri 29,67 trilyon ruble olarak gerçekleşti. 2023 yılının aynı dönemine göre bu gösterge %28,4 arttı. Maliye Bakanlığı, 2024’ün ilk on ayındaki bütçe açığını 220 milyar ruble olarak tahmin ediyor.
– ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’ın geçiş yönetiminde, Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmanın sona erdirilmesi için yeni bir senaryo tartışılıyor. The Wall Street Journal’ın kaynaklara dayandırdığı habere göre plan şu maddelerden oluşuyor:
1) Mevcut cephe hattı dondurulacak ve bu hat boyunca askerden arındırılmış bölge ilan edilecek. Bölgede güvenliği kimin sağlayacağı henüz net değil, ancak gazetenin bir kaynağı ABD birlikleri veya BM gibi ABD tarafından finanse edilen diğer organizasyonların kullanılmasını ihtimal dışı olarak değerlendirdi.
2) Ukrayna, NATO’ya katılma planlarından en az 20 yıl boyunca vazgeçecek.
3) Bunun karşılığında ABD, Ukrayna’yı silahlandırmaya devam edecek.
Trump’ın ekibinden ismini vermek istemeyen bir kaynak, “[Askerleri] eğitebiliriz ve başka destekler sunabiliriz, ama bu işi öncelikli olarak Avrupa ülkeleri üstlenecek. Biz Amerikalı kadın ve erkekleri Ukrayna’da barışı sağlamak için göndermiyoruz ve bunun için ödeme yapmıyoruz. Bu işi Polonyalılardan, Almanlardan, İngilizlerden ve Fransızlardan yapmalarını isteyin,” dedi.
WSJ, bu bilgilerin, seçilmiş başkan yardımcısı J.D. Vance’in eylül ayında çatışmayı çözme şekli hakkında söylediklerine benzediğini belirtiyor. Vance, Trump’ın Ruslara, Ukraynalılara ve Avrupalılara hitap ederek, “Barışçıl bir çözümün nasıl görüneceğine siz karar vermelisiniz,” diyeceğini ifade etmişti.
– Donald Trump’ın zaferinden sonra eski Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, Ukrayna’nın egemenliği ve toprakları konusunda taviz verilmemesi gerektiğini söyledi. RBC’nın aktardığı habere göre eski Ukrayna lideri beş “kırmızı çizgi” belirliyor:
1) Ukrayna’nın bağımsızlığı konusunda taviz yok; Ukrayna “Rusya’nın etki alanına geri dönmeyecek.”
2) Ukrayna, Rusya’nın kontrolüne geçen topraklardan asla vazgeçmeyecek.
3) Ukrayna, Silahlı Kuvvetlerinin kapasitesini sınırlandırmayı kabul etmeyecek, çünkü bu, Ukrayna devletinin varlığının en güvenilir ve etkili garantisi.
4) Ukrayna, topraklarının “tamamen özgürleşmesine” kadar herhangi bir taviz veya yaptırımların kaldırılmasını kabul edemez.
5) Ukrayna, NATO’ya katılmak için gerekli adımları atmalı ve Trump’ı, savaşın sona erdirilmesi için Kiev’in üyeliği olmadan başka bir alternatifin mümkün olmadığına ikna etmeli.
– Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov, Vladimir Putin’in Donald Trump’ı tebrik ettiğine dair bilgilerin doğru olmadığını söyledi.
– Önceki gün Komi başkanılığı görevini bırakan Vladimir Uyba, Savunma Bakanlığı Ana Askeri Tıbbi Yönetimi Başkan Yardımcılığına atandı. TASS’a konuşan bir Komi yetkilisi atamanın Başkan Vladimir Putin tarafından imzalandığını söyledi.
– Çinli televizyon ve bilgisayar monitörü üreticisi TPV Technology’nin St. Petersburg’un Şuşarı kasabasında bulunan fabrikası üretimi durdurdu. Kommersant’ın haberine göre Sharp, Sony, Philips ve diğer markalara ait televizyonların üretimini yapan fabrika bu kararı yaptırımlar nedeniyle aldı.
– Joe Biden yönetimi, Donald Trump’ın seçim zaferi sonrasında Ukrayna’ya değeri 6 milyar dolardan fazla son bir askeri yardım paketi göndermeye hazırlanıyor. Bu yardıma, mevcut stoklardan sağlanabilecek 4,3 milyar dolar ve ABD savunma şirketleriyle yapılan sözleşmelerden alınacak 2,1 milyar dolar dahil. Eski ABD Savunma Bakanlığı yetkilisi Mark Cancian, yardımın sanayi üretim kapasitesine bağlı olduğunu belirtti. Yardım paketinin tamamının, Trump’ın 20 Ocak’taki yemin töreninden önce ulaşıp ulaşmayacağı ise belirsiz.
– Donald Trump’ın ABD başkanlık seçimlerindeki zaferi, daha önce Rusya varlıklarıyla ticaret yapan Batılı yatırımcılar arasında gözle görülür bir hareketlilik yarattı. Financial Times’ın haberine göre, yatırımcılar arasında yaptırımların kaldırılması ihtimali ve Rusya piyasasına geri dönüş olasılığı masada. Bir Batılı portföy yöneticisinin sözlerine göre, özellikle sabah saatlerinde “Rusya ile ticaretin nasıl yapılacağı ve yaptırımların kaldırılıp kaldırılmayacağı” en çok tartışılan konulardan biri oldu. Ayrıca, bazı Batılı bankaların hala offshore işlemlerinde ruble kullanmaya devam ettiği belirtildi.
– Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ABD seçimlerini kazanan Donald Trump ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Zelenski, bu görüşmeyi “harika” olarak tanımlayarak Trump’ın zaferini “tarihi ve ikna edici” bulduğunu söyledi. Ukrayna lideri, ABD’nin güçlü liderliğinin adil bir barış için hayati önemde olduğunu vurguladı. Ayrıca, Trump’ın “güç yoluyla barış” yaklaşımını Ukrayna’da adil bir barışa katkıda bulunabilecek bir politika olarak değerlendirdi. Zelenskiy “Yakın diyaloğu sürdürme ve işbirliğimizi geliştirme konusunda mutabakata vardık. Güçlü ve sağlam ABD liderliği, barış ve adil bir dünya için hayati önem taşıyor” diye yazdı.
– Trump’ın zaferi sonrasında 6 Kasım itibarıyla Rus hisse senetleri ortalama %1,77 oranında yükseldi. En büyük artış, %6,8 ile OZON hisselerinde gözlemlendi. ALROSA, Aeroflot da değerlendi.
– Almanya’da koaliasyon hükümetinin sonuna gelindi. Başbakanı Olaf Scholz, Hür Demokrat Parti (FDP) Genel Başkanı ve Maliye Bakanı Christian Lindner’i görevden aldı. Scholz “Cumhurbaşkanı’ndan Maliye Bakanı’nın istifasını istedim. Ülkemizin zarar görmesini engellemek için bu adımı atmak zorunda kaldığıma inanıyorum. Müzakere edebilen, ülkemiz için gerekli kararları alabilecek güce sahip bir hükümete ihtiyacımız var” dedi. Scholz, Almanya’da Mart ayında erken seçim yapılmasına olanak sağlamak için Alman Parlamentosu’nun alt kanadı Bundestag’dan güven oyu isteyeceğini söyledi. Scholz güven oyu isteyeceğini “Bundestag’ın 15 Ocak’ta bunu oylayabilmesi için bir güven oylaması talep edeceğim. Bu, Bundestag üyelerinin erken seçimlere yeşil ışık yakıp yakamacaklarına karar vermelerini sağlayacak. Bu seçimler, temel yasada belirtilen süreler çerçevesinde, en geç Mart sonuna kadar yapılabilir” şeklinde ifade etti.
– Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Ukrayna’ya sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi. Dün Alman Dışişleri Bakanlığı tarafından duyurulan bu ziyaret, herhangi bir ön bilgilendirme yapılmaksızın düzenlendi ve bakan sadece Kiev’e vardığında kısa bir açıklama yaptı. Berbock, bu yıl içinde Kiev’e üçüncü kez gitti.
– Ukrayna paramentosundaki tartışmalarda milletvekili Aleksey Gonçarenko, Trump’ın ikinci döneminde dünya düzeninin “değerler” değil, “anlaşmalar” üzerine kurulu olacağını belirterek Ukrayna’nın yeni bir strateji geliştirmesi gerektiğini söyledi. Gonçarenko, Ukrayna’nın güçlü bir orduya, gıda piyasasında kilit bir role ve askeri teknolojilere sahip olduğunu vurgulayarak ülkenin kendisini vazgeçilmez kılmak için 24 saat çalışması gerektiğini belirtti.
– İngiliz Guardian gazetesi, Donald Trump’ın ikinci başkanlık döneminin Ukrayna için sonuçlarının, özellikle de Rusya’nın 2022’den bu yana çatışma bögesinde en hızlı ilerlemeyi kaydettiği bir zamanda vahim olacağı değerlendirmesinde bulundu. Gazete, “Ukrayna, Donald Trump’ın zaferinin ardından askeri yardımları kesebileceği olasılığı karşısında kasvet ve belirsizliğe sürüklendi” ifadelerine yer verdi. Guardian, Londra merkezli Kraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü (RUSI) Askeri Bilimler Direktörü Matthew Saville’in “Rusya’nın artık savaş alanında sayısal avantajını kullanması muhtemel” şeklindeki ifadelerine yer vererek, ABD’nin askeri yardımı olmadan Ukrayna’nın Donbass’ta daha fazla mevzi kaybetme riskiyle karşı karşıya olduğuna dikkat çekti. (Sputnik)
– Patrik Kirill, Rus Ortodoks Kilisesi’nin hiçbir zaman idam cezasına karşı çıkmadığını ya da kaldırılması için çağrıda bulunmadığını ancak hiçbir zaman da hoş karşılamadığını söyledi. Rus Ortodoks Kilisesi Patriği Kirill, Rusya’nın idam cezası konusundaki moratoryumunu memnuniyetle karşıladığını söyledi. Nisan ayında Moskova’da Crocus Belediye Binası’na düzenlenen ve 145 kişinin öldüğü, yüzlerce kişinin de yaralandığı saldırının ardından Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev ve bazı milletvekilleri ülkede teröristler için idam cezasının geri getirilmesini önermişti. (Sputnik)
6 Kasım Çarşamba
– Ukraynalı yetkililerin ABD seçimlerini kazanan Donald Trump’ın Rusya ile barış anlaşmasını yakınlaştırabileceğine dair kamuya açık açıklamalarına rağmen, Ukrayna’da Cumhuriyetçi liderin göreve başlamasından sonra ABD’nin gerçek desteğinin sona erebileceği endişesi yaşanıyor. Financial Times (FT), bu durumu yetkililer ve askeri kaynaklara dayanarak bildirdi.
Ukrayna Parlamento Üyesi ve Halkın Hizmetkarı Partisi fraksiyonunun başkanı David Arahamiya, FT’ye verdiği demeçte, önlerinde “birçok sınavın olduğunu” ve “kesinlikle yeni bir dinamikle karşı karşıya kalacaklarını” belirtti. Avrupa entegrasyonundan sorumlu başbakan yardımcısı ise Trump’ın “Kiev lehine daha fazla siyasi ivme yaratabileceğini” söyledi.
FT’ye konuşan Ukrayna Savunma Bakanlığı’ndaki bir kaynak, birçok askerin “ABD desteğinin sona ermesinden ve en azından Donbass’ı kaybetmekten korktuğunu” belirtti. Bir başka askeri kaynak, “Bizim için ABD desteği yaşam ya da ölüm anlamına geliyor,” dedi. Aynı kaynak, Trump’ın zaferine Kiev’deki yetkililere göre daha az karamsar yaklaştığını ifade etti.
– Fransa ve Almanya, “daha egemen” bir Avrupa yaratmak için çalışacak. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ABD başkanlık seçimlerini kazanan Donald Trump’ı tebrik ettikten sonra X hesabında bu açıklamayı yaptı.
Macron, ABD seçimlerinin ardından Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile yaptığı telefon görüşmesinden bahsetti ve “Daha birleşik, daha güçlü ve daha egemen bir Avrupa yaratmak için çalışacağız,” diye yazdı.
Fransız Cumhurbaşkanı, ABD ile iş birliğini dışlamadığını, fakat Paris’in kendi “çıkarlarını ve değerlerini savunacağını” belirtti.
– Rusya Silahlı Kuvvetleri, Donetsk’te iki yerleşim birimini daha kontrol altına aldı. Güney askeri birlikleri Antonovka’yı ele geçirirken, Doğu birlikleri Maksimovka kasabasını kontrol altına aldı. Açıklama Rusya Savunma Bakanlığı’nın günlük raporunda yer alıyor.
– Moldova’nın Rusya Büyükelçisi Lilian Darii Rusya Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. Kommersant’ın aktardığına göre büyükelçiye, Cumhurbaşkanlığı seçimleri sırasında Kişinev’in “dostane olmayan ayrımcı eylemleri” nedeniyle kendisine kesin bir protesto iletildi.
