İşletmeler ve eyaletler, başkanın vergileri empoze etme yetkisine sahip olmadığını söyleyerek hükümete dava açmıştı.
Uluslararası Ticaret Mahkemesi’nden Çarşamba günü alınan karar, 1977 tarihli Uluslararası Acil Durum Ekonomik Yetkiler Yasası uyarınca Trump yönetiminin en cüretkar yürütme gücü iddialarından birini engelledi. Karar verildikten kısa bir süre sonra, Trump yönetiminin avukatları mahkemeye temyiz edeceklerini bildirdi.
Üç yargıçlı bir panel, “Mahkeme, böyle bir sınırsız yetki vermek için IEEPA’yı okumuyor ve itiraz edilen tarifeleri bir kenara bırakıyor” diye yazdı.
Trump, Kanada, Meksika ve Çin’e uygulanan fentanil kaçakçılığı vergilerinden Nisan ayı başlarında hemen hemen her ABD ticaret ortağına uygulanan geniş kapsamlı karşılıklı tarifelere kadar ikinci vadeli tarifelerinin çoğunu desteklemek için IEEPA’yı kullandı. Trump daha sonra müzakerelere izin vermek için karşılıklı tarifeleri 90 gün boyunca duraklattı.
ABD hisse senedi endeksi vadeli işlemleri, kararın ardından Çarşamba akşamı keskin bir şekilde arttı. S&P 500’deki vadeli işlemler %1,4 artarken, Dow Jones Endüstriyel Ortalaması’ndakiler %1,1 arttı. Asya’da Japonya’nın Nikkei Hisse Senedi Ortalaması %1,2 arttı.
Emir, karşılıklı tarifelerin uygulanmasından sonra başlayan bir düzineden fazla ülkeyle halihazırda devam eden küresel ticaret görüşmelerinde bir delik açıyor.Ayrıca Birleşik Krallık ve Çin ile yapılan son anlaşmaları da sorguluyor.
Başkan Trump Nisan ayında tarifelerini açıkladı.
Kongre genellikle tarifeler konusunda sorumluluk sahibidir, ancak onlarca yıldır birçok yetkiyi cumhurbaşkanına devretmiştir. Trump, Nisan ayında vergileri uyguladığında, devam eden ABD ticaret açığının ekonomiyi aksalayan ve alışılmadık ve olağanüstü bir tehdit oluşturan ulusal bir acil durum yarattığını söyledi.
Çarşamba günkü karar, Kongre’nin “sınırsız tarife gücünü” cumhurbaşkanına devretmesinin anayasaya aykırı olacağı belirtildi. Mahkeme, “Tarife yetkisinin sınırsız bir devri, yasama gücünün hükümetin başka bir koluna uygunsuz bir şekilde feragatini teşkil edecektir” dedi. Kararda, Kongre’nin IEEPA’ya sınırlar koyduğu ve bir başkanın ne zaman ve nasıl vergi koyabileceğini kısıtlayacağı belirtildi.
Panel ayrıca ABD ticaret açığının yasanın olağandışı ve olağanüstü bir tehdit tanımına uymadığını söyledi.
Trump tarifeleri, Uluslararası Ticaret Mahkemesi’nde ve ülke çapında federal mahkemelerde çeşitli zorluklara yol açtı. Tarifeler ve ticaret anlaşmazlıkları üzerinde ülke çapında yargı yetkisine sahip olan ticaret mahkemesi, iki davada duruşmalar yapıldıktan sonra ihtiyati tedbir talepleri konusunda karar veren ilk mahkeme oldu. Mahkemeden gelen temyizler ABD tarafından dinlendirilir. Federal Bölge ve nihayetinde Yüksek Mahkeme için Temyiz Mahkemesi.
Beyaz Saray sözcüsü Kush Desai, karara yanıt olarak ticaret açığının ülkeyi zayıflattığını söyledi.
Desai, “Ulusal bir acil durumun nasıl düzgün bir şekilde ele alınacağına karar vermek seçilmemiş yargıçlara ait değildir” dedi. “Başkan Trump, Amerika’yı ilk sıraya koyma sözü verdi ve yönetim, bu krizi ele almak ve Amerikan Büyüklüğünü geri kazanmak için yürütme gücünün her kolunu kullanmaya kararlı.”
New York Şehri Uluslararası Ticaret Mahkemesi
New York merkezli şarap ithalatçısı V.O.S. Seçimler ve diğer dört küçük işletme, ticaret mahkemesi önündeki davalardan birinde davacıydı. Bir diğeri Oregon, New York ve diğer 10 eyalet tarafından dosyalandı ve ayrıca Trump’ın yasadışı uyuşturucu ve yasadışı göçmenlerin ABD’ye gelmesini engellemek için Kanada ve Meksika’ya uyguladığını söylediği tarifelere meydan okudu.
Her iki davadaki davacılar, başka hiçbir başkanın tarife uygulamak için IEEPA’ya başvurmadığını, çünkü yasadaki hiçbir şeyin böyle bir yetkiye izin vermediğini söyledi. ABD ticaret açığının ekonomik bir kriz yaratmadan onlarca yıldır var olduğunu dikkat ederek, acil bir durum da olmadığını söylediler.
