Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Japonya, Avustralya ve Kanada gibi ülkeleri barındıran Pasifik merkezli CPTPP ile ticaret ortaklığı kurmak için harekete geçti
Avrupa Birliği, Donald Trump’ın ticaret tehditlerine karşı rotayı batıdan doğuya çeviriyor. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 12 üyeliPasifik ticaret bloğu CPTPP ile iş birliği adımı atarak, kurallara dayalı ticaret sisteminin yeni mimarisini inşa etmeye hazırlanıyor.
Trump’ın tek taraflı gümrük tarifeleri ki bu oran 9 Temmuz’dan itibaren yüzde 50’ye çıkabilir Brüksel’de sabırları taşırdı. Von der Leyen’in cevabı ise net; AB, Japonya, Avustralya, Kanada ve Meksika gibi kurallara bağlı ülkeleri bir araya getiren CPTPP ile stratejik bir ortaklık kuracak.
AB ve CPTPP’nin toplam 39 ülkesi, küresel ticaretin yüzde 30’unu oluşturuyor. Bu ittifak, Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) yıllardır süren tıkanıklığını aşmak ve küresel ticaret sistemini yeniden şekillendirmek için önemli bir fırsat olarak görülüyor.
AB liderlerine yaptığı sunumda von der Leyen, bu iş birliği fikrinin artık bir söylem olmaktan çıktığını vurguladı. “Bu ortaklık, dünyaya büyük bir mesaj verir: Çok sayıda ülkeyle, kurallara dayalı serbest ticaret mümkün,” dedi. “Bu, gerçekten üstüne çalışmamız gereken bir proje çünkü CPTPP ve Avrupa Birliği birlikte çok güçlü.”
‘Gönüllüler koalisyonu’ nasıl işleyecek?
Tim Groser (Yeni Zelanda eski Ticaret Bakanı), Steve Verheul (Kanada eski baş müzakerecisi) ve John Clarke (AB’nin eski üst düzey müzakerecisi), Politico’ya özel değerlendirmelerinde, ilk adım olarak ülkelerin karşılıklı pazarlarını açık tutacakları bir “Duraksama Anlaşması” (Standstill Agreement) imzalayabileceğini söyledi.
“Bu adım, Washington’a çok net bir sinyal olur,” diyen uzmanlar, “Küresel ekonominin önemli bir bölümünü temsil eden ülkeler ki bunlar ABD’nin geleneksel en yakın ortakları hala kurallara dayalı ticaret sistemine bağlı,” değerlendirmesinde bulundu.
Bilindiği gibi ABD, Barack Obama döneminde CPTPP’nin kurucu sürecinde yer almış, ancak Donald Trump 2017’de başkanlığa gelir gelmez anlaşmadan çekilmişti.
Von der Leyen, perşembe günü konuyla ilgili yöneltilen soruya, “Bildiğim kadarıyla Amerikalılar bir noktada ayrıldı,” yanıtını vererek, iki blokun isterse ABD’ye kapı aralayabileceğini ima etti.
‘Kapılar kapanmış değil’
Eski AB baş müzakerecisi Ignacio García Bercero ise bu hamlenin ABD’ye karşı bir meydan okuma olmaması gerektiğini savunuyor. Ancak şu uyarıyı da yapıyor: “Eğer ABD, bu sorunların çözümünün kurallardan geçtiğine inanmıyorsa, geride kalırlar. Diğerleri ilerler.”
İngiltere destekliyor
CPTPP’nin yeni üyelerinden olan Birleşik Krallık da AB’nin bu hamlesine destek veriyor. İngiltere Başbakanı Keir Starmer, perşembe günü Westminster’da açıkladığı ülkenin ilk Ticaret Stratejisi’nde, “Japonya, Singapur, Avustralya, Yeni Zelanda ve Kanada’daki liderlerle konuşuyorum. İngiltere olarak bu ülkelerle nasıl daha kolay ve daha iyi ticaret yapabiliriz diye çalışıyoruz,” dedi.
Starmer, “Zor bir ortamdayız, ama eğer çevik davranırsak ve içinde bulunduğumuz dünyayı doğru okursak, ciddi fırsatlar var,” diye konuştu.
Görüşmeler çoktan başladı
AB ve CPTPP arasındaki olası iş birliği, Dünya Ticaret Örgütü’nün 30 yıldır çözemediği yapısal sorunlara da alternatif olabilir. Zira DTÖ, kararlarını oy birliğiyle alıyor ve ABD’nin blokajı nedeniyle yıllardır işlevsiz durumda.
“Bu süreç, Cenevre dışında başlamalı,” diyen Groser, Verheul ve Clarke, “Orta vadede bu yeni blok, küresel ticaretin yeni kurallarını yazacak ve halklarına refah sağlayacak bir sistemin merkezi olabilir,” görüşünü dile getirdi.
Von der Leyen, CPTPP ülkelerinin liderleriyle görüşmelere çoktan başladı. Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon ile yaptığı görüşmenin ardından yayımlanan ortak açıklamada, AB ve CPTPP arasında “en kısa sürede” resmi bir diyalog başlatılması çağrısı yapıldı.
Bu çağrı, Mayıs ayında Kore’nin Jeju Adası’nda toplanan CPTPP bakanlarının bildirisini de teyit eder nitelikte. Taraflar temmuz ayında bakanlar düzeyinde bir toplantı yapmayı planlıyor.
AB’li üst düzey bir yetkili, “Açık olmak gerekirse, AB CPTPP’ye doğrudan üye olmuyor. Ancak iki blok arasında güçlü köprüler kuruyoruz,” dedi.