– Rusya Federasyon Konseyi Başkanı Valentina Matviyenko, parlamentonun üst kanadında yaptığı toplantıda Vladimir Zelensky adlı Sağlık Bakan yardımcısının soyadı hakkında espri yaptı.
Matvienko “Soyadınızı yüksek sesle hiçbir yerde anmayın,” dedi. (RBC)
– Eski başkan ve Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Donald Trump, ABD başkanlık seçimlerini kazandı. The New York Times ve Reuters’ın hesaplamalarına göre, Trump en az 270 delege oyunu alarak zafere ulaştı.
Seçimin geçici sonuçlarına göre Trump, The New York Times verilerine göre 277, Reuters verilerine göre ise 279 delege oyuna sahip. Kazanmak için gereken 270 delege oyu bu sayıları karşılıyor. Kamala Harris ise Reuters’a göre 219, The New York Times’a göre ise 224 delege oyuna sahip.
– Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, ABD başkanlık seçimlerini kazanan Donald Trump’ın, Rusya için faydalı bir özelliğe sahip olduğunu belirtti: Trump, Ukrayna gibi “tuhaf müttefiklere” para harcamayı sevmiyor. Ancak Medvedev, Trump’ın Ukrayna’daki savaşa ne kadar destek vereceğinin “sistem tarafından” belirlenebileceğini ifade etti ve ABD Kongresi’ndeki iki partili Rusya karşıtı konsensüse dikkat çekti.
– Dünya liderleri ve siyasetçiler, ABD başkanlık seçimlerinde zaferini ilan eden Cumhuriyetçi Donald Trump’a tebrik mesajları gönderdi. Trump’ı tebrik edenler arasında Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda, Letonya Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics, Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy, İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, Avusturya Şansölyesi Karl Nehammer, NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, El Salvador Cumhurbaşkanı Nayib Bukele ve İtalya Başbakan Yardımcısı Matteo Salvini de bulunuyor.
– Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Vladimir Putin’in ABD başkanlık seçimlerinde önde giden Donald Trump’ı tebrik etmeyi planladığına dair bilgisi olmadığını belirtti. Peskov ek olarak, ABD’nin Rusya’ya dost olmayan bir ülke olduğunu söyledi. Sözcü şöyle konuştu:
“Başkanın Trump’ı tebrik etmeyi planladığına dair bir bilgim yok. Unutmayalım ki, söz konusu olan doğrudan ve dolaylı olarak ülkemize karşı yürütülen savaşta yer alan dost olmayan bir ülke,” dedi.
Gazeteciler sözcüye Donald Trump’ın Vladimir Putin kendisini tebrik etmezse gücenip gücenmeyeceğini ve bunun ülkeler arası ilişkileri daha da kötüleştirip kötüleştirmeyeceğini de sordu. Dmitri Peskov bu soruyu “İlişkileri daha da kötüleştirmek neredeyse imkansız, çünkü tarihsel olarak en düşük seviyedeler,” diye yanıtladı.
– Cumhuriyetçi Parti üyeleri ABD Senatosu’nda 51 sandalye kazanarak çoğunluğu elde etti. Demokratların ise ön verilere göre 43 sandalyesi bulunuyor (Fox News).
– Mahaçkale Havalimanı, Hazar Denizi üzerinde tespit edilen bir insansız hava aracı nedeniyle süresiz olarak kapatıldı. Havalimanı genel müdürü Said Ramazanov, TASS’a yaptığı açıklamada, “Hazar’daki insansız hava aracı olayı nedeniyle havaalanı süresiz kapalı,” dedi. Rosaviatsiya daha sonra, havaalanının Moskova saatiyle 08:35’ten itibaren uçuş kabul etmeyi ve göndermeyi durdurduğunu belirtti. Kurumun basın sözcüsü Artyom Korenyako, uçak mürettebatlarının, hava trafik kontrolörlerinin ve havalimanı hizmetlerinin uçuş güvenliği için gerekli tüm önlemleri aldığını belirtti.
– Domodedovo Havalimanı’nda, Ukrayna tarafında savaşan bir Ermeni yakalandı. Moskova’nın Basmanıy Bölge Mahkemesi, Ermenistan vatandaşı Armen Balyan’ı tutukladı. Balyan, Rusya’da paralı askerlik yapmakla suçlanıyordu ve Domodedovo Havalimanı’nda gözaltına alındı. (Kommersant)
– Devlet Başkanı Zelenskiy, Ukrayna ordusunun Kuzey Kore askerleriyle ilk çatışmaya girdiğini duyurdu. Zelenskiy, bu olayın dünya istikrarında yeni bir sayfa açtığını ifade etti ancak çatışmaların tam yeri veya zamanı hakkında bilgi vermedi. Ayrıca, Rusya ve Kuzey Kore’nin bu genişleme hamlesinin yenilgiye uğraması gerektiğini vurgulayarak müttefik ülkelere desteklerinden dolayı teşekkür etti.
– ABD’den gelecek seçim sonuçlar tüm dünyada heyecanla beklenirken, Donald Trump, sosyal medya platformu Truth Social’da Philadelphia’da seçimlerde geniş çaplı sahtecilik yapıldığına dair bilgiye sahip olduğunu iddia etti. Ancak Philadelphia polis yetkilileri CNN’e yaptıkları açıklamada, seçimlerle ilgili herhangi bir sahtecilik veya güvenlik sorunu yaşanmadığını belirtti. Trump daha önce de bu tür iddialarda bulunmuştu ancak somut kanıt sunmamıştı.
– Zaporejye Bölgesi Valisi Yevgeny Balitsky, Ukrayna’nın nükleer santrali HIMARS füzeleri ve İHA’lar kullanarak ele geçirme girişimini Rusya’nın engellediğini açıkladı. Balitsky, santralin Rus ordusu tarafından güvenli bir şekilde korunduğunu belirtti. Rus yetkililer, bu tür saldırıların bölgedeki güvenlik durumunu tehlikeye attığını ifade etti.
– Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb, Ukrayna’da Finlandiya’nın İkinci Dünya Savaşı sonrası izlediği tarafsızlık modelinin benimsenmesi fikrini reddetti. Stubb, bu modelin Avrupa güvenlik mimarisine zarar vereceğini ve Ukrayna’nın egemenliğini kısıtlayacağını belirtti. Alman Şansölyesi Olaf Scholz’un önerdiği bu model, Finlandiya tarafından kesin bir dille reddedildi.
– Finlandiya, kapalı tuttuğu Rusya sınırında bir geçiş noktasını “durumu test etmek için” açmayı planlıyor. Ilta-Sanomat’ın haberine göre, bu geçiş noktası, Finlandiya’nın üçüncü ülkelerden gelen göçmen akışına karşı güvenlik kaygılarını göz önünde bulundurarak açılabilir. Hükümet, sınırın tamamen açılmasına sıcak bakmıyor, ancak durumun yeniden değerlendirileceğini belirtiyor.
– Hırvatistan’ın muhafazakar partii Başbakanı Andrej Plenković, ülkenin sosyal demokrat Cumhurbaşkanı Zoran Milanović ve destekçilerini “Putin’in uşakları” olmakla suçladı. Milanović, NATO’nun Ukrayna’ya desteğine karşı çıkarken, Plenković bu duruşun Hırvatistan’ın demokrasi değerlerine zarar verdiğini belirtti. Milanović, Hırvatistan’ı savaştan uzak tutmak istediğini dile getirmişti.
– Rusya Savunma Bakanı Andrey Belousov, yaralı askerlerin tazminat ödemelerinde daha adil bir sistem oluşturulması talimatını verdi. Mevcut sistemin yaralanma derecesini dikkate almadığını belirten yetkililer, küçük yaralanmalar ve ciddi sakatlıkların aynı finansal değerlendirilmeye tabi tutulduğunu açıkladı. Yeni düzenlemeyle tazminatlar yaralanma derecesine göre belirlenecek.
5 Kasım Salı
– Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, yabancı büyükelçilerin güven mektuplarını sunma töreninde diplomatların Rusya’ya nesnel bakış açısının oluşmasına katkı sağlayacaklarına dair umutlarını dile getirdi. Putin etkinlikte ayrıca Rusya’nın Ukrayna ile müzakereye hazır olduğunu ve hatta daha önce bu müzakereleri yürüttüğünü söyledi. Putin şöyle konuştu:
“Rusya’nın sadece müzakerelere hazır olduğunu değil, bu çatışmanın en başında müzakereleri yürüttüğünü defalarca söyledim. Hatta karşılıklı olarak kabul edilebilir bir anlaşma hazırlanmış ve Ukrayna tarafınca paraf edilmişti,” dedi. Devlet başkanı bu anlaşmanın “dışarıdan gelen tavsiye üzerine” Ukrayna tarafınca reddedildiğini belirtti.
Vladimir Putin, 2024 yılı içinde ilk kez aralarında Japonya, Kanada, Malta, Arnavutluk, Yeni Zelanda, İtalya, İspanya, İrlanda, Danimarka, Belçika, Hollanda ve Finlandiya temsilcilerinin de bulunduğu 28 yeni büyükelçiden güven mektubu aldı. Putin, etkinlikte iki ülke arasındaki resmi, ticari ve toplumsal ilişkilerin asgari düzeye indirildiğini, önemli uluslararası ve bölgesel konularda iş birliğinin dondurulduğunu ifade etti.
– Zaporojya’daki Rus yetkililer, Ukrayna güçlerinin Zaporojya Nükleer Santrali’ni ele geçirmeye çalıştığını, ancak Rus güçlerinin santralin güvenliğini sağladığını bildirdi.
– Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne ait bir insansız hava aracı Belgorod’daki bir apartmana isabet etti. İlk belirlemelere göre bir kişi yaralandı. Açıklama Belgorod valisi Vyaçeslav Gladkov’dan geldi.
– Rusya Başsavcılığı, Finlandiya’daki Rusya’ya ait mülklerin dondurulması kararına itirazda bulunacak. Tass’ın haberinde itirazın ne zaman yapılacağı konusunda bir bilgi yer almadı. Daha önce Helsinki mahkemesi, Ukrayna’dan Naftogaz dahil altı enerji şirketinin açtığı davalar sonucunda Rusya Federasyonu’na ait Finlandiya’daki 5 milyar dolar değerindeki 40’tan fazla gayrimenkule el koymuştu. Finlandiya İcra Dairesi, Rusya’nın Finlandiya’daki mülke konan haciz için 14 Kasıma kadar itiraz edebileceğini bildirmişti.
– Komi Cumhuriyeti Başkanı Vladimir Uyba, görevinden istifa ettiğini açıkladı. Görevden ayrılan Vladimir Uyba’nın yerini Yahudi Özerk Bölgesi Başkanı Rostislav Goldstein alacak (Kommersant).
– Avrupa Birliği’nin yolsuzlukla mücadele ofisi OLAF, Türkiye gibi ülkelerin yaptırıma tabi olan Rus petrolünü başka etiket altında AB’ye ihraç etmesine olanak tanıyan bir boşluk hakkında soruşturma başlattı. Konuya aşina iki kaynağa göre, soruşturma, Politico dergisinin konuyla ilgili bir haberinden sonra başlatıldı. Dergi Moskova menşeili milyonlarca varil yakıtın Türkiye’de yeniden etiketlenerek AB’ye ulaştığını ileri sürüyor. Habere göre bu şema Brüksel yaptırımlarındaki bir boşluk sayesinde mümkün olmakta: Eğer “karışım” yakıtlar Rus menşeli olarak etiketlenmezse AB’ye girebiliyor. Derginin iddiasına göre bu boşluk, Moskova’ya AB’nin Şubat 2023’te Rus petrolü ithalatına yaptırım uygulamasından sonraki 12 ayda yalnızca üç Türk limanından 3 milyar euroya kadar gelir sağladı.
– Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Güney Cephesi’nde Rus birliklerinin hareketliliğini gözlemlediğini söyledi. Bu açıklama, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı Oleksandr Syrskyi, Genelkurmay Başkanı Anatoliy Bargileviç ve Savunma Bakanı Rustem Umerov’dan aldığı brifinglerin ardından geldi. Zelenskiy’nin sözlerini TSN aktardı. Zelenskiy “Şu anda savaş her cephede. Elbette en çok dikkat Donetsk cephesine ediliyor. Ancak güneyde de Rusların hareketliliğini görüyoruz. Savunma güçleri buna karşılık vermeli,” ifadelerini kullandı. (aktaran RBC)
– Rusya Devlet Başkanı Sözcüsü Dmitri Peskov, Moldova’daki çoğu seçmenin Devlet Başkanı Maia Sandu’ya oy vermediğini iddia etti. Peskov, Moldova toplumundaki çelişkilerin muhtemelen devam edeceğini düşünüyor. Kremlin sözcüsü bir basın toplantısında “Sandu’ya gelince, bildiğiniz gibi o ülkesinin başkanı değil; çünkü anladığımız kadarıyla ülkede çoğunluk ona oy vermedi. Oldukça bölünmüş bir toplumdan bahsediyoruz,” dedi.
