Sosyal psikolog Jonathan Haidt muhtemelen son birkaç haftadır gençler arasında oldukça popüler olmayan bir adam haline geldi.
Yeni kitabı, “Endişeli Nesil: Çocukluğun Büyük Yeniden Kablolanması Nasıl Akıl Hastalığı Salgınına Neden Oluyor”, esasen ebeveynlerin akıllı telefonları ve sosyal medyayı gençlerine nasıl yönettiği konusunda bir devrim çağrısında bulunuyor.
Basitçe söylemek gerekirse, Haidt, çocukların 16 yaşına gelene kadar ikisine de çok az erişimi olması veya hiç erişimi olmaması gerektiğini yazıyor.
Bazıları Haidt’in tezinin arkasındaki bilimi sorgularken, Haidt bakış açısının yıllarca süren araştırmalarla bilgilendirildiğini savunuyor – Amerikan araları ve gençler arasında tırmanan zihinsel sağlık mücadelelerini tasvir eden araştırmalar ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki birçok gencin zaten bir şekilde depresyonda veya endişeli olduğunu gösteren istatistikler.
Amerikan Psikoloji Derneği, “çocuklar için doğası gereği güvensiz” tasarımlar için sosyal medya platformlarını çağıran yeni bir raporda endişesini yineledi. APA’nın Salı günü yayınlanan raporu, çocukların bu platformlarda kendilerini yönetecek “deneyim, yargı ve öz kontrole” sahip olmadığını söylüyor. Dernek, yükün tamamen ebeveynler, uygulama mağazaları veya gençler üzerinde olmaması gerektiğini söylüyor – platform geliştiricileri üzerinde olması gerekiyor.
Ancak ebeveynler muhtemelen geliştiricilere güvenemezler, bu da Haidt’in sarsıcı sonucuna yol açar: Toplum olarak bir devrilme noktasındayız ve yetişkinler harekete geçmezse, tüm gençlerin zihinsel sağlığını süresiz olarak riske atabilirler.
Haidt, New York Üniversitesi’nden Leonard N.’de Thomas Cooley Etik Liderlik Profesörü. Stern School of Business, 26 Mart’ta piyasaya sürülmesinden bu yana kitabın mesajını duyurmak için sayısız saat harcadı. CNN kısa süre önce Haidt ile verileri, kitabı ve hem ebeveynler hem de gençler için neler olduğu hakkında konuştu.
Bu konuşma hafifçe düzenlendi ve netlik için yoğunlaştırıldı.
CNN: Kendimizi bu çıkmaza nasıl soktuk?
Jonathan Haidt: Çocukların her zaman oyun temelli çocuklukları oldu, ancak 1980’lerde ve 1990’larda artan adam kaçırma korkularımız ve diğer tehditler nedeniyle yavaş yavaş bunun kaybolmasına izin verdik. Tüm bu zamanı doldurmak için ortaya çıkan şey teknolojiydi. 1990’larda internetin demokrasinin kurtarıcısı olacağını düşündük. Çocuklarımızı daha akıllı yapacaktı. Çoğumuz tekno-iyimser olduğumuz için, çocuklarımız telefonlarında ve diğer ekranlarında dört, beş, altı ve şimdi günde yedi ila dokuz saat harcamaya başladığında gerçekten alarm vermedik.
Kitabın temel argümanı, çocuklarımızı gerçek dünyada aşırı koruduğumuz ve çevrimiçi olarak onları yetersiz koruduğumuzdur. Ve bunun her iki yarısı için de, iyi olacağını düşünerek bunu nasıl yaptığımızı görebilirsiniz. Her iki noktada da yanıldık.
Sosyal psikolog ve yazar Jonathan Haidt, ebeveynlerin çocuklarını gerçek dünyada aşırı koruduğunu ve çevrimiçi ortamda yeterince korumadığını söylüyor.
CNN: Bulduğunuz en şaşırtıcı verilerden bazıları nedir?
Haidt: Hemen akla gelen, genç erkeklerin çocukluğun büyük yeniden kablolamasından önce açık ara en yüksek kırık kemik oranlarına sahip olduğu keşfiydi. 2010’dan önce, genç erkeklerin kemik kırdıkları için hastaneye gitme olasılıkları diğer gruplardan çok daha fazlaydı. 2010’ların başına geldiğimizde, hastaneye yatış oranları düşüyor, böylece şimdi genç erkeklerin bir kemiği kırma olasılığı babalarına veya büyükbabalarına göre biraz daha düşük. Zamanlarının çoğunu bilgisayarlarında ve video oyunlarında geçiriyorlar ve bu nedenle fiziksel olarak güvendeler. Ancak bunun sağlıklı çocukluk gelişimi pahasına geldiğini iddia ediyorum.