New York Başsavcısı Letitia James kararla ilgili yaptığı açıklamada, “Bu, çalışan aileler, işletmeler ve hukukun üstünlüğü için büyük bir zaferdir” dedi. “Başkan Anayasa’yı görmezden gelemez ve Amerikan halkına büyük vergi artışları uygulayamaz.”
Karar onaylanırsa, Trump yönetiminin küresel tarifeleri için başka bir gerekçe bulması gerektiği anlamına geliyor. Yönetim daha önce, haksız dış ticaret uygulamalarına karşı çıkan tarifelere izin veren 1974 tarihli Ticaret Yasası’nın 301. Maddesi uyarınca vergiler getirmeyi düşünmüştü. Bu, Trump’ın Çin’e yönelik ilk dönem tarifelerini desteklemek için kullandığı hükümdür ve IEEPA’dan daha sağlam bir yasal temelde olduğu düşünülmektedir.
“Kurtuluş Günü” tarifeleri her ülkeye %10 vergi koydu. Trump, “kötü aktörler” olarak gördüğü birçok ülkeye daha da yüksek oranlar uyguladı, ancak daha sonra bu görevlerde 90 günlük bir duraklama duyurdu. Trump, Çin’e yönelik tarifeleri %145’e kadar yükseltti ve ardından tekrar %30’a düşürdü.
Adalet Bakanlığı avukatları, tarifelerin son beş yılda %40 oranında artan ABD ticaret açığını gidermek için gerekli olduğunu söyledi. Açığın ülke ekonomisi üzerinde kümülatif bir etkisi olduğunu, tedarik zincirini, üretimini ve askeri hazırlığını tehdit ettiğini söylediler.
Davalarla ilgili duruşmalar sırasında, üç yargıçtan oluşan panel, hükümeti ve davacıları mahkemenin anlaşmazlıktaki rolü konusunda kızdırırken ve ulusal bir acil durumun gerçekten var olup olmadığını belirlemenin bir yolu konusunda onlara baskı yaparken IEEPA’nın dilini ayrıştırdı.
Oregon başsavcılığının avukatı Brian Marshall, eyaletlerin davasıyla ilgili bir duruşmada Trump’ın tarifelerinin benzeri görülmemiş ve savunulamaz olduğunu söyledi.
Marshall duruşma sırasında, “Hükümet, başkan alışılmadık ve olağanüstü bir tehditle karşı karşıya olduğunu söylediği sürece, herhangi bir ülkeden herhangi bir süre boyunca herhangi bir miktarda tarife belirleyebileceğini ve hiçbir mahkemenin bunu gözden geçiremeyeceğini savunuyor” dedi. “Bu, hiçbir mahkemenin benimsemediği bir pozisyon ve bu yıla kadar hiçbir başkanın iddia etmediği bir güç.”Başkan Trump’ın tarifeleri kısmen şirketleri ABD’de üretim yapmaya motive etmek için tasarlandı. Ancak bulmaca şirketi Le Puzz gibi birçok küçük işletme bunu neredeyse imkansız buluyor. İllüstrasyon: Madeline Marshall
Adalet Bakanlığı avukatı Brett Shumate, duruşmalardan birinde, mahkemenin IEEPA’daki dilin cumhurbaşkanına tarife uygulama yetkisi verip vermediğine karar verme yetkisine sahip olduğunu kabul etti. Ancak, yargının rolünün burada bittiğini söyledi.
Shumate, “Başkanın bu yetkiyi uygun şekilde kullanıp kullanmadığına karar vermek mahkemenin rolüne ait değil” dedi. Gerçek bir acil durumun var olup olmadığı, yürütme ve yasama organlarının karar vermesi gereken siyasi bir sorudur. IEEPA, bir yargıç değil, Kongre’nin başkanın sonuçlarını ve eylemlerini gözden geçirmesine izin veren kontrolleri içerdiğini söyledi.
Yargıçlar, Trump’ın tek taraflı eylemleri konusunda şüpheciydi. Bir duruşma sırasında Yargıç Janet Restani, bunun başkanın ulusal fıstık ezmesi kıtlığı nedeniyle acil durum ilan edip edemeyeceği anlamına gelip gelmeyeceği sorusunu sordu.
“Fıstık ezmesi siyasi bir soru haline geliyor,” dedi.
V.O.S. davasındaki davacıların avukatı Jeffrey Schwab, mahkemenin Trump’ın tarifelerinin meşruiyetini gözden geçirme yetkisine sahip olduğunu söyledi. Bir mahkemenin zaman zaman neyin ulusal acil durum olup olmadığını belirlemekte zorlanabileceğini, ancak bu konuda olmadığını kabul etti. “Bu dava, acil bir durumun ne olduğunun ve neyin sıra dışı ve olağanüstü olduğunun çok dışında,” dedi.
Çelik ve alüminyum gibi ürünlere uygulanan ulusal güvenlik tarifelerinin yanı sıra kereste ve yarı iletkenler gibi sektörlere planlanan benzer vergiler farklı bir yasa kapsamında haklı çıkar ve karardan etkilenmez.