– Almanya’nın en büyük gaz ithalatçısı Uniper, daha önce yardım olarak sağlanan 13,5 milyar euroyu Alman hükümetine geri ödemeye başladı. Reuters şirketin 530 milyon euroluk ilk ödemeyi gerçekleştirdiğini aktarıyor. Şu anda şirket, Almanya’nın kendisini kurtarmak için %99,12 hissesini satın almasının ardından borsaya geri dönmeye hazırlanıyor. Gazprom’un önce gaz tedarikini sınırlayıp ardından tamamen kesmesi nedeniyle Alman hükümeti duruma müdahil olmuştu. Ajansın kaynaklarına göre Berlin, 2025 baharında Uniper hisselerini satarak devlet hissesini azaltmayı planlıyor.
– Bir Özbekistan vatandaşı, Rusya Silahlı Kuvvetleri saflarında Ukrayna’daki askeri çatışmaya katıldığı için beş yıl hapis cezasına çarptırıldı. Uznews’ın haberine göre karar, Özbekistan’ın doğusundaki Fergana bölgesindeki Kuştepe Bölge Ceza Mahkemesi tarafından alındı.
– Moskova Borsası’nda yuan kuru neredeyse 13,8 rubleye kadar yükseldi. Çin para birimi bu seviyede en son 11 Ekim 2023’te işlem görmüştü.
– ABD Dışişleri Bakanlığı, şu anda Kursk bölgesinde 10 bin Kuzey Kore askerinin bulunduğuna inandığını duyurdu. RBC’nın aktardığına göre.basın sözcüsü Matthew Miller bir brifingde, “Artık 10 bin askeri personelin Kursk’a ulaştığına ve önümüzdeki günlerde çatışmalara girebileceğine dair bilgiler var” dedi. Haziran ayında Rusya ve Kuzey Kore liderleri Vladimir Putin ve Kim Jong-un Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşmasını imzaladılar. Bu anlaşmanın 4. maddesinde “taraflardan biri, bir veya daha fazla devletin silahlı saldırısı nedeniyle kendisini savaş durumunda bulursa, diğer taraf, elindeki tüm imkanlarla derhal askeri yardımda bulunacaktır” deniiyor.
– Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Moskova’da çalışma ziyareti gerçekleştiren Kuzey Kore Dışişleri Bakanı Choe Son-hui ile Kremlin’de görüştüğünü belirtti. Bakan Choe’nin Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong-un’un Putin’e içten, samimi ve dostane selamlarını iletirken Rus lider de Kuzey Koreli mevkidaşına en iyi dileklerinin iletilmesini rica etti.
Görüşmede ayrıca Rusya Devlet Başkanı Yardımcısı Yuriy Uşakov ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da hazır bulundu. Kremlin basın servisinden yapılan açıklamaya göre, görüşmenin başında Putin ile tokalaşan Choe, “Sayın Kuzey Kore Devlet Başkanı’nın derin, samimi, sıcak ve yoldaşça selamını iletmekten onur duyuyorum.” ifadesini kullandı. Putin de Kuzey Koreli mevkidaşına en iyi dileklerinin iletilmesini rica etti. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ve Kuzey Kore Dışişleri Bakanı Choe, başkent Moskova’da 1 Kasım’da bir araya gelmiş, iki bakanın stratejik istişarelerde bulunduğu belirtilmişti. (Sputnik)
– Polonya Başbakan Yardımcısı ve Dijitalleşme Bakanı Krzysztof Gawkowski, Zelenskiy’i Polonya’yı Rusya ile çatışmaya çekmeye çalışmakla suçladı. Gawkowski, Zelenskiy’nin Polonya’dan Ukrayna üzerinde Rus füzelerini düşürmesini istemesini eleştirerek, Polonya’nın Ukrayna’ya büyük yardımlarda bulunduğunu ve bu tür bir talep yerine teşekkür beklediklerini ifade etti.
– Kanada, yaklaşık 1,5 yıl sonra Ukrayna’ya NASAMS hava savunma sistemi gönderdi. Zelenskiy, Kanada Başbakanı Justin Trudeau’nun ilk NASAMS siparişini gönderdiğini duyurduğunu ve sistemin yıl sonuna kadar teslim alınmasını beklediklerini açıkladı. NASAMS, manevra kabiliyeti yüksek hedeflere düşük ve orta irtifada karşı koyabilen bir hava savunma sistemi, 20 ila 180 km menzile ve 21 km yüksekliğe kadar hedefleri vurabilme kapasitesine sahip. Sistemin tedariki için fon Mart 2023’te ayrılmıştı, ancak Kanada, ABD’nin sözleşmeyi uzun süre tamamlayamaması nedeniyle teslimatın geciktiğini bildirmişti.
– Rusya’nın BM Daimi Temsilci Yardımcısı Anna Yevstigneyeva, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) toplantısı sırasında yaptığı açıklamada, Rusya’nın Güney Kore’ye ‘Kien’e silah gönderme gibi son derece tehklikeli bir yola girmemesi ve aklını başına toplaması’ çağırısında bulunduğunu söyledi. Yevstigneyeva, “Görünen o ki Güney Kore, savaşta verdiği kayıplar dolayısıyla buna büyük ihtiyaç duyan Kiev’e Batı silahlarının tedarikini artırmak için Washington’un tehlikeli maceralarına dahil olmaya başladı. Güney Koreli meslektaşlarımızı akıllarını başlarına almaya ve özellikle de Güney Kore’de yapılan anketlere göre ülke nüfusunun büyük çoğunluğunun Ukrayna’ya silah gönderilmesini desteklemediği göz önünde bulundurulduğunda Seul’ü iyi bir yere götürmeyecek son derece tehlikeli bir yola girmemesi yönünde uyarıyoruz” açıklamasında bulundu. (Sputnik)
– Japonya, Kuzey Kore’nin balistik füze olduğundan şüphelenilen bir füze fırlattığını açıkladı. Açıklamada Japonya Savunma Bakanlığı’nın, Kuzey Kore’nin balistik füze olduğundan şüphelenilen bir füze fırlattığı; gemilere acil durum izleme modunda olmaları ve bir enkaz bulunursa yaklaşmamaları konusunda uyarıda bulunduğu bildirildi. Bakanlık enkaz bulunması halinde Sahil Güvenlik’e haber verilmesini istedi. Aynı zamanda Japonya Başbakanlığı’nın X hesabından “Kuzey Kore şüpheli bir balistik füze fırlattı” açıklaması da yapıldı.
– Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, cumhurbaşkanlığı seçiminin Moldova’nın tüm bağımsızlık yıllarının en antidemokratik seçimi olduğunu, yetkililerin muhalefete ve bağımsız medyaya, özellikle de Rusça yayın yapan medya kuruluşlarına karşı benzeri görülmemiş baskılar uyguladığını savundu.
– Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet Başkanları 11. Zirvesi, kapsamında liderler 6 Kasım’da Kırgızistan’da bir araya gelecek. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’un ev sahipliğinde düzenlenecek olan zirveye katılmak üzere başkent Bişkek’e gitti. Erdoğan’ı, Bişkek-Manas Uluslararası Havalimanı’nda Kırgızistan Cumhurbaşkanı Caparov ve eşi Aygül Caparova ile Türkiye’nin Bişkek Büyükelçisi Ahmet Sadık Doğan karşıladı. Zirveye, Cumhurbaşkanı Erdoğan, dışında Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev katılacak. Zirvede, ayrıca TDT gözlemcisi ülkelerin devlet ve hükümet başkanları ile TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev de olacak. (Sputnik)
– Nükleer silah kullanımını savunarak gündeme gelen Rus politik analist Sergey Karaganov,Üçüncü Dünya Savaşı’nı önlemenin ancak nükleer caydırıcılığın uluslararası ilişkilerdeki rolünün artırılmasıyla mümkün olabileceğine inanıyor. Bu görüşünü, yıllık Valday Uluslararası Tartışma Kulübü toplantısında dile getiren Karaganov, nükleer caydırıcılığın önümüzdeki 15-20 yıl boyunca güçlendirilmesinin, çatışmaların ve zıtlıkların arttığı bu dönemde savaşın önlenmesine katkı sağlayabileceğini ifade etti.
4 Kasım Pazartesi
– Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kızıl Meydan’da gençlik örgütleri temsilcileriyle yaptığı görüşmede, Rus ordusunun Ukrayna ordusunun işgal ettiği Kursk bölgesindeki toprakları “temizleyeceğinden” emin olduğunu söyledi. Putin, Kursk bölgesinin kurtarılmasının ardından gönüllülerin çalışmalarının önemli hale geleceğini de vurguladı. Putin Kursk bölgesinden Vympel merkezi aktivistlerine hitaben “Bölgeyi düşmandan arındırdıktan sonra size de çok iş çıkacak,” şeklinde konuştu. Kursk bölgesinin sınır bölgelerinde çatışmalar 6 Ağustos sabahı erken saatlerde başlamıştı.
Putin daha sonra Kızıl Meydan’daki Minin ve Pojarski anıtına çiçek koydu. Rusya bugün Ulusal Birlik Günü’nü kutluyor.
– 2010 yılından bu yana görevde olan Rostov bölgesi valisi Vasily Golubev istifasını açıkladı. Haberi Telegram kanalında paylaşan Golubev “Başka bir göreve geçmem sebebiyle istifa etmeye karar verdim,” diye yazdı. Öte yandan Tambov bölgesi valisi Maksim Yegorov da Telegram kanalında yayınladığı video mesajında yeni görevine geçiş yapacağını duyurdu.
– Moldova Merkez Seçim Komisyonu, başkanlık seçimlerinde oy sandıklarındaki tutanakların %100’ünün işlenmesinin ardından elde edilen sonuçları açıkladı. İkinci dönem için aday olan Maia Sandu, %55,33 oy oranıyla seçimi kazanırken, rakibi eski başsavcı Aleksandr Stoyanoglo %44,67 oy aldı.
Ancak Stoyanoglo’nun partisi Moldova Sosyalist Partisi, yurtdışı sandık sonuçlarını tanımadıklarını ve Maia Sandu’yu meşru bir başkan olarak görmediklerni açıkladı. (RBC)
– Frankfurt Başsavcılığı, USM holdingin kurucusu Alişer Usmanov’a yönelik kara para aklama şüphesiyle başlatılan soruşturmayı sonlandırdı. Avukatların yaptığı açıklamada Usmanov’un tüm yükümlülüklerini yerine getirdiği ve Alman savcılık çalışanlarına yönelik hukuki takibat talebinden vazgeçtiği belirtildi. (Kommersant)
– Rus Ortodoks Kilisesi’nin başı Kirill, kilisenin “yasalara uygun şekilde uygulandığında” idam cezasını hiçbir zaman kınamadığını söyledi. Patrik bununla birlikte, kilisenin idam cezasını hiçbir yerde teşvik etmediğini ve ideal olanın “insanların hayatlarının ellerinden alınmaması” olduğunu dile getirdi.
Patrik’e göre, Kutsal Kitap’ta idam cezası kınanmamakta. Kirill şöyle konuştu: “İsa Mesih de idam cezasını kınamamıştır, ancak kendisi haksız yere bu cezayı çekmiştir.”
Patrik, bir suç karşılığında insan öldürmenin “en uç önlem” olduğunu ve bu nedenle “insanların idam cezasını gerektiren suçları işlememelerinin ideal olacağını” kabul etti. Ancak, kilisenin bu cezanın kaldırılması için hiçbir zaman ısrarcı olmadığını da belirtti. (Kommersant)
– Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya’nın Batı ülkeleriyle diyaloğa kapalı olmadığını ancak Batı’nın davranışlarından dersler çıkardığını belirtti. Lavrov’a göre, Batı kendi eylemleriyle güvenilirliğini zedeledi. Bir sempozyumda konuşan Lavrov şu ifadeleri kullandı:
“Batı ile diyaloğa kapalı değiliz, ancak Batılı komşularımızın bir anda verdikleri sözlerden, yükümlülüklerden ve tüm anlaşmalardan vazgeçmelerinden, gösterdikleri tavırlardan ve güvenilirliklerini nasıl zedelediklerinden gerekli dersleri çıkardık.”
– Moskova Federal Cezaevi Servisi basın servisi SİZO-3 cezaevinde patlama meydana geldiği yönündeki haberlerin gerçeği yansıtmadığını açıkladı. (RBC)
– Moldova Merkez Seçim Komisyonu Başkanı Anjelika Karaman, başkanlık seçimlerinin ikinci turunda 255 ihlal kaydedildiğini açıkladı. Ancak Karaman’a göre, seçim sırasında ciddi bir sorun yaşanmadı. Seçim sürecindeki ihlaller arasında oy pusulalarının fotoğraflanması, oy verme günü propaganda yapılması ve seçmenlerin toplu taşınması yer aldı. (Tass)
– Litvanya Savunma Bakanlığı, ülkede Rusya, Belarus veya Çin vatandaşlığına sahip olan kişilerin askeri hizmete kabul edilmemesini öngören bir yasa tasarısı hazırladı. Askerlik sırasında bu ülkelerin vatandaşlığını alanlar ise görevlerinden alınacak.