İLGILI MAKALE ABD dışında, gençlerin sosyal medya deneyimleri daha sıkı kontrol ediliyor
CNN: Bu ruh sağlığı krizi erkek ve kız çocuklarını farklı şekilde etkiliyor mu?
Haidt: Cinsiyet farklılıklarıyla ilgili temel gerçekler, 2010’ların başında herkes bir akıllı telefon aldığında, erkeklerin video oyunları ve YouTube ve Reddit’e giderken, kızların özellikle Instagram, Pinterest ve Tumblr olmak üzere görsel sosyal medya platformlarına daha fazla gitmesidir.
İkinci bir fark, kızların duyguları erkeklerden daha fazla paylaşmasıdır. Duyguları hakkında daha çok konuşurlar ve birbirlerine daha açık olurlar. Kızların kaygı düzeyleri bu dönemde (ara ve gençlik yılları), sosyal medya aracılığıyla birbirleriyle hiper bağlantı kurar kurmaz çok artar.
Kendine zarar verme, bazı kızların tarihsel olarak kaygıyla başa çıkmanın bir yoludur ve bu oranlar 2010’ların başında da arttı. Eskiden (kendine zarar verme) 12- ve 13-year-olds’un yaptığı bir şey değildi, daha yaşlı kızlardı. 2010’larda, 10 ila 14 yaşındaki kızlar için hastane acil servis ziyaretleri (kendine zarar vermek için) neredeyse üç katına çıktı. Bu, incelediğim tüm verilerde gördüğümüz akıl hastalığı belirteçlerindeki en büyük artışlardan biri.
İLGILI MAKALE Cerrah genel, sosyal medyanın çocuklar için ‘derin zarar riski’ sunduğunu söylüyor ve araştırma eksikliğine dikkat çekiyor
CNN: Bu krizde bir devrilme noktasında olduğumuzu mu söyledin? Neden?
Haidt: Bu yılın birkaç nedenden dolayı devrilme noktası olduğunu düşünüyorum. 2019’da tartışma gerçekten başlıyordu. Sonra Covid-19 oldu ve bu önceki eğilimleri gizledi. Şimdi Covid-19’u birkaç yıl geçtik, okulların kapanmasını, maskeleri geçtik ve herkes için netleşen şey, çocukların iyi olmadığı. Ve akıl hastalığı oranlarına ilişkin veriler bize artışın çoğunun Covid-19 gelmeden çok önce gerçekleştiğini gösteriyor.
Günümüzde, Amerika’daki ailelerde, en büyük ve en yaygın dinamiklerden biri teknoloji için mücadele etmektir. Kitap çıktığından beri bulduğum şey, neredeyse herkesin sorunu gördüğü. Anne ve babalar umutsuzluk içindedir. Cin şişeden çıkmış gibi hissediyorlar. “Diş macununu tekrar tüpe koyamazsın, değil mi?” diyorlar. Buna, “Eğer gerçekten yapmak zorundaysan, yapacaksın” diyorum.
Ergen ruh sağlığının enkazına baktığınızda ve kendine zarar verme ve intihardaki artışlara baktığınızda, Amerika Birleşik Devletleri’nde ve tüm dünyada 2012’den bu yana azalan test puanlarına bakıyorsunuz, bence bir şeyler yapmalıyız. Kitabım, çoklu kolektif eylem problemlerinin ve bunları çözecek dört basit normun net bir analizini sağlıyor.
Haidt, ebeveynlerin telefon tabanlı çocukluğu geri almaları ve oyun tabanlı çocukluğu eski haline getirmeleri gerektiğini söylüyor.
CNN: Bu krizi çözecek normlar nelerdir?
Haidt: Hayır. 1: Liseden önce akıllı telefon yok. Ortaokul ve ilkokuldan bunları temizlemeliyiz. Bağımsız olduklarında çocukların çevirmeli bir telefon veya telefon saati almalarına izin verin.
Hayır. 2: 16’ya kadar sosyal medya yok. Bu platformlar çocuklar için yapılmadı. Özellikle çocuklar için zararlı görünüyorlar. Özellikle erken ergenliği korumalıyız çünkü o zaman en büyük hasar yapılır.