Savunma Bakanlığı, bu kısıtlamaları, Rusya, Belarus ve Çin’in Litvanya’nın ulusal güvenliğine tehdit oluşturmasıyla gerekçelendirdi. (BNS)
– Yeni doğan kızını Antalya havaalanında bırakan Yekaterina Burnazkina adlı Rusya vatandaşı Türkiye’de yargılanacak. Ria’ya konuşan Türk avukat Ayşegül Kübra Polat olayın Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde meydana gelmesi sebebiyle bu kararın alındığını söyledi.
13 Ekim’de Rusya vatandaşı bir kadının Antalya Havalimanı’nda tuvalette bir kız çocuğu doğurduğu ve bebeği engelli tuvalet kabininde bırakarak kaçtığı bildirilmişti. Bebek, daha sonra Türk havaalanı yetkilileri tarafından bulundu. Adı geçen Rusya vatandaşının 18 yaşında olduğu öğrenildi.
– Moldova’da başkanlık seçiminin kinci turunda Maya Sandu zaferini ilan etti. Resmi verilere göre oyarı yüzde % 98,47’si sayıldıktan sonra Maya Sandu’nun oyu % 54,74 olarak açıklandı. Rakibi, ülkenin eski başsavcısı Alexander Stojanoglo % 45,26 aldı. Sandu, kimi desteklediklerine bakılmaksızın tüm seçmenlerin sesini duyduğunu ve gerekli reformları yapacağını vaat etti.
– Rusya İçişleri Bakanlığı sözcüsü Irina Volk, yılbaşından bu yana özel operasyona katılan 3 bin 344 yabancı uyruklu kişiye Rusya vatandaşlığı verildiğini söyledi. Volk bir somut örnek verirken, İçişleri Bakanlığı göç servisi çalışanlarının yabancı bir katılımcıya bu konuda yardımcı olduunu, Rusya ordusuna katılara hizmet verdiği için bu kişinin Rusya’dan sınır dışı edilmekten ve ülkesinde cezai kovuşturma ile karşı karşıya kalmaktan kurtulduğunu kaydetti.
Putin, bu yılın Ocak ayında, yabancıların Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri veya diğer askeri oluşumlarla sözleşme imzalamışlarsa basitleştirilmiş bir şekilde Rus vatandaşlığı almalarına izin veren bir kararname imzalamıştı.
– OPEC + ülkeleri petrol üretimindeki kesintileri Aralık ayı sonuna kadar uzatıyor. Suudi Arabistan, Rusya, Irak, BAE, Kuveyt, Kazakistan, Cezayir ve Umman, petrol üretim sınırını Aralık 2024 sonuna kadar günde 2,2 milyon varil olarak azaltmayı kabul etti. Rusya için OPEC + çerçevesinde 2024 yılında petrol üretimi için resmi kota 9,95 milyon varil olarak belirlendi. Plana göre Rusya’nın Nisan ayından Kasım ayının sonuna kadar petrol üretimini aylık olarak azaltması gerekiyordu. 2 Ekim’de Rusya’nın OPEC + kapsamındaki Eylül anlaşmalarına tam olarak uyduğu bildirildi.
– Tayvan Ekonomi Bakanlığı, ihracat kontrol önlemlerinin getirilmesinden sonra Rusya’ya satılan takım tezgahı sayısının “sıfıra indirildiğini” duyurdu. Bakanlık, Moskova’ya yönelik yaptırımların ilk ihlali için para cezasını 15 kat artırdığını ve 31,3 bin dolara çıkardığını duyurdu. Tayvanlı İhracatçılar, makinelerin Rusya Federasyonu’na üçüncü ülkeler aracılığıyla ulaşmaması için nihai alıcıyı bildirmek zorunda.
– Macaristan Başbakanı Viktor Orbán, Donald Trump’ın ABD başkanlığı seçimlerini kazanması durumunda Avrupa’nın Ukrayna’ya desteğini yeniden gözden geçirmesi gerekeceğini söyledi. Orban “Amerika barışın destekçisi olursa, Avrupa savaşın destekçisi olarak kalamaz” dedi. Orban’a göre, Avrupa “savaşın yükünü tek başına taşıyamaz” ve Trump’ın iktidara gelmesi durumunda “uyum sağlaması” gerekecek. Orbán, Ukrayna’ya daha fazla destek konusunun Budapeşte’deki AB zirvesinde tartışılacağını söyledi .
3 Kasım Pazar
– Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ukrayna krizi için Ankara’nın tutumunu özetlerken, “Savaşa Ukrayna’nın toprak bütünlüğü çerçevesinde adil bir çözüm bulunması lazım” dedi. Hürryet’den Hande Fırat’a konuşan Fidan, “Her iki tarafla da özel ilişkilerimiz var. Her iki tarafı da dinlemekten kaçınmıyoruz. Ancak dost acı söyler. Biz de bunu yapıyoruz” dedi. Rusya ve Ukrayna arasında ortak zemin arayışlarının devam etmekte olduğunu anlatan HakanFidan devamında, “Her iki taraftaki yorgunluk, 2025’te yeni bir durum ortaya çıkmasını sağlayabilir. Durumu göreceğiz” dedi.
Bu arada BRICS zirvesine ilişkin bir soruya yanıt veren Fidan, Kazan’daki zirvede, yeni üyeliklerle ilgili bir açıklama ya da bir davet olmadığını açıkladı. Dışişleri Bakanı şöyle devam etti:
“Kurumsal bir yapısı olmayan BRICS, bu konuda nasıl ilerleyeceğini henüz netleştirmiş değil. Yeni üyeler alarak genişleyecek mi? Yoksa ortak üye şeklinde farklı bir yöntem mi benimseyecekler? Bunu önümüzdeki süreçte göreceğiz.”
– Avrupa ülkelerinin siyasetçileri, ABD’nin Ukrayna’ya yönelik politikasında olası bir değişim ile Washington’la askeri bağların zayıflaması ve ticaret savaşlarının başlamasına karşı hazırlık yapıyor. The Washington Post’un haberine göre, ABD’de 5 Kasım’da yapılacak seçimlerde Donald Trump’ın tekrar başkan seçilmesi halinde, Avrupa’nın en yakın ABD müttefikleri transatlantik ilişkilerin kopma ihtimaline karşı önlemler alıyor. Brüksel, Trump’ın güvenlik anlaşmalarına yönelik olası hamlelerine karşı tedbirler üzerinde duruyor.
– The Washington Post’un haberine göre, “ABD, 5 Kasım seçimleri ile 20 Ocak 2025’teki yeni başkanın yemin töreni arasındaki geçiş döneminde, Rusya da dahil olmak üzere yabancı devletlerin ülkeyi istikrarsızlaştırma girişimlerinden endişe ediyor.” Pentagon İran, Kuzey Kore, Rusya ve Çin gibi ülkelerden gelebilecek olası müdahaleleri inceliyor. ABD Savunma Bakanlığı, seçim sonrası geçiş döneminde yaşanabilecek çeşitli senaryolara karşı hazırlık yapıyor.
ABD’li yetkililer, bu geçiş dönemini dünya genelindeki artan istikrarsızlık bağlamında özellikle riskli görüyor. Rusya ise ABD’nin seçimlere müdahale ettiği yönündeki suçlamalarını reddediyor. Kremlin, Rusya’nın ABD iç politikasında bir araç olarak kullanılmasının, iki ülke arasındaki ilişkilere zarar verdiğini savunuyor.
Almanya Savunma Bakanlığı temsilcisi Michael Stempfle ise Avrupa’nın güvenlik için daha fazla çaba göstermesi gerekeceğini ifade etti. Trump’ın ilk başkanlık döneminde Avrupa’dan ABD’ye ithal edilen çelik ve alüminyuma ek vergiler getirdiğini hatırlatan Avrupa Birliği yetkilileri, Trump’ın yeniden başkan olması durumunda benzer kısıtlamalara karşı stratejik müzakere ve misilleme planları hazırlıyor. Avrupa, Trump yönetimiyle ticaret alanında Çin’e karşı iş birliği ya da ABD’den ithalatı artırma vaatleriyle anlaşabileceğini umuyor.
– Rusya Savunma Bakanlığı, gece boyunca üç farklı Rus bölgesi üzerinde 19 adet Ukrayna’ya ait uçak tipi insansız hava aracının (İHA) imha edildiğini duyurdu. Rostov bölgesinde 16, Belgorod’da iki ve Volgograd’da bir İHA düşürüldü. Rostov Valisi Vasiliy Golubev, özellikle Novoshakhtinsk, Kamensk ve Ust-Donetsk bölgelerinde İHA’ların imha edildiğini belirterek, bölgede yaralanma veya maddi hasarın yaşanmadığını açıkladı. Golubev, olayı “büyük çaplı bir hava saldırısı” olarak nitelendirdi.
– Son iki yıl boyunca Ukrayna’nın doğusundaki Rus askerlerine yardım ettiğini söyleyen ABD vatandaşı eski istihbaratçı Daniel Martindale, Moskova’da düzenlediği basın toplantısında Rus vatandaşlığına başvurduğunu duyurdu. Martindale, doğum belgesi ve oldukça yıpranmış ABD pasaportunu göstererek, Ukrayna’daki savaş sırasında bu belgelerle yaşadığını belirtti. Hiçbir baskı altında olmadığını vurgulayan Martindale, uzun zamandır Rusya’ya gitmek istediğini ve Ukrayna’daki savaş sırasında bunun için doğru anın geldiğini anladığını ifade etti.
Martindale, 2022 başlarında Polonya’dan Ukrayna’ya girdiğini ve Telegram üzerinden Rusya yanlısı güçlerle irtibat kurarak Ukrayna’daki askeri altyapılar hakkında bilgi paylaştığını söyledi. İddiaya göre, iki yıl boyunca Ukrayna’daki Rus askerlerinin hayatını korumak için çalıştı ve gelecekte de bunu yapmayı istediğini belirtti.
33 yaşındaki Amerikalı Daniel Martindale, Moskova’da düzenlediği basın toplantısında, ABD’ye dönmek istemediğini, Rusya’da kalarak vatandaşlık almak istediğini açıkladı. Martindale, ABD hükümetini 2001 yılındaki terör saldırılarından sorumlu tuttuğunu belirterek, ABD hükümetini “düşman” olarak gördüğünü ifade etti.
Martindale, son iki yıl boyunca Ukrayna’nın doğusundaki Rus askerlerine yardım ettiğini ve Rusya’da bir gelecek kurmayı hedeflediğini dile getirdi. Rusya’da barış sağlandıktan sonra çiftçilik yapmayı düşündüğünü ekleyen Martindale, “Rusya’da bir aile kurmak ya da Rusya ve uluslararası piyasalar için tarım ekipmanları üretmek istiyorum,” dedi. Martindale, 2022 başlarında Ukrayna’da bulunmaya başlamış ve iki yıl boyunca Rus güçlerine Ukrayna askeri hedeflerinin koordinatlarını bildirmişti.
– Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, düzenlediği basın toplantısında Ukrayna’nın birçok vatandaşını “Rus esaretinden kabul etmeyi reddettiğini” söyledi. Zaharova, Rusya’nın bu yıl 939 Ukraynalı esiri takas için teklif ettiğini ancak Kiev’in sadece 279’unu geri aldığını söyledi. Ayrıca Kiev’i esir takas sürecini sabote etmekle suçlayarak Ukrayna’nın önceliğinin milliyetçi birliklerin savaşçılarını değiştirmek olduğunu belirtti. Zaharova’ya göre, Ukraynalı deniz piyadelerinin de takas listelerine dahil edilmesine rağmen, üçüncü ülkelerden esirler konusunda Moskova’ya herhangi bir himaye teklifi gelmedi.
2 Kasım Cumartesi
– Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Batı’nın Rusya’ya karşı ‘haçlı seferinin’ başarısızlığa mahkum olduğunu belirtti. Rus Dünyası 16. Asamblesi’nin açılışında konuşan Lavrov, anlaşmaların bozulmaya devam etmesinin Ukrayna’yı daha fazla toprak kaybıyla karşı karşıya bırakacağını kaydetti. Lavrov, “Mevcut Ukrayna yönetimi Batı’nın desteğiyle ne kadar uzun süre anlaşmaları birbiri ardına bozarsa, bu rejimin elinde o kadar az toprak kalır. Ukrayna, Şubat 2014’teki tüm anlaşmaları yerine getirmiş olsaydı Kırım, Şubat 2015’teki anlaşmaları yerine getirmiş olsaydı Donbass onun parçaları olarak kalacaktı” ifadelerini kullandı.
– Rusya Savunma Bakanlığı, Rus ordusunun Donetsk’deki Kurahovka ve Harkov bölgesindeki Pershotravnevoe’nin kontrolünü ele geçirdiğini bildirdi.
– Kiev’de son saldırı sonrası elektrik hatları üç bölgede hasar gördü.
– Çek Cumhurbaşkanı Petr Pavel, 60 ülke vatandaşının Ukrayna ordusu saflarında çatışmalara katılmasına izin verdi. Bu bilgi, Çek Radyosu tarafından devlet başkanının basın sözcüsü Filip Platos’a atıfta bulunularak bildirildi.
– Dimitri Medvedev “ABD, Rusya’nın varlığına yönelik bir tehdit söz konusu olduğunda nükleer silah kullanma konusunda çizgiyi aşmayacağını beklemekle yanılıyor” dedi.
– Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, Rusya’nın Belarus üzerinden Polonya’ya, Baltık ülkelerine ve Ukrayna’ya saldırmayacağını söyledi.
– The New York Times’a göre, Ukrayna’nın mevcut asker sayısı savaşta yaklaşık altı ila on iki ay daha dayanabilir. ABD’li yetkililer, Kiev’in en büyük sorununun asker eksikliği olduğunu ve mevcut insan gücünün tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu ifade ediyor. Haber analize göre Kiev’in son dönemde oluşturduğu bazı tugayları doğu ve güney cephelerini savunmak veya ilerideki karşı saldırı için yedek kuvvet olarak kullanmak yerine Kursk bölgesine göndermesi, ordunun gücünü daha da zayıflatıyor.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Kiev’de Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ile yaptığı görüşmede, Ukrayna’nın savaş kapasitesini yeniden kazanması gerektiğini belirtti. Ukraynalı askerler, Rusya’nın hem insan gücü hem de silah açısından üstünlüğe sahip olduğunu ve bazı bölgelerde önceki kazanımlarını kaybetme riski taşıdıklarını söylüyor. Donbas cephesinde yer alan Ukraynalı komutanlar, asker ve teçhizat yetersizliği nedeniyle mevcut savunma hattını korumakta zorlandıklarını belirtiyorlar.
– Pentagon, Ukrayna’ya 425 milyon dolarlık yeni bir askeri yardım paketi sağlandığını duyurdu. Bu, Ağustos 2021’den bu yana ABD’nin Ukrayna’ya sunduğu 69. yardım paketi olurken, hava tehditlerini önleme sistemleri, roket ve topçu sistemleri için mühimmat, zırhlı araçlar ve tanksavar silahları içeriyor. Yardım paketinde ayrıca NASAMS hava savunma sistemleri için mühimmat, Stinger füzeleri, insansız hava araçlarına karşı ekipman ve HIMARS sistemleri için mühimmat da bulunuyor. Pentagon’a göre, Rusya’nın özel operasyonunun başlamasından bu yana ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı toplam yardım 60,4 milyar dolara ulaştı.
– Güney Kore Dışişleri Bakanı Cho Tae-yong, Ukrayna’ya ölümcül silah tedarikinin, Kuzey Kore askerlerinin savaşa katılması durumunda değerlendirileceğini açıkladı ancak Seul’ün başka senaryoları da göz önünde bulundurduğunu belirtti. Kanada ziyareti sırasında Reuters’a konuşan Cho, “Kuzey Kore’nin savaşa ne düzeyde katılacağını ve bunun karşılığında Rusya’dan ne alacağını izleyeceğiz. Bu faktörleri dikkate alarak karar vereceğiz” dedi. Güney Kore bugüne kadar Ukrayna’ya doğrudan ölümcül silah göndermedi, ancak Ukrayna, ABD gibi müttefikler aracılığıyla Güney Kore yapımı silahlar alabiliyor.
– The Washington Post’un haberine göre, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ve ekibi, ABD’de eski Başkan Donald Trump’ın seçilmesi durumunda, onunla iyi ilişkiler kurarak Kiev’in çıkarlarını koruma konusunda umutlu. Zelenskiy’nin ekibi, Trump ile kişisel bağlar kurabilirse Ukrayna üzerindeki etkisini artırabileceğini düşünüyor. Ukraynalı bir yetkili, Trump’ın başkanlık yaptığı dönemde hükümette çalıştığını belirterek, Zelenskiy’nin eski ABD lideriyle benzer yönlerinin olduğunu düşündüğünü ifade etti.
Zelenskiy, hem kendisinin hem de Trump’ın siyasi arenaya dışarıdan gelen isimler olması nedeniyle benzerlik taşıdıklarına inanıyor. Bir yetkili, Ukrayna lideri ve ekibinin “basit çözümleri” tercih ettiğini, Trump’ın da bu tür çözümler sunduğunu belirtti. Zelenskiy, Trump’ın seçilmesi halinde ABD’nin Ukrayna’ya desteği kesme ihtimalini göz ardı etmedi, ancak Trump’ın bu konuda kesin bir ifade kullanmadığını da ekledi.
– Eski ABD Ukrayna Özel Temsilcisi Kurt Volker, Donald Trump’ın yeniden başkan seçilmesi halinde Rusya’dan askerlerini çekmesini talep edebileceğini söyledi. Volker’a göre, Trump göreve başlamadan önce, 20 Ocak’taki yemin töreninden önce Putin’i arayarak askeri geri çekilmeyi isteyebilir. Volker, bu talebin seçimlerin hemen ardından gelmeyebileceğini de belirtti ve Trump’ın nasıl bir tutum sergileyeceğinin henüz belli olmadığını ekledi. Trump daha önce defalarca, yeniden başkan seçilirse Ukrayna’daki çatışmayı hızla sona erdireceğini ifade etmişti. Trump, ateşkesi bir gün içinde sağlayabileceğini iddia ederken, Kremlin bu tür bir çözümün mümkün olmadığını belirtmişti. Rusya Devlet Başkanı Sözcüsü Dmitry Peskov, böyle bir sonuç için “sihirli değnek olmadığını” ve 24 saat içinde çatışmanın sona erdirilmesinin imkansız olduğunu vurgulamıştı.
– Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU), polisle iş birliği içinde ülke genelinde dört farklı “seferberlikten kaçış” planını ortaya çıkardığını duyurdu. Kiev bölgesinde, sahte sağlık raporları düzenleyen askeri sağlık komisyonu başkan yardımcısı suçüstü yakalandı ve nisan ayında açığa çıkan bir suç örgütünün parçası olduğu iddia edildi. Harkov’da ise sahte raporlarla askerlikten muafiyet sağlayan Çuguev bölgesi askeri sağlık komisyonu başkanı gözaltına alındı. Lviv’de bir özel üniversite, öğrenci alımında yasal sınırı aşarak insanlara seferberlikten kaçış imkânı sunarken, Kirovograd’da engellilik raporu satan iki kişi tutuklandı. Rovno bölgesinde ise, sahte engellilik raporları düzenleyen bir grup üyelerine resmi suçlama yöneltildi.
– Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, ABD’nin yalnızca kendi çıkarlarını önceliklendiren politikasının “sonunda onu yok edeceğini” belirtti. Medvedev, ABD ve Batı’nın diğer ülkelerinin dünyayı zorla kendi isteklerine boyun eğdirmeye çalıştığını ifade etti. Medvedev’e göre, Batı 2021’de Moskova’nın güvenlik anlaşması teklifini kabul etseydi, Ukrayna’daki çatışmalar başlamayabilirdi. Ancak ABD ve NATO, Rusya’nın Doğu Avrupa’da askeri genişleme taleplerini reddetmişti.
– 25 Ekim itibarıyla Rusya’nın uluslararası rezervleri 628,5 milyar dolar oarak açıklandı. Rezervler 18 Ekim 2024’te 624,9 milyar dolar olarak kaydedilmişti. 2023 yılı boyunca Rusya’nın uluslararası rezervleri 21,8 milyar dolar artarken, 2022 yılında 48,6 milyar dolar azalmıştı. Rusya’nın rezervlerinin yaklaşık 300 milyar doları, yaptırımlar nedeniyle Ukrayna yanlısı ülkelerde dondurulmuş durumda.
– Almanya’nın Kiel kentinde, Rusya’ya yaptırım kapsamında olan mallar taşıdığı şüphesiyle bir tanker durduruldu. Kiel Kanalı’ndaki Holtenau kapısında belge eksikliği nedeniyle durdurulan tanker, ilk incelemeler sonrasında yaptırım altındaki bir tür gübre taşıyor olabileceği gerekçesiyle daha detaylı bir incelemeye tabi tutuldu. Alman su polisinin açıklamasına göre, tankerin hareketine izin verilmeden önce Alman gümrük yetkilileri de incelemeye dahil edildi. Tankerin İtalya’nın Ravenna kentine gitmekte olduğu ve Kiel’de iki gündür bekletildiği bildirildi.
1 Kasım Cuma
– Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alpaslan Bayraktar, Rusya ile doğal gaz alanında yürütülen işbirliğine dair Milliyet’ten Didem Özel Tümer’e açıklamalarda bulundu. Bayraktar’ın açıklamaları Rus basınında da yer tuttu. Bakan Rusya ile ortak gaz merkezinin 2025’te kurulacağını söyledi. Bayraktar şöyle konuştu:
“Rusya ile ortak gaz merkezi 2025 içerisinde Botaş-Gazprom ortaklığında İstanbul Finans Merkezi’nin içinde bir ticaret platformunu işletecek güçlü bir altyapıyı kurmuş durumdayız. Onlara bir mutabakat zaptı gönderdik. Bu üçü aynı mecrada yürüyor. Putin de Cumhurbaşkanımıza, Gazprom’a bu yönde talimat vereceğini tekrar teyit etti. Burada bir İstanbul Gaz Endeksi olacak. Yani İstanbul’da gaz fiyatı oluşacak. LNG anlaşması yaparken, Avrupa’daki veya Amerika’daki gaz borsasını endeks alıyorsunuz. Artık Rusya gazını satarken, “ben İstanbul Gaz Endeksli bir formülle bu gazı satıyorum” diyecek.”
– Moskova Vilayeti Ramenskoye bölgesinde İHA tehlikesi ilan edildi. İlgili duyuru şehir yönetimi tarafından kurulan Radar Ramenskoye kanalında bildirildi. Uyarıda Kaluga bölgesinden şehre doğru bir insansız hava aracının uçtuğu belirtiliyor. Ramenskoye en son 20 Ekim’de dron saldırısına uğramıştı.
– Gürcistan’da iktidar partisi Gürcü Rüyası’nın yürütme sekreteri Mamuka Mdinaradze, Avrupa Birliği’ne entegrasyonu zorlaştırsa bile LGBT propagandasına yönelik yasadan vazgeçmeyeceklerini açıkladı. Mdinaradze’ye göre, yetkililer “gelecek nesiller için geleneksel ve onurlu bir geleceği,” “sıradan siyasi hedeflere” ulaşmak için feda etmeyecek.
– Rus Ortodoks Kilisesi sinodal departman başkan yardımcısı Vahtang Kipşidze, başörtüsü, çarşaf ve diğer dini kıyafetlerin yasaklanmasını dini topluluklarla tartışmak gerektiğini söyledi. Tass’a konuşan yetkili, “Bu tür girişimleri sakin bir şekilde tartışmamız gerekiyor. Toplumumuz için dinler arası barış mutlak bir değerdir, bu tür kararlar alınırken tüm dini topluluklarla, sivil toplum önderleriyle, çeşitli bölgelerden devlet yetkilileriyle işbirliği içinde olmak gerekir,” ifadelerini kullandı.
– Rusya Federal İcra Memurları Servisi Direktörü Dmitri Aristov, 2024 yılının ilk dokuz ayında 60 binden fazla yabancının sınır dışı edildiğini bildirdi. Bu rakamın geçen yılın aynı dönemine göre iki kat fazla olduğunu belirtiliyor.
– Kuzey Kore Dışişleri Bakanı Çoe Son-hui, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile yaptığı görüşmelerde, Ukrayna’da özel askeri operasyonun başlamasından hemen sonra Başkan Kim Jong-un’un, Rus ordusuna ve halkına yardım etme talimatı verdiğini belirtti. Bakan, Kuzey Kore’nin, Rusya’nın “egemen haklarını ve ulusal güvenliğini koruma amacıyla yürüttüğü kutsal savaşta” zafer kazanacağından şüphe duymadığını vurguladı.
Kuzey Kore Dışişleri Bakanı Çoe Son-hui, “Özel askeri operasyonun başından itibaren saygıdeğer Başkan Kim Jong-un, Rus ordusunu ve Rus halkını güçlü ve kararlı bir şekilde destekleyip onlara yardım etmemiz için talimat verdi,” dedi (Kommersant’ın aktardığına göre açıklama Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın YouTube kanalında yayınlandı).
Bakan, Kuzey Kore’nin “zafer gününe kadar Rus dostlarıyla sıkı bir şekilde dayanışma içinde olacağını” temin etti. Ayrıca, Moskova ve Pyongyang’ın yüz yıl öngörülen yeni bir stratejik ilişki seviyesine ulaştığını belirtti.
– Rusya Devlet Başkanı Sözcüsü Dmitri Peskov, ABD başkan adaylarının yaptığı tüm sıra dışı açıklamaların “seçim telaşı” ile açıklanabileceğini söyledi. Peskov Cumhuriyetçi aday Donald Trump’ın ironiyle Kuzey Akım-2 gaz boru hattını bizzat kendisinin imha ettiğini söylemesi üzerine bu yorumu yaptı.