Hayır. 3: Phone-free okulları. Çocukların okul saatlerinde ceplerinde icat edilen en büyük dikkat dağıtma cihazına sahip olmalarına izin vermek için gerçekten hiçbir argüman yok. Telefonları varsa, ders sırasında mesaj atacaklar ve telefonlarına odaklanacaklar. Telefonları yoksa, öğretmenlerini dinleyecek ve diğer çocuklarla vakit geçirecekler.
Hayır. 4: Gerçek dünyada daha fazla bağımsızlık, serbest oyun ve sorumluluk. Telefon tabanlı çocukluğu geri almamız ve oyun tabanlı çocukluğu eski haline getirmemiz gerekiyor.
İLGILI MAKALE Gençler telefon bildirimlerinden yoruldular ama nasıl bırakacaklarını bilmiyorlar, rapor bulguları
CNN: Akıllı telefon ayrıcalıklarını yeniden düşünmek birçok aile için büyük bir çıkış. Ebeveynleri satın almaya nasıl ikna edersiniz?
Haidt: İlkokul kolaydır. Çocuğunuza zaten bir telefon veya kendi iPad’ini verdiyseniz, onu götürebilirsiniz. Çocuğunuzun arkadaşlarının ebeveynleriyle koordine olduğunuzdan emin olun, böylece çocuğunuz tek olmadığını hisseder. Hala bir bilgisayara erişebilirler; hala bir bilgisayarda arkadaşlarına mesaj atabilirler. Ama çocuklarınız ilkokuldaysa, onlara bu şeyleri liseye kadar vermemeyi taahhüt edin.
Ortaokul daha zordur. Ortaokul çocuklarının çoğu akıllı telefonlara ve sosyal medyaya tamamen bağlıdır. Ortaokuldaki anahtar, bazı çok ciddi zaman kısıtlamalarına sahip olmaktır. Sorun, günde birkaç saatlik erişimden gün boyu potansiyel olarak erişime geçiştir. Birçok çocuğun içinde olduğu şey bu. Tüm Amerikalı gençlerin yarısı neredeyse sürekli çevrimiçi olduklarını söylüyor. Çocuklarınız zaten bu cihazlara sahipse, onlara ne zaman erişebilecekleri konusunda bazı katı kurallar koymak istediğinizi düşünüyorum.
İLGILI MAKALE Sosyal medyada onları korumak için çocuklarınızı görmenize gerek yok
CNN: Yakında değişmezsek ne olacağını düşünüyorsun?
Haidt: Akıl hastalığı ve kendine zarar verme ve intihar oranlarının hala arttığı göz önüne alındığında, sınırın nerede olduğunu bilmiyoruz. Çocuklarımızın %100’ünün depresyonda ve endişeli olmasının mümkün olup olmadığını bilmiyoruz. Kızlar için zaten yarıya yaklaşıyoruz; zaten %30 ila %40’lık basketbol sahasında depresyon veya anksiyete yaşıyoruz ve yaklaşık %30’u şu anda bu yıl intiharı düşündüklerini söylüyor. İşler zaten gerçekten kötü ve seviyeler, çocukların çoğunun depresif, endişeli ve intihara meyilli olduğu noktaya kadar yükselmeye devam edebilir.
Bunun da muazzam sosyal etkileri var. Çocuklar çevrimiçi olarak biraz sex-segegated olduklarından (karşı cinsten çocuklarla daha az etkileşime girerler), durum heteroseksüel flört ve evlilik için elverişli değildir. Bence erkekler ve kızlar arasındaki ayrım ve artan endişe oranları, evlilik ve heteroseksüel çocuk doğurma oranlarını gittiklerinden çok daha hızlı düşürecek – ve onlarca yıldır düşüyorlar.
İLGILI MAKALE Çalışma, gençlerin ruh sağlığındaki düşüşün başka bir endişe verici eğilimin olduğunu buldu
Son olarak, büyük ekonomik etkiler olabileceğini düşünüyorum. Halihazırda, eyaletlerin ergenler için psikiyatrik acil servislere harcadığı çok miktarda para nedeniyle Meta ve Snapchat’e dava açan düzinelerce eyalet başsavcısı var. Bir başka ekonomik çıkarım da, gençlerin risk almaktan korktuğu bir veya iki veya üç endişeli neslimiz varsa, serbest piyasa ekonomimiz, girişimcilik kültürümüz, Amerikan ekonomisini bu kadar canlı ve dinamik yapan her şeyin zarar göreceğidir. Bu yüzden başka seçeneğimiz olmadığını düşünüyorum. Şimdi buna bir son vermeliyiz (zorun).
Matt Villano, Kuzey Kaliforniya’da yaşayan bir yazar ve editördür. Whalehead.com’da onun hakkında daha fazla bilgi edinin.