Peskov, basın toplantısında “ABD’deki başkanlık seçimleri son dönemece girdi. Birçok unsurun bizim anlayışımıza pek uymadığını görüyoruz. Fazlasıyla abartılı, aşırı duygusal açıklamalar duyuyoruz – adaylar birbirlerine hakaret ediyor,” dedi.
– Rus birlikleri, Donetsk’teki Leonidovka köyünün kontrolünü ele geçirdi. Rusya Savunma Bakanlığı Novoukrainka ve Şahtyorskoye köylerinde de kontrolün sağlandığını açıkladı.
– Dün gece Stavropol Krayı bir insansız hava aracı saldırısına uğradı. Haberi bölge valisi Vladimir Vladimirov Telegram’da duyurdu. Valiye göre, dron Svetlograd’daki bir petrol tesisine düştü. Olayda yaralanan olmadı. Bölge en son 4 Temmuz’da saldırıya uğramıştı.
Rusya Savunma Bakanlığı’na göre, geçtiğimiz gece boyunca hava savunma sistemleri toplamda 83 İHA’yı düşürdü. Dronlar Bryansk, Voronej, Oryol ve Belgorod bölgelerinin yanı sıra Kırım üzerinde etkisiz hale getirildi. Savunma Bakanlığı, Stavropol Krayı’nda bir insansız hava aracı düşürme olayı bildirmiyor.
– Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Hürriyet gazetesinden Hande Fırat’ın sorularını yanıtladı. Röportajı haberleştiren Rus basını, dışişleri bakanının Türkiye’ye yönelik eleştirilerini ön plana çıkarmayı tercih etti. Hürriyet’te yer aldığı şekliyle Lavrov’un açıklamalarından satır başları şu şekilde:
“Türkiye’nin Ukrayna krizinin çözümüne yönelik çabalarını takdir ediyoruz. 2022 ilkbaharında bizzat Türk tarafı, İstanbul’da Kiev’in temsilcileriyle istişareler için bir platform sağladı ve Tahıl Anlaşması’nın imzalanmasına katkıda bulundu. İstanbul’daki müzakereler, Vladimir Zelenskiy’nin çatışmayı durdurabilecek ve ilgili tarafların çıkar dengesini sağlayabilecek anlaşmalara girmesini yasaklayan Anglo-Saksonlar tarafından “gömüldü.”
“Rusya siyasi çözüme açık. Lakin geçici bir ateşkesten değil, çatışmanın temel nedenlerini ortadan kaldırılarak sona erdirilmesinden bahsetmemiz gerekiyor. Bunlar arasında NATO’nun doğuya doğru genişlemesi, Rusya’nın hayati güvenlik çıkarlarına yönelik tehditler oluşturulması ve Kiev rejiminin Rusların ve Ukrayna’daki Rusça konuşan sakinlerin haklarının ihlal edilmesi yer alıyor.”
“Washington ve müttefikleri Kiev’e her türlü desteği veriyor ve Rusya topraklarının derinliklerine saldırmak için Batı yapımı uzun menzilli füzeleri kullanma olasılığını tartışıyorlar. Vladimir Zelenskiy, Moskova ile müzakereleri yasaklayan kararnamesini iptal etmedi. Böyle bir durumda Türkiye de dahil herhangi bir ülkenin arabuluculuk çabalarının başarıya ulaşması pek mümkün görünmüyor.”
“Ne yazık ki Ankara, Kiev rejimiyle askeri-teknik alandaki işbirliğini sürdürüyor. Türk silahları, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri tarafından Rus askeri personelini ve sivil vatandaşları öldürmek için kullanılıyor. Türk yönetiminin arabuluculuk hizmetleri sağlamaya hazır olduğuna ilişkin açıklamaları göz önüne alındığında, bu durumun şaşkınlık yaratmaması mümkün değildir.”
“Türkiye’nin BRICS’in daha da geliştirilmesine önemli katkı sağlayacak güçte olduğundan eminim. Türkiye’nin birliğe katılımının parametrelerine ilişkin karar, oybirliği temelinde ve tüm BRICS ülkelerinin ve Türkiye’nin egemen tercihine saygı gösterilerek verilecek.”
“Suriye -Türkiye ilişkilerinin normalleşmesi, Suriye’de sürdürülebilir istikrar ve Ortadoğu bölgesinde güvenliğin güçlendirilmesi açısından büyük önem taşıyor. Rusya, Şam ile Ankara arasındaki ihtilafları ortadan kaldırmak için tutarlı bir şekilde çaba sarf ediyor.”
– The Economist dergisi Çin yönetiminin Rusya ile Kuzey Kore arasındaki yakınlaşmadan, Pekin’in Pyongyang üzerindeki “etki gücünü” kaybetme olasılığı nedeniyle memnuniyetsizlik duyabileceğini yazdı. Yerel analistleri kaynak gösteren yayın organı, Çinli yetkililerin Kuzey Kore askerlerinin Rusya’ya gönderileceği iddiasına dair doğrudan yorum yapmaktan kaçındığını, ancak “kapalı kapılar ardında” Kuzey Kore’nin eylemlerini sorgulayabileceklerini belirtiyor.
The Economist’e göre, Çinli yetkililer, uzun süredir Kuzey Kore’nin en büyük ticaret ortağı olan Çin’e daha az bağımlı hale gelebileceği endişesini taşıyor olabilir. Ayrıca, “Rusya’nın desteğiyle cesaretlenmiş olan” Kim Jong Un’un, Güney Kore ile ilişkilerinde daha kışkırtıcı bir tavır takınabileceği ve bu iki ülke arasındaki çatışmanın, sınıra yakın Çin şehirleri üzerinde büyük etki yaratma riskini taşıdığı belirtiliyor.
Öte yandan The New York Times, ABD’nin Çin ile yaptığı görüşmelerde Kuzey Kore askerlerinin Ukrayna’daki çatışmaya katılmak üzere gönderilmesi olasılığını gündeme getirdiğini bildirdi.
Gazetenin kaynaklara dayandırdığı habere göre, Washington Pekin’in Batı’nın mesajını Pyongyang’a iletebileceğini ve Kuzey Kore yönetimi üzerinde, Kuzey Kore güçlerinin konuşlandırılmasını sınırlamak ya da durdurmak için bir etki yaratabileceğini umuyor.
Yayın organı Çin’i “Kuzey Kore’nin eski müttefiki ve en etkili ekonomik ve askeri ortağı” olarak nitelendiriyor; ancak, tıpkı The Economist dergisi gibi, Çin’in Rusya ile Kuzey Kore arasındaki ilişkilerin güçlenmesinden endişe duyabileceğini de belirtiyor.
– Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Ukrayna ihtilafının başlangıcından bu yana ilk kez bir Avrupa Birliği ülkesini ziyaret edecek. Lavrov, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Dışişleri Bakanları Konseyi toplantısına katılmak için Aralık ayında Malta’yı ziyaret etmeyi planlıyor. Bu bilgiyi Vedomosti’ye Rusya Dışişleri Bakanlığı resmi temsilcisi Maria Zaharova verdi.
– Ukrayna Silahlı Kuvvetlerine ait bir İHA, Bryansk’ta çok katlı bir binaya saldırdı. Bölge valisi Bogomaz bir kişinin yaralandığını bildirdi. RBC’nın haberine göre, 1 Kasım gecesi bölgede yaklaşık yirmi dron düşürüldü. Komşu bölgeler de benzer saldırılara maruz kaldı.
Voronej bölgesi üzerinde de hava savunma sistemi ve elektronik harp sistemleri birkaç insansız hava aracını imha etti; bu bilgiyi bölge valisi Aleksandr Gusev verdi. Düşürülen dronların kesin sayısını belirtmedi. İlk belirlemelere göre, yerde yaralanan yok.
– Rusya Savunma Bakanlığı’nın Askeri İnşaat Şirketi’nden para tahsiline yönelik davalarının toplam tutarı yıl başından itibaren 13,8 milyar rubleyi aştı. Tass’ın haberine göre bu tutar geçen yılın tamamına oranla 34 kat artmış durumda.
Ağustos ayında bakanlık, toplam 1,863 milyar ruble değerinde 73 dava açtı; Eylül’de 2,9 milyar rublelik 38 dava ve Ekim’de 22,1 milyon ruble değerinde beş dava daha açtı. Daha önce 9,03 milyar rublelik davalar da açılmıştı. Savunma Bakanlığı, devlet sözleşmeleri gereği tazminat, işlerin fazla maliyetini veya borçları tahsil etmek istiyor.
– Polonya, “Doğu Kalkanı” programı kapsamında Rusya sınırında savunma tahkimatı hattı inşasına başladı. Açıklama ülkenin başbakanı Donald Tusk’tan geldi. RBC’nın aktardığı habere göre bu çalışmalar 2028 yılına kadar sürecek. Projenin maliyeti 10 milyar zloti (2,5 milyar dolar) olarak tahmin ediliyor.
31 Ekim Perşembe
– Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko’nun, mevcut durumda Rusya-Ukrayna çatışmasının beraberlikle sonuçlanabileceğine dair sözlerini yorumladı. Bakanın görüşüne göre, bu durum tarafların çıkarlarını güvence altına almıyor.
Minsk’teki Avrasya Güvenliği Uluslararası Konferansı’nın ardından gazetecilerle bir araya gelen Lavrov, “Beraberlik ifadesi, bana göre, her iki tarafın çıkarlarının güvenli bir şekilde sağlanması gerekliliğini tam olarak yansıtmıyor, üstelik kıtasal ölçekte de,” şeklinde konuştu.
Rusya Dışişleri Bakanı, “tahmin yürütmenin anlamsız olduğunu”, çünkü “beraberlik” kavramının “çok farklı durumlara” uyarlanabileceğini söyledi. Lavrov İstanbul Anlaşmaları’nı örnek gösterdi.
– Uluslararası saklama kurumu Euroclear’da eylül sonu itibarıyla 176 milyar avroluk Rus varlığı tutuluyor. Frank Media’nın haberine göre, bu varlıklardan ocak-eylül döneminde elde edilen gelirler 5,15 milyar avro seviesinde.
– Rusya Merkez Bankası, Kseniya Yudayeva’nın 31 Ekim itibarıyla Başkan Danışmanlığı görevinden ayrılacağını bildirdi. Basın açıklamasında, Yudayeva’nın kariyerine Merkez Bankası dışında devam etme kararı aldığı belirtildi. 2013 yılından beri Merkez Bankası’nda görev yapan Yudayeva, İMF İcra Direktörlüğüne aday gösterilmişti.
– Finlandiya Savcılığı, Rusiç adlı grubun eski komutanı Voislav Torden’e (Yan Petrovsky), 2014 yılında Ukrayna’nın doğusunda işlenen savaş suçlarıyla ilgili suçlama yöneltti. Yle yerel kanalının bildirdiğine göre, soruşturma Torden’in Ukrayna Silahlı Kuvvetleri askerlerinin öldürülmesine katıldığını ileri sürüyor. (Aktaran Kommersant)
– Yabancı ajan ilen edilen Boris Vişnevski’nin St. Petersburg yasama meclisindeki koltuğuna, aynı partiden Olga Ştannikova geçecek. Karar, Yabloko partisinin federal bürosu tarafından alındı. Milletvekili, dün, 30 Ekim’de kendi isteğiyle mazbatasını iade etmişti. Yasama meclisin 11 Kasım’da Vişnevski’yi görevden alması bekleniyordu.
– Rusya Maliye Bakanlığı, 2024 yılı sonunda bütçe açığının 3,3 trilyon ruble seviyesinde gerçekleşmesini öngörüyor. Söz konusu miktar Rusya GSYİH’nın %1,7’sine karşılık geliyor.
– Çerkessk’teki bir apartmanda meydana gelen gaz patlamasında ölü sayısı beşe yükseldi.
– Rusya Savunma Bakanlığı, Rus askeri güçlerinin Donetsk’teki Yasnaya Polyana yerleşim birimini ele geçirdiğini bildirdi. Bu yerleşim, şu anda çatışmaların devam ettiği Kurakhovo şehrinin güneybatısında, Volnovaha bölgesinde bulunuyor.
Yerleşim, Doğu Askeri Grubu birlikleri tarafından ele geçirildi. Bakanlık ayrıca Rus birliklerinin, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin iki tugayına, Donetsk’teki Velikaya Novoselka ve Razdolnoye bölgelerinde darbe indirdiğini ve Ukrayna kuvvetlerinin karşı saldırısının püskürtüldüğünü açıkladı. (Kommersant)
– Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov Ukrayna’nın, “barış planı” ve “zafer planı” adı altında Batılı ülkeleri savaşa sürüklemeye çalıştığını ileri sürdü. Rus basını açıklamanın, The New York Times’ın Kiev’in gizli “zafer planı” maddelerinden birinin Tomahawk uzun menzilli füzelerin sağlanması olduğunu belirtmesine istinaden yapıldığını yazıyor.
– Peskov, Rus şirketlerinin Google’a 2 undesilyon rublelik (36 sıfırlı bir sayı) talepleri hakkında da bir açıklama yaptı. Sözcü, bu rakamın “sembolik anlam taşıdığını” düşündüğünü belirtti. Sözcüye göre, ABD merkezli şirketin yapabileceği en iyi şey durumu düzeltmek.
– Saratov Uluslararası Havalimanı güvenlik gerekçesiyle geçici olarak uçuş kabul etmiyor ve uçuş gönderemiyor. Açıklama havalanının basın servisinden geldi. Daha önce Saratov Bölgesi Valisi Roman Busargin, Rusya Savunma Bakanlığı’na atıfta bulunarak bölgeye yönelik bir drone saldırısı tehdidi olabileceğini bildirmişti. (Tass)
– Plesetsk’ten içinde askeri bir uydu bulunan bir Soyuz roketi fırlatıldı. Kommersant’ın bildirdiğine göre Soyuz-2.1a taşıyıcı roketi, Arhangelsk bölgesindeki Plesetsk kozmodromundan uzay aracıyla birlikte başarıyla fırlatıldı. Gazete roketin askeri uydu taşıdığını yazıyor.
– Rusya Federal Antitekel Servisi (FAS), abonelerden Kırım’da ek ücret talep etmeleri nedeniyle MTS ve MegaFon’a talimat verdi. Ağustos ayında FAS, Kırım’daki dolaşım ücretleri nedeniyle 3 büyük operatöre dava açmıştı. Bu olayın ardından Beeline, 2025 yılının Ocak ayından itibaren bölgede ek ücreti kaldıracağını açıklamıştı.
– Gürcistan polisi, Marneuli bölgesindeki parlamento seçimleri sırasında oy sandığına sahte oy pusulası atan iki kişiye suçlama yöneltti. Gözaltına alınan kişiler iki yıla kadar hapis cezası riskiyle karşı karşıya. Sandıktaki oyların sonuçları iptal edildi. (Kommersant)
– Başkan Zelenskiy, dünya toplumunun Kuzey Kore askeri personelinin Rusya’ya nakledildiğine ilişkin haberlere aktif tepki vermediğinden şikayet etti. İzlanda ziyaretinde konuyu yorumlayan Zelenskiy, “ABD’nin sesinin, NATO’nun sesinin, Batılı ortakların sesinin, Küresel Güney’in ve Çin’in sesinin, Kuzey Kore birliğinin Rusya topraklarındaki varlığı konusunda olması gerektiği kadar yüksek çıkmadığına inanıyorum. Bunun çok tehlikeli olduğunu düşünüyorum. Bu, bu savaşta yeni bir sayfa açar” dedi. Daha önce Financial Times, Ukraynalı üst düzey istihbarat yetkililerine atıfta bulunarak, bu hafta yaklaşık 3 bin Kuzey Kore askerinin Kursk bölgesine nakledildiğini ve Ukrayna sınırının 50 kilometre uzağına yerleştirildiğini bildirmişti.
– ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Kuzey Kore askerlerinin Rusya’ya gönderildikten sonra Rus askeri üniformaları giydiğini iddia etti. Güney Koreli mevkidaşı Kim Yong-hyun ile Washington’da düzenlenen ortak basın toplantısında konuşan Austin, Kuzey Kore’nin destek vermesine rağmen Rusya’nın Ukrayna’yı yenemeyeceğini savundu. Kim Yong-hyun ise Kuzey Kore’ye, askerlerini Rusya’dan derhal çekme çağrısında bulundu.
– BM Güvenlik Konseyi’nin, Kuzey Kore askerlerinin Ukrayna’daki çatışmalara katıldığı iddiaları üzerine ABD ve İngiltere’nin talebiyle düzenlediği oturumda konuşan Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, bu iddiaların “kanıtsız ve temelsiz” olduğunu belirtti. Nebenzya, bu tür iddiaların NATO’nun Ukrayna’ya asker göndermesini meşrulaştırmak için ortaya atıldığını öne sürdü. Rus temsilci, ülkesinin Kuzey Kore ile olan ilişkilerinin uluslararası hukuka uygun ve tamamen şeffaf olduğunu, bu iş birliğinin üçüncü ülkelere yönelik herhangi bir tehdit oluşturmadığını vurguladı.
– Güney Kore Ulusal Güvenlik Konseyi, Rusya’da bulunan Kuzey Koreli asker sayısını yaklaşık 11 bin olarak tahmin etti. İddiaya göre bunların yaklaşık 3 bin kadarı, ülkenin batısında eğitim görürken, bir kısmının Kursk bölgesine veya Donbass’a yönlendirilmesi bekleniyor. Güney Kore istihbaratı, bu askerlerin Rus üniforması giydiğini ve Rus silahlarıyla donatıldığını, böylece kimliklerinin gizlendiğini belirtiyor. Ancak, Güney Koreli yetkililer, bu kuvvetlerin henüz çatışmalara katıldıklarına dair bir kanıt olmadığını açıkladı.
– Ukrayna hükümeti, genel seferberlik süresini 2025 yılı Şubat ayına kadar uzattı ve önümüzdeki üç ay içinde 160 bin yeni askeri göreve çağırmayı hedeflediğini duyurdu. Yetkililer, bu ek askeri güçle mevcut birliklerin kadrosundaki eskiği %85 oranında tamamlamayı planlıyor. Ancak BBC’ye konuşan üst düzey bir Ukraynalı yetkili, bu hedefin oldukça iddialı olduğunu ve bu sayıya ulaşmanın gerçekçi olmadığını belirtti.
– Frankfurter Allgemeine Zeitung’in haberine göre, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ve başmüsteşarı Andriy Yermak, Amerikan müttefikleriyle yaptıkları görüşmelerde çevirmen kullanmak yerine İngilizce konuşmayı tercih ediyor, ancak bu durum, taraflar arasında iletişim sorunlarına yol açıyor. Haberde Zelenskiy’nin İngilizcesinin “orta seviyede” olduğu, Yermak’ın İngilizcesinin ise “son derece yetersiz” olduğu belirtiliyor. Gazetenin kaynaklarına göre, görüşmelere katılan Amerikalılar, dil engeli nedeniyle Ukraynalı liderlerin mesajlarının doğru anlaşılıp anlaşılmadığından sıklıkla emin olamıyor ve Ukrayna tarafının da Amerikan görüşlerini tam olarak anlayıp anlamadığını sorguluyor. Bu durum, iletişimde netlik sağlanmasını zorlaştırarak stratejik konularda yanlış anlaşılmalar riskini artırıyor.
– Çeçenistan lideri Ramzan Kadırov, Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı’nın Kiev’deki insansız hava aracı kontrol merkezine yapılan gece saldırısının, Çeçenistan’daki Vladimir Putin adını taşıyan özel kuvvetler üniversitesine düzenlenen İHA saldırısına misilleme olduğunu açıkladı. Kadırov, Rusya hava kuvvetlerinin, Ukrayna’daki insansız hava araçlarının kontrol merkezi olarak kullanılan binayı 30 Ekim sabah saatlerinde vurduğunu ifade etti.
– Ukrayna, ikinci “barış zirvesi” için üç maddelik bir plan hazırladığını duyurdu. Ukrayna Devlet Başkanı’nın sözcüsü Sergey Nikiforov, bu planın detaylarını açıklamadı ancak ülkenin, Güney Küre’den destek kazanmak için aktif olarak çalıştığını belirtti. İlk barış zirvesi, 15-16 Haziran tarihlerinde İsviçre’nin Bürgenstock bölgesinde düzenlenmiş ve yaklaşık 100 ülke ve kuruluşun katılımıyla sonuçlanmıştı. İlk zirvede nükleer güvenlik, gıda güvenliği ve esir değişimi gibi konular ele alınmış, ancak Rusya bu etkinliğe davet edilmemişti. Bu arada Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, zirveyi “Ukrayna krizinin sebeplerini ve sonuçlarını manipüle etme çabası” olarak nitelendirmişti.
– Rusya’da yıllık enflasyon oranı, 22-28 Ekim haftasında %8,61’e yükseldi. Rosstat verilerine göre haftalık enflasyon %0,27 olarak kaydedildi, bir önceki hafta ise bu oran %0,2 düzeyindeydi. Ekim başından bu yana toplam enflasyon oranı %0,73’e ulaşırken, Ekonomi Bakanlığı, yıllık bazda fiyat artış hızının %8,52’den %8,61’e çıktığını belirtti.
– Rusya’ya ait stratejik bombardıman uçaklarının Güney Afrika’ya yapacağı dostluk ziyareti, Güney Afrika’da koalisyon hükümetinin önemli bir üyesi olan Demokratik İttifak partisinin itirazı nedeniyle ertelendi. TASS’a göre, Tu-160, Il-62 ve An-124 uçakları 29 Ekim’de Pretoria’daki Waterkloof Hava Üssü’ne iniş yaparak 1 Kasım’a kadar burada bulunacaktı. Ancak Demokratik İttifak, bu ziyareti Güney Afrika’nın uluslararası çatışmalardaki tarafsızlığına aykırı buldu. Partiden yapılan açıklamada, eğer ülkenin tarafsızlığı gerçekse, Ukrayna’ya da aynı davetin yapılması gerektiği vurgulandı.
– Politico’ya göre, Ukrayna hükümetinden üst düzey yetkililer, ülkenin ABD’den uzun menzilli Tomahawk füzeleri talebine dair batı medyasındaki olumsuz yorumlar karşısında şaşkınlık yaşadı. The New York Times’ın aktardığına göre, ABD’li kaynaklar bu talebi “gerçekçi değil” diye değerlendirdi. Ancak bir Ukraynalı yetkili, ABD ordusunun planı incelediğini ve “gerçekçi” bulduğunu iddia etti. NYT’nin bu haberi, Zelenskiy’in ABD’yi gizli bilgileri sızdırmakla suçlamasına yol açmıştı. Zelenskiy, iki ülke arasında gizlilik kalmadığını ifade etti.
– Harkov’un Saltivka semtindeki çok katlı bir binaya yönlendirilmiş bir hava bombasının isabet etmesi sonucu 24 kişinin yaralandığı bildirildi. Harkov Belediye Başkanı İgor Terehov binanın ağır hasar gördüğünü ve yıkılma tehlikesi olduğunu belirtti.
– İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves, Parlamento’ya sunduğu bütçede savunma harcamalarının artırılacağını açıkladı. Bu artışla birlikte, Ukrayna’ya her yıl 3 milyar sterlinlik askeri destek sağlanacağı garanti altına alındı.
– Kuzey Kore, Japon Denizi yönüne bir balistik füze fırlattı. Güney Kore Genelkurmayı’nın bildirdiğine göre, fırlatmanın ardından yaklaşık bir saat sonra Japon Sahil Güvenliği, füzenin Japonya’nın münhasır ekonomik bölgesi dışında, Hokkaido’nun batısında bulunan Okushiri Adası yakınlarına düştüğünü duyurdu. NHK’nin askeri kaynaklara dayandırdığı bilgiye göre, bu füzenin Kuzey Kore tarafından gerçekleştirilen en uzun menzilli uçuş olduğu düşünülüyor.
– Rusya’nın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Vasilii Nebenzya, İngiliz temsilci Barbara Woodward’ı, “fakir Rusya” ifadesine karşılık Rusya’ya davet etti. BM Güvenlik Konseyi toplantısında konuşan Nebenzya, Woodward’a Rusya’yı kendi gözleriyle görmesini önerdi ve ülke hakkındaki yorumlarının çelişkili olduğunu belirtti. Woodward ise konuşmasında, Kuzey Kore’nin Rusya’ya verdiği destekten bahsederek “umutsuz ve fakir bir Rusya”nın dış yardıma ihtiyaç duyduğunu ifade etmişti.
– Rusya’daki bazı kullanıcılar, dün gece TikTok ve T-Bank’ın çevrim içi hizmetlerinde kesintiler yaşadıklarını bildirdi. Downdetector verilerine göre, TikTok ile ilgili en yüksek şikayet sayısı 5 bin 556’ya ulaştı ve saat 00:30’da kaydedildi, ancak saat 01:16’ya kadar bu sayı 448’e düştü. Ayrıca, T-Bank kullanıcıları çevrim içi bankacılık ve T-Invest mobil uygulamalarına erişimde sorunlar yaşadı. Downdetector, tüm T-Bank hizmetleri için toplamda yaklaşık 6 bin şikayet aldığını bildirdi.
30 Ekim Çarşamba
– Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, iki yılı aşkın süredir ilk kez yaptıkları telefon görüşmesinde Ukrayna’daki çatışmada ateşkes konusunu ele aldıl. Görüşmenin içeriğini Bloomberg’e verdiği röportajda Vucic aktardı.
Sırbistan Cumhurbaşkanı’nın ifadesine göre, görüşme sırasında Putin’e Ukrayna’daki durumu sordu ve ateşkes önerisini dile getirdi, ancak Putin konuya ilgi göstermedi. Vucic, Putin’in cevabını şöyle aktardı: “Ona göre, özel askeri harekâtın tüm hedefleri yerine getirilecek.”
Habere göre görüşme, Sırbistan Cumhurbaşkanı’nın katılmadığı, ancak hükümet üyelerini gönderdiği Kazan’daki BRICS zirvesiyle bağlantılı gerçekleşti. Vucic ajansa verdiği röportajda Putin’i aramasını “Centilmenler böyle yapar, gerçek erkekler böyle davranır.” sözleriyle açıkladı.
– Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Kiev’in Beyaz Saray ile görüşmelerinin gizliliğini yitirdiğini söyledi. Zelenskiy, bu yorumu Batı medyasının Ukrayna liderinin “zafer planının” Tomahawk füzelerinin temin edilmesini içerdiğine dair bilgiler yayımlamasına tepki olarak yaptı.
Zelenskiy, Kuzey Avrupa ülkelerinin önde gelen medya kuruluşlarıyla yaptığı görüşmede şunları söyledi: “Şimdi medyada olanlara bakın: Ukrayna’nın Tomahawk gibi çok sayıda füze almak istediğini söylediler. Ancak bu, Ukrayna ile Beyaz Saray arasında gizli bir bilgiydi. Bu tür haberleri nasıl anlamalıyız? Bu, ortaklar arasında gizli bir şeyin olmadığını gösteriyor.” Röportajın bir kısmı, Ukrayna Devlet Başkanı’nın Telegram kanalında yayımlandı.
The New York Times, Zelenskiy’nin “zafer planının” ABD yapımı Tomahawk füzelerinin teminini içerdiğini belirten kaynaklara dayalı bir haber yayımlamıştı. Amerikan yetkilileri ise bu talebi “tamamen uygulanamaz bir istek” olarak nitelendirmişti. Tomahawk füzeleri menzil bakımından, Ukrayna’nın 2024’te ABD’den sınırlı sayıda aldığı ATACMS füzelerinden yedi kat daha uzun menzile sahip. Tomahawk’ın menzili 2,5 bin km.
– Rusya’da e-devlet portalı Gosuslugi’nin Google Mail (Gmail) hesabına bağlı kullanıcıları, başka bir e-posta adresi kullanmaları gerektiğine dair bir bildirim aldılar. Amerikan şirketi Google, eylül ayında Rus vatandaşlarının yeni hesap açmalarını sınırlamıştı.
Kommersant’ın aktardığı habere göre Gosuslugi’den gelen bildirimde “Google, kısa bir süre önce yeni hesap oluştururken SMS doğrulaması kullanımını sınırladı. Bu işlevin mevcut hesaplarda çalışmaya devam edeceğini garanti edemiyoruz. Hesabınızı koruyun” ifadeleri yer aldı.
– Rusya İçişleri Bakanı Vladimir Kolokoltsev, 2024 başından bu yana Rusya’da yasa dışı olarak bulunan yabancı sayısının neredeyse %40 arttığını açıkladı. Bakan 1 Ekim itibariyle, ülkede yasal olarak kalma hakkı bulunmayan 740 bin göçmen bulunduğunu belirtti.
– Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, İngiliz Financial Times gazetesinin Rusya ve Ukrayna’nın enerji altyapısı tesislerine yönelik karşılıklı saldırıları durdurmak için istişareler yürüttüğüne dair haberini yorumladı. Peskov, “günümüzde saygın yayınların bile” asılsız haberlerden çekinmediklerini söyledi. Peskov “Şu anda gerçekmiş gibi sunulan çok sayıda asılsız haber var. Hatta saygın yayınlar bile bu tür haberlerden çekinmiyor,” ifadelerini kullandı.
Bununla birlikte Peskov FT’nin haberinde geçen, Ukrayna birliklerinin Kursk bölgesinin bir kısmını işgal ettiği sürece Rusya’nın müzakerelere yanaşmayacağı yönündeki ifadeyi doğruladı.
Sözcü “Bu, devlet başkanımızın barış girişimindeki temel şartıdır. Evet, Rus topraklarından çekilme. Yani yeni bölgeler de dahil,” diye ekledi.
– Rusya ve Ukrayna, enerji altyapısı tesislerine karşı karşılıklı saldırıların sona erdirilmesi konusunda istişareler yürütüyor. Konu hakkında bilgi sahibi kaynaklara atıfta bulunan Financial Times gazetesinin haberine göre diyalogda arabulucu rolünü Katar üstlendi.
Financial Times’ın kaynakları, sınır bölgesindeki Kursk Oblastı’nda Ukrayna askerleri bulunduğu sürece Moskova’nın böyle bir anlaşmayı kabul etmesinin pek olası olmadığını görüşünde. Benzer müzakereler ağustos ayında yapılmış, ancak Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin Rusya bölgesine yaptığı saldırı nedeniyle yarıda kesilmişti.
Ancak istişarelere katılan üst düzey bir Ukraynalı yetkiliye göre, Moskova ve Kiev, son haftalarda istihbarat servislerinin vardığı bir anlaşma çerçevesinde birbirlerinin enerji altyapısına yönelik saldırıların sıklığını azaltmış durumda. Bununla birlikte, FT’nin kaynağı, Kiev’in Rusya’daki rafineriler de dahil olmak üzere hedeflere saldırmaya devam etmeyi planladığını söyledi. Makalede, kış öncesinde enerji tesislerine yönelik potansiyel bir anlaşmanın Ukrayna için özel bir öneme sahip olduğu belirtiliyor. Ağustos ayı sonunda Ukrayna Enerji Bakanı Herman Galuşçenko, ülkenin muhtemelen “tarihin en zor kışı” ile karşı karşıya olduğunu söylemişti.
Daha önce Türkiye’nin, enerji ve nükleer enerji tesislerine saldırılmaması ve Karadeniz’deki ticaret gemilerinin korunması yönünde bir teklif sunduğunu belirten Rusya Güvenlik Konseyi Sekreteri Sergey Şoygu, Rusya’nın bu teklife olumlu yanıt verdiğini ifade etmişti. Ancak Şoygu’ya göre Ukrayna bu öneriyi kabul etmedi. Peskov ise bu görüşmelere dair “kesin bir anlaşmaya varılmadığını” vurguladı ve mevcut durumda böyle bir anlaşmanın pek mümkün olmadığını belirtti. Financial Times ayrıca geçen yıl Kiev ve Moskova arasında karşılıklı enerji tesislerine saldırmama yönünde bir “sessiz anlaşma” sağlandığını, ancak petrol rafinerilerine yapılan drone saldırıları nedeniyle bu anlaşmanın ihlal edildiğini yazdı.
– Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, ABD’yi bilgiye erişim özgürlüğü ve medya çoğulculuğunu sağlama konusundaki yükümlülüklerini ihlal etmekle suçladı. Zaharova, bu açıklamayı İzvestiya gazetesi çekim ekibinin gözaltına alınması sonrasında yaptı. Sözcü, Amerikan makamlarının keyfi tutumuna karşı Moskova’nın “uygun bir tepki” vereceğini söyledi.
– Moskova’daki Şeremetyevo Havalimanı’nda bu sabah yürürlüğe konan kısıtlamalar kaldırıldı. Havalimanı, güvenlik gerekçesiyle 04:37 ile 05:20 saatleri arasında uçuş kabul etmemiş ve göndermedi. İlgili açıklama sivil havacılık kurumu Rosaviatsiya’dan geldi.
Öte yandan, Antalya’ya uçan bir uçak, kalkıştan kısa süre sonra arıza bildirerek Şeremetyevo’ya geri döndü. Açıklama Şeremetyevo Havalimanı basın servisi tarafından yapıldı.
Kaptanın kabin basıncı göstergesinin çalışması nedeniyle kalkış yapılan havalimanına geri dönme kararı aldığı, inişin acil bir durum teşkil etmediği vurgulandı. Uçuş yedek bir uçakla gerçekleştirilecek.
– Çelyabinsk Oblastı’ndaki Korkino’nun belediye başkanı Natalya Loşinina istifa etti. Loşinina, Telegram kanalında yaptığı açıklamada, kentin yönetiminin çok uzun zamandır var olan “çingene sorunu”nu hiçbir zaman gizlemediğini yazdı. Belediye Başkanı 2019’dan itibaren bu konuda tüm mümkün olan mercilere çok sayıda başvuru yapıldığını, denetimler ve görüşmeler düzenlendiğini söyledi. Loşinina bu çalışmaların sonucu olarak belediye yönetiminin çingenelere karşı ayrımcılık yapmakla suçlandığını, ve kayınpederinin mezarının birkaç kez tahrip edilğini dile getirdi. Şehirde bir kadın taksicinin ölmesi sonucunda kitlesel olaylar yaşanmıştı.
– The Economist’in “Ukrayna artık kazanma değil hayatta kalma mücadelesi veriyor” başlıklı haberine göre, ABD artık Ukrayna’ya ciddi riskler almadan askeri yardım sağlayamayacak durumda. Bir ABD yetkilisinin açıklamalarına dayanan haberde, “ABD’nin Ukrayna’ya verebilecek çok az şeyinin kaldığı ve başka yerlerde ciddi riskler almadan yardım yapamayacağı” ifade edildi. Ukrayna ordusu bazı bölgelerde direniş gösterse de, Rus güçlerinin kuzeyde Kupyansk’ta Ukrayna savunmasını ikiye böldüğü, doğuda ise altı aylık bir çabanın ardından Severksiy Donets Nehri’ni geçtiği bildirildi. Güneyde Rusya, Ugleder çevresinde stratejik yükseklikleri ele geçirirken, Kura hovo’ya iki koldan saldırıyor. Haberde, Ukrayna’nın ordusunun azalan insan gücü ve yüksek kayıplar nedeniyle giderek zayıfladığı vurgulanıyor.
– Pentagon sözcüsü Tümgeneral Pat Ryder, Kuzey Kore’ye ait birkaç bin kişilik bir askeri birliğin Rusya’nın Kursk bölgesine doğru ilerlediğini ve küçük bir kısmının bölgeye ulaştığını belirtti. Ryder, ilk işaretlerin Rusya’nın bu birlikleri piyade olarak kullanmayı planladığını ve onları Ukrayna güçlerine karşı savaşlarda veya savaş destek görevlerinde değerlendireceğini ifade etti.
– ABD Başkanı Joe Biden, Kuzey Kore birliklerinin Rusya’nın Kursk bölgesine gönderildiği yönündeki haberlerle ilgili endişesini dile getirdi. Biden, bu birliklerin Ukrayna topraklarına geçmesi durumunda Ukrayna’nın karşılık vermesi gerektiğini belirterek, “Eğer Ukrayna sınırını geçerlerse, evet,” dedi.
– Ukrayna’da izinsiz birlik terk etme, firar ve emirlerin yerine getirilmemesi vakalarının sayısında artış gözlemleniyor. Ukrayna Yüksek Mahkemesi Başkanı Stanislav Kravçenko, kesin rakamları henüz analiz etmediklerini ancak birlik terk etme vakalarında önemli bir artış eğilimi olduğunu belirtti. Kravçenko, durumun “tehdit edici” bir hal aldığını ifade etti.
– Ukrayna’nın enerji operatörü Ukrenergo’nun başkanı Aleksey Breht, “kış aylarında en kötü senaryoda bile elektrik kesintilerinin sekiz saati aşmayacağını” açıkladı. Breht, Ukrenergo’nun birkaç senaryoya hazırlandığını, en kötü durumda elektrik kesintileri iki sıra halinde uygulanacak ve her bir kesinti sekiz saatten uzun olmayacak. Eylül ayında Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Rusya’nın saldırıları sonucunda ülkenin enerji sisteminin %80 oranında tahrip olduğunu ve milyonlarca Ukraynalının kış aylarında ısınma sorunuyla karşı karşıya kalabileceğini ifade etmişti.
– Çeçenistan lideri Ramzan Kadırov, dün Gudermes’teki Vladimir Putin adlı özel kuvvetler üniversitesine düzenlenen dron saldırısında “Ukrayna ordusuna mensup esirlerden kayıplar olduğunu” açıkladı. Telegram üzerinden yaptığı paylaşımda Kadırov, üniversitenin çatısının yangın sonucu zarar gördüğünü ancak yangının söndürüldüğünü belirtti. Kadırov, saldırıda Rus tarafında can kaybı olmadığını vurgularken, Ukrayna’nın bu saldırıyla kendi askerlerinin ölümüne sebep olduğunu ifade etti.
– İsviçre, Rusya’nın dondurulmuş varlıklarından elde edilen gelirlerle Ukrayna’ya kredi sağlanmasının mümkün olmadığını açıkladı. İsviçre Ekonomi Devlet Sekreterliği (SECO) Sözcüsü Fabian Mayenfisch, dondurulmuş Rus varlıklarından beklenmedik bir gelir elde edilmediğini ve bu varlıkların merkezi menkul kıymet saklama kuruluşlarında değil, ticari bankalarda likit varlıklar olarak muhafaza edildiğini belirtti.
